Paylaşım Yap

Çoklu Evrenler

Çoklu Evren Teorisi Bilim Kurgu mu Yoksa Bilim Gerçeği mi?

Çoklu Evrenler
4 dakika
47
  • Blog Yazısı
Blog Yazısı
Tüm Reklamları Kapat

Bu yazıda, kuantum mekaniği ilkelerine dayanan, sonsuza kadar genişleyen bir çoklu evrende iyi tanımlanmış tahminlerin elde edildiği bir çerçeve sunuyoruz.

Uzun zaman önce gökbilimciler, Dünya'nın eşsiz olduğunu düşünüyordu. Artık Güneş etrafında dönen yedi gezegen daha olduğunu biliyoruz. Bir zamanlar Güneş'in eşsiz olduğunu düşünüyorduk. Artık Samanyolu'nda yüz milyonlarca Güneş olduğunu biliyoruz. Yalnızca yüz yıl önce çoğu gökbilimci Samanyolu'nun eşsiz olduğunu kabul ediyordu. Ancak artık gözlemlenebilir Evren'in en azından 100 milyar gökada içerdiğini biliyoruz.

Peki ya Evren? Acaba Evren eşsiz mi? Yoksa başka Evren'ler de var mı? Eğer başka Evren'ler varsa onları keşfedebilir miyiz?

Tüm Reklamları Kapat

Parçacık fiziğindeki popüler sicim kuramının böyle bir "çoklu Evren'in" varlığını gerektirdiği anlaşılıyor. Bu çoklu Evren'deki farklı Evren'lerin her biri kendilerine özgü özelliklere sahipse, bizim şaşırtıcı derecede "yaşama elverişli" evrenimiz kozmik piyangodaki şanslı bir biletten ibaret olabilir. Sonsuz bir Evren'de bizim ufak kozmolojik ufkumuzun hayal edilemeyecek kadar ötesinde sonsuz sayıda farklı "alemler" olabilir. Paralel Evren'lerin varlığına ilişkin kesin kanıtlar bulup bulamayacağımız konusunda şüpheler var ama çoklu Evren fikrinin derin uzay kavramına bambaşka bir boyut kazandırdığı da gerçek.

Teleskoplarla erişilebilen gözlemlenebilir bilinen evren , yaklaşık 90 milyar ışıkyılı çapındadır. Bununla birlikte, bu evren, çoklu evrenin yalnızca küçük, hatta sonsuz küçük bir alt kümesini oluşturacaktır. Çoklu evren fikri, başta kozmoloji , kuantum mekaniği ve felsefe olmak üzere birçok versiyonda ortaya çıkmıştır ve genellikle bilinen gözlemlenebilir evrenin farklı potansiyel konfigürasyonlarının veya geçmişlerinin gerçek fiziksel varlığını ileri sürer .

Çoklu evren bir bilmece tarafından motive edilir: Parçacıklar arasındaki elektromanyetik etkileşimlerin gücünü karakterize eden ince yapı sabiti ve Evrenin genişlemesinin hızlanmasıyla ilişkili kozmolojik sabit gibi doğanın temel sabitlerinin neden içinde yatan değerleri vardır? Yaşamın var olmasına izin veren küçük aralık. Çoklu evren teorisi, bu sabitlerin tüm olası değerlerinin meydana gelebileceği milyarlarca gözlemlenemez kardeş evren olduğunu iddia ediyor. Yani bir yerlerde bizimki gibi biyo-dostu bir evren olacak, ne kadar ihtimal dışı olsa da.

Fizikçi Hugh Everett tarafından öne sürülen kuantum gerçekliğinin birçok dünya teorisi, kuantum olasılıklarının makroskopik olanı etkilediği nihai kuantum çoklu evrenidir. Everett'e göre Schrödinger'in ölü ve canlı, rastgele radyoaktif bozunmalarla kapalı kutusunda zehirlenmiş ya da zehirlenmemiş ünlü kedilerinin her biri kendi evreninde gerçektir. Sola mı yoksa sağa mı gideceğiniz kadar sıradan bir seçim yaptığınızda bile, diğer eylemi barındırmak için kuantum boşluğundan alternatif bir evren çıkar.

Tüm Reklamları Kapat

Milyarlarca evren - ve galaksiler ve her birimizin kopyaları - aralarında hiçbir iletişim veya gerçekliklerini test etme olasılığı olmadan birikiyor. Ancak, her çoklu evren alanında bir kopya benlik varsa ve sonsuz sayıda varsa, şu anda deneyimlediğim gerçek "ben" hangisi? Kişinin herhangi bir versiyonu diğerine tercih edilir mi? Bir kişi çoklu evreni desteklerken diğeri desteklemiyorsa, gerçekliğin 'gerçek' doğasının ne olduğunu 'ben' nasıl bilebilirim?

Bir çoklu evren, bizimkiyle neredeyse aynı olan başka evrenlerle dolup taşıyor olabilir - ya da hayal edilemeyecek kadar farklı olabilirler. Her iki durumda da, paralel evrenlerin alemleri pek çok ilginç (ve akıllara durgunluk veren) olasılıklar sunar.

