Kek Miksleri ile İlişkili E. coli Salgını: Kek Yaparken Çiğ Hamur Tüketmekten Kaçının!
Food Poisoning News
- Özgün
- Besin Mikrobiyolojisi
Çocukluğumuzda ebeveynlerimizin yaptığı o nefis kekleri ve kek karışımı kalıba dökülürken parmağımızı içeriğe batırıp tadına baktığımızı çoğumuz hatırlarız. Peki "Çiğ yenmez, karnın ağrır!" uyarısını da hatırlıyor musunuz? Söz konusu karın ağrısının nedeninin Escherichia coli (E. coli) isimli tehlikeli bir bakteri olduğu için, bu uyarıyı dikkate almamız gerektiğini tabii ki bilemezdik.
Bu yazıda, 27 Temmuz 2021 tarihinde E. coli'nin O121 isimli bir suşu (soy hattı) nedeniyle 16 kişinin çiğ kek hamuru ile enfekte olduğu salgından bahsederek, bu uyarının gıda-insan güvenliği açısından ne kadar önemli olduğunu anlatmaya çalışacağız.
E.coli O121 Nedir?
Günümüzde 200'den fazla E.coli serotipi, Shigatoksin üreten (STEC) E. coli olarak insanlardan izole edilmiş ve bunlardan 100'den fazla serotipin insanlarda hastalık yapıcı olduğu tespit edilmiştir.
ABD'de E.coli O157:H7 en yaygın rastlanan, diğer STEC serogruplarına kıyasla Hemorajik Kolit ve Hemolitik Üremik Sendrom (İng: "Hemolytic Uremic Syndrome" veya kısaca "HUS") ile daha sıklıkla ilişkili olan serogrup olsa da, diğer ülkelerde (Arjantin, Almanya, Avustralya gibi) O157-harici STEC serogrupları kaynaklı salgınlar ciddiye alınması gereken bir toplum sağlığı sorunu haline gelmiştir. E. coli O121, bahsi geçen bu O157-harici STEC serogruplarından biridir.
Shigatoksin üreten E. coli O121, Hemorajik Kolit ve/veya HUS hastalarından izole edildiğinden beri Enterohemorajik E. coli (EHEC) olarak sınıflandırılır. Ayrıca O121 serogrubu Enteroinvaziv E.coli (EIEC) ve Shigella ile benzer virulans özelliklere sahip olmasıyla "Şigelloz-benzeri" semptomlara neden olmaktadır.
Son yıllarda O157-harici STEC serogruplarından O26, O103, O111, O121, O145 ve O45 kaynaklı gıda kaynaklı salgınlarda artış görülmesi dolayısıyla bu serogruplar, ABD Tarım Bakanlığı (USDA) ve Gıda Güvenliği ve Denetleme Servisi (İng: "Food Safety and Inspection Service" veya kısaca "FSIS") "Büyük Altılı O157-harici" olarak listelenmişlerdir. CDC'ye göre, 2000-2010 yılları arasında ABD'de görülen enfeksiyonların %83'üne Büyük Altılı serogrupları neden olmuştur. Yine CDC'ye göre ABD'de her yıl 265.000 STEC enfeksiyonu meydana gelmekte ve bu sayının %36'sı STEC O157, %64'ü ise O157-harici STEC kaynaklıdır. Bu 265.000 vakanın 3600'ü hastaneye yatmakta ve 30'u yaşamını yitirmektedir.
2021 Salgınının Detayları
CDC, 18 Temmuz 2021 tarihinde, Şubat ayından başlayıp 21 Haziran 2021'de bildirilen son vakaya kadar devam eden, E.coli ile ilişkili olduğu tespit edilen bir soruşturmayı duyurdu.
27 Temmuz 2021 tarihinde bildirilen son güncel bilgiye göre; Indiana, Illinois, Lowa, Massachusetts, Michigan, Nebraska, Ohio, Oregon, South Carolina, Utah, Virginia ve Washington olmak üzere 12 eyaleti kapsayan ve 16 kişiyi etkileyen E. coli O121 salgını tespit edilmiştir. 16 kişiden 7'si ciddi enfeksiyon semptomları ile hastaneye başvurmuş ve içlerinden 1 vakada HUS gelişmiştir. Salgında ölüm bildirilmemiştir.
Hastalardan edinilen bilgiler göz önünde bulundurulduğunda, CDC salgının kek karışımından yapılan çiğ hamurun tadına bakılmasıyla geliştiğini tespit etmiştir. Yetkililere göre, salgının raporlanan vaka sayısından çok daha fazla olmasının olası olduğu, çünkü diğer birçok gıda kaynaklı salgında olduğu gibi, çoğu vakanın hafif semptomlar göstermesi nedeniyle hastaneye başvurmadığı aktarılmıştır.
