Kızıl şahin (Buteo rufinus)
H. Tuğrul Atasoy
- Taksonomi
- Ornitoloji
- Bilimsel Adı Buteo rufinus
- Halk Arasındaki Türkçe Adı Kızıl şahin
- Halk Arasındaki İngilizce Adı Long-legged buzzard
- Klad Elpistostegalia
- Klad Stegocephali
- Üst Sınıf (Superclass) Dört Bacaklılar (Tetrapoda)
- Klad Reptiliomorpha
- Klad Amniyot (Amniota)
- Klad Sauropsida
- Sınıf (Class) Sürüngenler (Reptilia)
- Klad Gerçek sürüngenler (Eureptilia)
- Klad Diapsidler (Diapsida)
- Klad Neodiapsida
- Klad Sauria
- Klad Archelosauria
- Klad Archosauromorpha
- Klad Archosauriformes
- Klad Arkozorlar (Archosauria)
- Klad Avemetatarsalia
- Klad Dinozoromorf (Dinosauromorpha)
- Klad Dinozor (Dinosauria)
- Klad Saurischia
- Klad Teropod (Theropoda)
- Klad Yeni theropodlar (Neotheropoda)
- Klad Averostra
- Klad Tetanurae
- Klad Orionides
- Klad Avetheropoda
- Klad Coelurosauria
- Klad Tyrannoraptora
- Klad Maniraptoromorpha (Maniraptoromorpha)
- Klad Maniraptoriformes (Maniraptoriformes)
- Klad Maniraptora (Maniraptora)
- Klad Pennaraptora (Pennaraptora)
- Klad Paraves (Paraves)
- Klad Avialae (Avialae)
- Klad Avebrevicauda (Avebrevicauda)
- Klad Pygostylia (Pygostylia)
- Klad Ornithothoraces (Ornithothoraces)
- Klad Euornithes (Euornithes)
- Klad Ornithurae (Ornithurae)
- Sınıf (Class) Kuşlar (Aves)
- Aile (Family) Atmacagiller (Accipitridae)
- Tür (Species) Kızıl şahin (Buteo rufinus)
- Bu içerik, Evrim Ağacı'nın tür gözlemleri ve türlere dair bilgileri barındıran Yaşam Ağacı projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır.
- Gözlem Ekle
Gözlem Bilgileri
Bolu'nun Gerede yolu üzerinde gözlemlediğimiz bu muhteşem yırtıcı, ufak bir tepede rüzgarla birlikte aşağı yukarı uçarak etrafı tarıyordu. Bu tip iri yırtıcıları gözlemlemek için sabah erken saatlerde arazide olmak gerekiyor. Çünkü saat 10'dan sonra ısınan hava ile birlikte artan termal hava akımlarını kullanarak yükselmeye başlıyorlar. Bizim kayıtlarımıza göre öğlen 10.40 gibi havalandılar. Saat 11.30 sularında ise iyice yükseldiler.
Tanım ve Genel Bilgiler
Ülkemizdeki en iri şahin türlerinden biri olmakla birlikte aynı zamanda en iri yırtıcı kuşlarımızdan (raptor) biridir. İri görünümü ile kaya kartalını (Aquila chrysaetos) andırır. Kendisi yaygın şahinden (Buteo buteo) daha büyük ve daha uzundur. Kanat açıklığı 115 ile 160 cm civarındadır. Kanat altının tonları da isminden anlaşılacağı gibi kızıl tonlarındadır. Seksüel dimorfizm yani cinsiyetler arası görünüş farkı neredeyse yok gibidir. Yabancı kaynaklarda uzun bacaklı şahin diye de geçer. Kızıl şahinde de, tıpkı yaygın şahinde olduğu gibi açıktan koyuya pek çok renk varyasyonu (don) görülebilir. Fakat fotoğraftaki gibi turuncumsu don daha yaygındır. Ayrıca genç kızıl şahinlerin renk tonları beyaza yakınken, erişkinliğe doğru koyulaşmaya başlar.
Oldukça fazla varyasyonu bulunduğundan ve şahin (Buteo buteo) ile karıştırıldığından ötürü Field Guide to Birds isimli taksonomik ornitoloji kitaplarından yardım almak gerekebilir. Renk varyasyonlarını (don), yaşlarına göre renk tonlamalarını ve her taraftan görünüşünü ayrıntılı olarak işleyen Collins Bird Guide uygulaması sayesinde de ayrıntılı olarak tür tanımı yapmak mümkün. Uygulamayı anlattığımız yazımıza buradan erişebilirsiniz.
Ekolojik Dağılım ve Habitat
Kuzey Afrika, Güneydoğu Avrupa ve Asya'nın birçok bölgesinde yayılmışlardır. Besin zincirinde ona rakip olabilecek tür sayısı az olduğu için yayılış (biyocoğrafya) açısından oldukça baskın bir avcıdır. Hem bozkır hem de çöl gibi alanlarda yayılış gösterebilirler.
Davranış ve Etoloji
Kızıl şahin, karakteristik olarak süzülürken kanadını omzundan yukarı kaldırır. Ardından genelde termal hava akımları ve rüzgarlar ile adeta havada durarak bir aşağı, bir yukarı manevralarla alanı tarar. Sık sık rüzgara karşı asılı kalarak araziyi izler. Tünediği bölgeden kalkarken oldukça hantal bir kanat çırpma sergiler. Öte yandan gerektiğinde Dünya'nın en hızlı hayvanı olan gökdoğan (Falco peregrinus) gibi hızla dalışa geçerek avını kapabilir. Elbette gökdoğanın (Falco peregrinus) azami hızına ulaşamaz; ancak oldukça yakın hızlara gelebilir. Gökdoğanı inceleme şansı elde ettiğimiz gözleme de buradan ulaşabilirsiniz. Tek eşlidirler ve yılda sadece bir kez kuluçka yaparlar. Yumurta sayıları 2 ile 4 arasında değişir.
Diyet ve Metabolizma
Böceklerden, küçük memelilere kadar her şeyi yiyebilir. Hatta arazideyken bir yabani tavşanı tehdit etmesine bile tanık olduk. Söz konusu gözlemimize buradan ulaşabilirsiniz.
Etimoloji
İngilizce "long legged buzzard" olarak kullanılır. Türkçe'de kızıl şahin şeklinde kullanılır. Kuzey Amerika'da yaşayan kızıl kuyruklu şahin (Buteo jamaicensis) ile isim benzerliği taşıdığı için karıştırılmaması gerekir. Söz konusu gözlem kaydımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
2
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- Wikipedia. Long-Legged Buzzard. (27 Haziran 2018). Alındığı Tarih: 27 Haziran 2018. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
- Kadir Dabak. Kızıl Şahin. (27 Haziran 2018). Alındığı Tarih: 27 Haziran 2018. Alındığı Yer: TRAKUS | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/02/2025 19:10:27 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7215
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
