Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

James Randi Kimdir? Paranormal Olgular Neden Bilimsel Olarak İspatlanamıyor?

Randi Vakfı'nın Artık Sürdürülmeyen 1 Milyon Dolar Para Ödülü Neyi Amaçladı?

James Randi Kimdir? Paranormal Olgular Neden Bilimsel Olarak İspatlanamıyor?
13 dakika
41,370
  • Parapsikoloji

Belki de günümüz için en acı veren şeylerden birisi, birçok gencin bilimden çok bilim-dışı konulara önem vermeleridir. Elbette bilim-dışından bahsederken gerçekte madde-ötesi iddialardan bahsediyoruz.

Parapsikolojiyi geçerli bir bilim dalı gibi gören binlerce gencin internet üzerinden kendi düşüncelerini destekleyen bilgileri beğenmekte ve paylaşmaktadırlar. Elbette bilimsel gelişmelerle ilgilenmediklerini söylemek yanlıştır fakat ne zaman kendi düşünceleriyle uymayan bilimsel bir bilgiyle karşılaştıklarında o zaman ''tamam bu bilimsel kısımları kabul ediyorum ancak bu konuda bilim insanlarına katılmıyorum, hatalılar'' gibi cümleler sarf etmektedirler. Oturup da Carl Sagan, Richard Feynman ya da bilim dünyasındaki önemli isimlerin kitaplarını okumak yerine ruhsal tekniklerin nasıl geliştirebileceği gibi kitapları, eski metinlerde bulunan gizemli şifreleri, tarih boyunca görülmüş UFO olayları ya da ezoterik bilgileri içeren çalışmaları okumayı tercih ediyorlar. Öyle ki psişik güçlerin bilimsel çalışmalardan daha ilginç olduğunu düşünmektedirler. Acaba kaçı geriye yaslanıp televizyonda kanal değiştirirken ellerindeki kumandanın çalışma prensiplerini düşünmüştür? Basit bir cihaz olarak gördüğümüz bu kumandanın çalışma şeklini bile düşünsek, kaşık bükmenin o kadar da ilginç olmadığını anlayabilirdik. 

Tüm Reklamları Kapat

Bilim dünyasında yaşanılan büyük bir gelişme bütün Dünya'ya yayılabilir, ancak paranormal, gizemli, mistik, doğa-üstü, fenomen gibi adı her türlü ''açıklanamaz sır dolusu şeyleri'' andıran bilgiler ve görüntüler haberlere bile yansıyarak milyonlarca insanın ilgisini çekmiştir. Bizler de bu tarz şeyleri ilginç buluyor ve araştırmaya koyuluyoruz; ancak onları gereğinden fazla önemli ve özel olarak ele almıyoruz.

Birçoğumuz bilim-kurgu filmlerini beğenmektedir, ancak içeriğinde vampirler, kurt adamları, canavarlar, süper güçlere sahip insanlar olduğu zaman ilgi gösterenlerin sayıları da oldukça yüksektir. Sizin de benzer zevkleriniz olabilir; ancak zevk olsun diye ilgilenmekle, filmlerde gördüğümüz uçuk konuların gerçek olduğuna inanan binlerce insan vardır!

Tüm Reklamları Kapat

"Yeterince çalışırsam ve üzerinde durursam, ben de Uri Geller gibi kaşıkları sadece zihin gücüyle bükebilirim." diye büyük bir iş becereceğini düşünen ancak kendini kandıran binlerce genci görmekteyiz, oysa kendi nükleer füzyon reaktörünü daha 14 yaşında yapan Taylor Wilson gibi genç kişiler de bilim dünyasında büyük başarılara imza atmaktadırlar. (Bakınız: TED Talks). Kaşık bükme konusunda yazdıklarımızı buradan okuyabilirsiniz.