Bizim tahminimize göre salgına sebep olan ana unsur, yüksek olasılıkla kek hamuru içerisinde bulunan yumurtadır. Buna karşılık, tıpkı bu salgınla benzer olarak 2016'da ABD'de görülen un kaynaklı salgında olduğu gibi, kek hamuru içerisindeki un hammaddesi de salgının sebebi olabilir.
2016'daki un kaynaklı salgında ise, ABD'de "Gold Medal" marka ismiyle üretim yapan bir un fabrikası, olası gözüken E. coli kontaminasyonu nedeniyle unlarını piyasadan geri çekmiştir. CDC'nin yapmış olduğu soruşturmada, un numunelerinde STEC O121 ve O26 suşları tespit edilmiştir. Salgın 24 eyalette görülmüş ve 63 kişi etkilenmiştir. 19 kişi hastanelik olurken 1 kişide HUS gelişmiştir. Salgında ölüm rapor edilmemiştir.
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
E. coli'den Nasıl Korunuruz?
Kendinizi bu tür salgınlardan korumak için bazı basit uyarıları dikkate alabilirsiniz:
- Öncelikle, ebeveynlerin tavsiyesine uyulmalı, meyve-sebze gibi çiğ tüketilebilen gıdalar hariç hiçbir gıda çiğ tüketilmemelidir. Çiğ kek karışımına parmak batırmak suretiyle tadına bakmak veya undan yaptığımız çiğ hamurun tadına bakmak da buna dahildir. Çiğ tüketilen sebze-meyveler ise, tüketilmeden önce mutlaka sirkeli su ile dezenfekte edilmelidir.
- En önemli gıda-insan sağlığı parametresi olan el hijyenine dikkat etmeli, lavabo kullanımından sonra ellerin sabun ve su ile yıkanmasına dikkat edilmelidir. Yemek hazırlanmadan önce, yenmeden önce ve yedikten sonra eller mutlaka yıkanmalıdır.
- Evcil hayvanınıza dokunduktan sonra veya bahçenizde çiçeklerinizle-toprakla uğraştıktan sonra ellerinizi mutlaka yıkayınız.
- Bebeğinizin altını değiştirmeden önce (bebeğinizi enfekte etmemek için) ve altını değiştirdikten sonra (kendinizi enfekte etmemek için) ellerinizi mutlaka yıkayınız.
- Yemek hazırlarken, et-sebze-ekmek kesme tahtanızı ayırmanız; gıda mikrobiyologları, teknologları ve mühendisleri tarafından önerilen en önemli korunma mekanizmalarından biridir. Et kesmiş olduğunuz tahta üzerinde ekmeğinizi kesmeniz durumunda, ekmeğinize patojen bir bakterinin (E. coli gibi) kontamine olma olasılığı vardır.
- Pişmiş ürünler ile çiğ ürünlerin kontaminasyonunu önleyiniz. Örneğin çiğ etin bulunduğu kaba, pişmiş etleri asla koymayınız.
- Çiğ süt ve çiğ sütten yapılan tüm ürünlerden (peynir vb.) uzak durunuz.
- Yemeklerinizi günlük pişirip tüketmeye çalışınız. Az pişmiş gıdaları tüketmekten kaçınınız.
- Herhangi bir yüzme havuzunda, göl veya nehirde yüzerken su yutmaktan kaçınınız.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
8
-
3
-
2
-
2
-
1
-
1
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
- P. M. Fratamico, et al. (2003). Sequence Of The Escherichia Coli O121 O-Antigen Gene Cluster And Detection Of Enterohemorrhagic E. Coli O121 By Pcr Amplification Of The Wzx And Wzy Genes. Journal of Clinical Microbiology, sf: 3379–3383. | Arşiv Bağlantısı
- CDC. E. Coli Outbreak Linked To Cake Mix. (28 Temmuz 2021). Alındığı Tarih: 28 Temmuz 2021. Alındığı Yer: CDC | Arşiv Bağlantısı
- CDC. Multistate Outbreak Of Shiga Toxin-Producing Escherichia Coli Infections Linked To Flour. (29 Eylül 2016). Alındığı Tarih: 29 Eylül 2016. Alındığı Yer: CDC | Arşiv Bağlantısı
- G. Çelik, et al. (2021). Survival Of Shiga Toxin-Producing Escherichia Coli (Stec) Serogroups During Production And Storage Of Yogurt. Journal of the Hellenic Veterinary Medical Society, sf: 2689-2694. | Arşiv Bağlantısı
- L. Gould, et al. (2013). Increased Recognition Of Non-O157 Shiga Toxine Producing Escherichia Coli Infections In The United States During 2000-2010: Epidemiologic Features And Comparison With E. Coli O157 Infections. Foodborne Pathogens and Disease, sf: 453-460. | Arşiv Bağlantısı
- USDA. Detection And Isolation Of Non-O157 Shiga-Toxin Producing Escherichia Coli Strains (Stec) From Meat Products.. (9 Mayıs 2010). Alındığı Yer: USDA (FSIS) | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 09/05/2025 22:14:51 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10986
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