Pek çok yazarın yıllardır tasavvur ettiği gibi, eğer sonsuz başka evrenler varsa, o zaman en azından bazıları sizin kopyalarınızı içerenlerdir. Ancak, doğa kanunları her evren için aynı olmak zorunda olmadığından, bu alternatif versiyonlarınız da tamamen farklı bir fiziksel gerçeklik deneyimleyebilir.

4 Çeşit Paralel Evren

MIT matematikçisi ve kozmolog Max Tegmark'a göre, paralel bir evren dört farklı şekilde olabilir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

-Bir paralel evren, bizim evrenimizden niteliksel olarak yeni ve farklı hiçbir şeye sahip olamaz.

-Paralel bir evren tamamen farklı temel fizik yasalarına sahip olabilir.

-Paralel bir evren, aynı temel fizik yasalarına sahip olabilir, ancak farklı başlangıç ​​koşullarıyla başlamış olabilir.

-Paralel bir evren, aynı temel fizik yasalarına, ancak farklı etkili tüzüklere sahip olabilir.

Pek çok bilim adamı, çoklu evren fikrini yıllar boyunca tek bir basit gerçek yüzünden reddetti: Kendi evrenimizi terk edemiyorsanız, o zaman başka evrenlerin var olduğunu kanıtlamanın hiçbir yolu yoktur. Ancak, herkes bu öncül ile aynı fikirde değil.

Çoklu Evren'leri Kanıtlayabilir miyiz?

Çoklu evrende yaşadığımızı nasıl kanıtlarız? Evrenimiz bir başkasıyla çarpışırsa, bazı kanıtlar sunabilir - ancak onu incelemek için hayatta kalıp kalamayacağımız belli değil. Ve bazı teorisyenler, çarpışan evrenlerin, Büyük Patlama'nın ardından gelen parlama olan kozmik mikrodalga arka planında (CMB) soğuk noktalar veya sıcak noktalar bırakabileceğini öne sürdüler. Eğer öyleyse, gelişmiş gökyüzü taramaları ile bu noktaları tespit edebilmeliyiz.

Tüm Reklamları Kapat

Yerçekimi dalgaları - uzay-zaman dokusundaki dalgalanmalar - aynı zamanda kozmik şişme teorisini desteklemek için kanıt sağlayabilir. Teori, Büyük Patlama'dan kalan yerçekimi dalgalarının, bugün bazı teleskopların aktif olarak aradığı CMB'ye küçük kıvrımlar oluşturabileceğini öngörüyor.

Araştırmacılar SPK'da bu tür kıvrımları tespit edebilirlerse - 2014'te yaptıklarını düşündükleri gibi - sonuçta, alternatif bir evrende günlük yaşamlarını sürdüren başka bir siz olduğu fikrine olan desteği artırabilir ve bilim kurgu yazarlarının haklı olduğunu kanıtlayabilir.

Kozmik Mikrodalga Arka Plan Işıması

Kozmik Mikrodalga Arka Plan Işıması

Çoklu Evren'lerden ilk kim bahsetti?

"Çoklu evren" terimini ilk kez Amerikalı felsefeci ve psikolog William James, 1895 yılında farklı bir bağlamda kullanmıştır. Çoklu evrenler hipotezi fizik camiasında çelişkili kaynaklara sahiptir.

Tüm Reklamları Kapat



Okundu Olarak İşaretle
8
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Raporla
Mantık Hatası Bildir
Yukarı Zıpla
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 4
  • Bilim Budur! 2
  • Muhteşem! 0
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • Anthony Aguirre. Multiverse. (14 Mart 2023). Alındığı Tarih: 27 Mart 2023. Alındığı Yer: Encyclopedia Britannica | Arşiv Bağlantısı
  • Yasunori Nomura. Physical Theories, Eternal Inflation, And The Quantum Universe. Alındığı Tarih: 27 Mart 2023. Alındığı Yer: SpringerLink | Arşiv Bağlantısı
  • Timur Moon. Planck Space Data Yields Evidence Of Universes Beyond Our Own. Alındığı Tarih: 27 Mart 2023. Alındığı Yer: IBT | Arşiv Bağlantısı
  • George Ellis, et al. Scientific Method: Defend The Integrity Of Physics. Alındığı Tarih: 27 Mart 2023. Alındığı Yer: nature | Arşiv Bağlantısı
  • Eric Betz. Is The Multiverse Theory Science Fiction Or Science Fact?. Alındığı Tarih: 27 Mart 2023. Alındığı Yer: Astronomy | Arşiv Bağlantısı
  • Govert Schilling. Derin Uzay. Yayınevi: Tübitak Popüler Bilim Kitapları. sf: 201.
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 07/05/2024 19:20:10 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/14286

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Öğrenme Alanı
Tohum
Yörünge
Pediatri
Çeviri
Hastalıkların Tedavisi
Doğal Seçilim
Mantık
Elektron
Radyasyon
Uzaylı
Beslenme Biçimi
Virüsler
Işık
Sağlık Bilimleri
Botanik
Balıklar
Uçak
Genel Halk
Homo Sapiens
Nöroloji
Doğa
Travma
Karar Verme
Algoritma
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close