Bilim dünyasında yapılan onca çalışmayı internet üzerinden bulabildiğimiz halde yine de ısrarla ''görülmemiş madde-ötesi gerçeklerin'' olduğuna inanan gençlerin bizim gibi bilime değer veren bireyleri ''bilgisizlikle'' suçladıklarını görebiliyoruz. "Aklın var diyorsun ama olduğunu kanıtla bana." gibi saçma argümanlarla kendi fikirlerini bu şekilde kanıtladıklarını düşünerek ''Argumentum ad ignorantium'' (Cehalete başvurma) yöntemiyle tartışmayı kazandıkları yanılgısı içerisine giriyorlar. Bu suçlamamız okuyucularımıza sert gelmiş olabilir, ancak biz de insanlığa büyük hizmetler sunan bilim dünyasının böylesine basit düşüncelerle küçümseyen bireylere karşı da sessiz kalmak istemiyoruz. Gözlerimizin her şeyi göremediğini ve kulaklarımızın her şeyi duyamadığını gayet de iyi biliyoruz, işte bu yüzden mor-ötesinden kızıl-ötesine kadar x-ışını cihazlarından atom tarama cihazların görüntülerine kadar görmediğimiz ve duymadığımız birçok şeyin varlığını öğrenebilmiş oluyoruz. İnsan anatomisi detaylı bir şekilde bilindiği halde halen çakraların ve özel enerji merkezlerin ısrarla var olduğunu iddia edenleri yine de görebiliyoruz. Bizlerden milyonlarca kilometre uzaklıktaki bir uydudan bir sinyal bile alabilirken, hemen yakınımızdaki kişiden nedense özel bir güç ya da aurasına dair bir ize rastlayamıyoruz. Bu sebeple, James Randi gibi bireyler bu tarz şeylerin gerçek anlamda var olmadığını düşünerekten var olduğuna inanan kişilerin kanıtlamalarına karşın para ödülü teklif etmiştir. Paranormal kanıtlar için o kadar çok sayıda ödül sunuldu ki, buna rağmen hiçbiri bugüne kadar kazanılamadı. Liste için buraya bakabilirsiniz. Bu yazıya benzer bir diğer yazımız da buradadır.

James Randi Kimdir?

Bu yazıyı yazmamızın ana sebebi giriş kısmı için yaptığımız eleştiriden çok James Randi'nin kendisinden ve ödülünden bahsetmektir. 1928 doğumlu Randall James Hamilton Zwinge (herkes onu James Randi olarak tanır) Kanadalı-Amerikalı bir sahne sihirbazı ile ünlü bir skeptiktir. Kendisi James Randi Eğitim Vakfının (JREF) kurucusudur. ''The Amazing Randi'' (İnanılmaz Randi) sahne adıyla başladıktan sonra 60 yaşına gelince emekli olmuştur. Daha sonralarında okült, paranormal ve doğa-üstü iddiaları ele alarak bunları eleştirmeye başlamıştır. Uri Geller gibi kişilerin sahtekarlıklarını ortaya çıkaran ve bu tarz konular üzerine kitaplar yazan önemli bir kişi haline gelmiştir. Aynı zamanda iddiaların ve sahtekarlıkların bir ansiklopedisini bile hazırlamıştır. Buradan hepsine bakabilirsiniz. Bütün bunlarla beraber ''The Amazing Meeting'' (TAM) gibi bir etkinlik de düzenlenmektedir ve insanlar buna katılarak özellikle skeptisizm dünyasıyla ilgili farklı konuşmaları dinleyebilmektedir. James Randi’nin hayatını anlatan bir belgeseli buradan izleyebilirsiniz.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Telekinezi, beyin gücüyle cisimlerin hareket ettirilebilmesine dayalı bir sahtebilim türüdür. Beyinden yayılan dalgaların hiçbirinin dalgaboyu ve şiddeti, herhangi bir makroskobik nesne üzerindeki sürtünmeyi yenebilecek kadar fiziksel bir kuvvet yaratamayacağı için, telekinezinin geçerli hiçbir tarafı bulunmamaktadır. Bugüne kadar bilimsel ve objektif laboratuvar koşullarında telekinezi yeteneklerini sergileyebilen hiç kimse var olmamıştır.
Telekinezi, beyin gücüyle cisimlerin hareket ettirilebilmesine dayalı bir sahtebilim türüdür. Beyinden yayılan dalgaların hiçbirinin dalgaboyu ve şiddeti, herhangi bir makroskobik nesne üzerindeki sürtünmeyi yenebilecek kadar fiziksel bir kuvvet yaratamayacağı için, telekinezinin geçerli hiçbir tarafı bulunmamaktadır. Bugüne kadar bilimsel ve objektif laboratuvar koşullarında telekinezi yeteneklerini sergileyebilen hiç kimse var olmamıştır.

