Nosofobi: Hastalık Korkusu Nedir? Hipokondriya Hastalığından Nasıl Ayırt Edilir?

Nosofobi, yani hastalık fobisi, bir bireyin herhangi bir hastalığa yakalanmak konusundaki anormal, irrasyonel ya da aşırı düzeyde olan korkmasına verilen bir isimdir. Çoğu insan, sağlığı konusunda endişelenir fakat mantık temelinde olmayan aşırı düzeyde hastalık ve hastalığa yakalanma korkusu fobiye girer ve nosofobi olarak adlandırılır. Diğer fobilerde olduğu gibi, eğer hastalığa yakalanma endişeniz rasyonel temellere dayanmıyorsa, gerçekliğe dayalı değilse ve kontrol edilemez düzeyde ise, nosofobik olma ihtimaliniz bulunmaktadır. Nosofobi, erkeklerde daha yaygın görülmektedir.

Nosofobikler, sağlık testlerine girip doktordan sağlıklı onayı alsalar bile korkuları devam eder ve farklı farklı doktorlara gidip kontrol ederler. Ayrıca, mikroplara karşı teması önlemek için aşırı önlemler alırlar. Yaş ilerledikçe ölümcül bir hastalığa yakalanma ihtimali de artar ve ölüm yaklaşır bu yüzden nosofobi sahibi insanlar ölmekten korktukları için yaşlanmak istemezler. Nosofobi hastalığına sahip kişiler hem kendi hayatlarını hem de çevresindekilerin hayatlarını zorlaştırıp sıkıntılara neden olabilir.

Teepublic

Neden Ortaya Çıkar?

Kişiden kişiye değişim gösteren birçok nedeni bulunmaktadır. Temelinde, diğer fobilere neden olan faktörler nosofobi içinde geçerlidir. Nosofobiye neden olabilecek faktörlerin başında şunlar bulunur:

• Öncesinde, çevresinde hastalık veya ölüm görüp bundan büyük bir yıkım alıp etkilenmiş kişiler,
• Erken dönemde ailenin çocuğuna sağlık açısından yaptığı aşırı korumacı ve travmatik davranışlar,
• Travmalar,
• Uzun süreli strese maruz kalmak ve kaygı bozukluğu yaşamak,
• Genetik faktörler,
• Büyük hastalık krizi salgınlarına maruz kalmak ve
• Psikolojik bozukluklar

Semptomları Nelerdir?

Anksiyete bozukluğunun bir türü olduğu için, kaygı bozukluğu belirtilerine benzer semptomlar görülür. Fiziksel ve psikolojik olarak iki türde belirtileri bulunmaktadır.

Bazı Fiziksel Semptomlar

Nosofobinin fiziksel semptomları arasında şunlar bulunur:

• Mide bulantısı,
• Baş dönmesi,
• Aşırı terleme ve sıcak basması,
• Kalp ritminin artması,
• Nefes alış-verişinin hızlanması,
• Çarpıntı,
• Kaşıntı,
• Panik atak,
• Nefes darlığı ve
• Vücuda iğne batma hissi

Duygusal/Psikolojik Semptomlar

Nosofobinin duygusal ve psikolojik belirtileri arasında genel olarak şunlar yer alır:

• Yeme alışkanlıklarına ve hijyene yönelik birçok takıntılı davranışlar,
• Obsesiflik ve
• Sürekli olarak endişeli bir ruh hali içerisinde olmak

Tedavi Yöntemleri Nedir?

Bu fobinin tedavisi veya azaltmaya yönelik tedaviler mevcuttur. Anksiyete bozukluğu olan fobilerin, temel tedavi yöntemleri nosofobi tedavisi içinde geçerlidir ve uygulanabilir. Kişiden kişiye değişen nosofobi nedenleri gibi tedavi yöntemleri de kişileştirilmiş olarak farklılık gösterebilir.

Bilişsel Davranışçı Psikoterapi (CBT)

Bilişsel Davranışçı Psikoterapi (CBT) genel olarak fobilerin tedavisinde kullanılan popüler yöntemlerden biridir. Türkiye Psikiyatri Derneği’ne göre bilişsel davranışçı terapi; düşünce, duygu ve davranışlar arasındaki ilişkiler konusunda çalışılır ve sorunlar üzerine odaklanılır. Sonrasında hastanın başa çıkabilmesi için bazı stratejiler üreterek beceriler kazandırılır. Becerileri kazanmış hasta, hayatına entegre ederek fobisinin üstesinden gelebilir.

Duyarsızlaştırma Terapisi

Duyarsızlaştırma Terapisi de bir diğer popüler tedavi yöntemidir. Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme (EMDR) Derneği’ne göre bir psikoterapi yaklaşımı olan duyarsızlaştırma terapisi; fizyolojik temelli olup izole anıların işlenmesini sağlar ve beyni zamanında yapamadığı işlemi yapmasını sağlar. Bu sayede de fobiye neden olan travma ortaya çıkarılıp çözülmesi üzerine çalışılır. Sonucunda da fobi sahibi kişi bu durumun üstesinden gelebilir.

Meditatif Uygulamalar

Yoga ve meditasyon gibi teknikler ile ruh halinden çıkmak ve farkındalığı arttırmak hedeflenebilir. Bunlar, birincil tedaviler olmasa bile, ana tedaviye ek olarak, yardımcı olması amacıyla uygulanabilir.

İlaç Tedavisi

Psikiyatri tarafından tıbbi bir tanı konulup ilaç ile tedavi edilmesidir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Bazı durumlar da psikoterapiler ve diğer tıbbi olmayan yöntemler tek başına yeterli olmaz bu yüzden takviye olarak ilaç tedavisinin de eş zamanlı olarak uygulanması gerekebilir. Bu sayede nosofobi tedavi edilebilir ya da önemli bir ölçüde azaltılabilir.

Nosofobi ve Hipokondri Arasındaki Farklar

Nosofobi ve hipokondri çok benzer olan sorunlardır ve sıklıkla karıştırılırlar; ancak aralarında bazı ayırt edici farklar bulmak mümkündür.

Öncelikle, hipokondri, günümüzde giderek artan bir sıklıkla “hastalık kaygı/anksiyete bozukluğu” (IAD) olarak isimlendirilmektedir. Nosofobik birisi, spesifik bir hastalığa karşı irrasyonel bir korkuya sahiptir, hastalık kaygı bozukluğu ise genel olarak "hastalık" kavramına yönelik sağlığı bozacak düzeyde kaygı duymak ile karakterize edilir.

Hipokondriyak biri, baş ağrısı veya boğaz kaşınması gibi ufak tefek semptomlar geliştirdiğinde derin bir kaygıya kapılırken, nosofobik biri ortada hiçbir fiziksel semptom olmamasına rağmen, spesifik bir tıbbi rahatsızlık geliştireceklerinden korkarlar. Örneğin hipokondriyak biri, baş ağrısı yaşadığında beyin tümörü olduğunu düşünebilirken, nosofobik birisi baş ağrısı çekmezken bile beyin tümöründen irrasyonel derecede korkabilir.