Yıllar geçtikçe bu tarz uçuk şeylerin var olmadığına giderek daha da inanan James Randi her türlü iddiaya karşı yine de açık görüşlü davranarak paranormal bir şeyi ya da olayı kanıtlayabilecek kişilere 1 milyon dolar vereceğini söylemiştir. Ancak başvuru yapan herkes başarısız kaldığından dolayı bugüne kadar kimse bu ödüle sahip olamamıştır. James Randi bile bunca iddiayı gördükten sonra ''1 milyon doların hiçbir zaman kazanılacağını düşünmüyorum, çünkü günümüze kadar herhangi bir paranormal iddia için ikna edici bir kanıt görülememiştir'' demiştir. Aynı zamanda Yeni Çağ (New Age) için de ''Yeni Çağ mı? Aslında bu Eski Çağ'nın mikrodalga fırınında 15 saniye boyunca pişmiş halidir.'' demiştir.

1 Milyon Dolarlık Ödül!

Şimdi de asıl konumuza gelerek bu 1 milyon dolarlık ödülden bahsetmek istiyoruz. Eğer siz herhangi bir paranormal olayı ya da şeyi kanıtlayabileceğinizi düşünüyorsanız o zaman bu siteye giriş yapıp bir başvuruda bulunabilirsiniz.

Bu iddialar arasında kaşık bükme, uçabilme, soğuk okuma (cold reading), geleceği görme, astral seyahat, telepati, telekinezi, büyü yapma gibi şeyler olabilmektedir. İnternet üzerinden bizimle tartışan bireylerle vakit harcamak ve açıklama yapmak yerine onlara böyle bir yazı hazırlayarak zenginleşme imkanını sunmak istedik. 1 milyon dolar ile hayatınız baştan aşağı değişebilir, bu sebeple elinizde bir kanıtın olduğunu düşünüyorsanız, ne bekliyorsunuz o zaman? 

Bir başvuruda bulunmadan evvel sizlere JREF'in bu ödül konusunda belirttiği bazı detayları paylaşacağız:

Bu ödül ilk kez 1964 senesinde başladı. James Randi kendi cebinden 1000 dolar sundu, daha sonrasında başkaları da maddi yardımlarda bulunarak bu ödül 1 milyon dolara çıktı. 1964 ile 1982 seneleri arasında 650 ve 1997 ile 2005 seneleri arasında ise 360 kişi başvuruda bulundu. JREF testin kendisini yapmamaktadır, sadece protokolleri düzenleyecek ve test etme şartlarını gözden geçirecektir. Nereli olduğunuz fark etmemektedir, ancak 18 yaş üstü ve antlaşma imzalayabilecek bir durumda olmanız gerekmektedir. Başvuranlar tam olarak neleri kanıtlamaları gerektiklerini açık bir dille anlatmaları gerekmektedir. Testlerde ''paranormal'' ile kastedilen şey bilim tarafından açıklanamaz olan, doğa-üstü bir şeydir. Testler uygun şartlar altında yapılacaktır ve katılımcı önce bir ön test ile denenecektir. Eğer başarılı çıkarsa, ondan sonra asıl teste geçilecektir. JREF insan sağlığını tehdit edebilecek iddiaları da kabul etmemektedir, çünkü testler sırasında kimsenin yaralanmasını ya da hayatını kaybetmesini istememektedirler. Anekdot sayılabilecek ruhsal ve dinsel iddialar da kabul edilmemektedir. Bugüne kadar hiç kimse ön testi bile geçememiştir. Sizlere bu yazımızı bitirmeden evvel basit bir örnek de sunmak isteriz.

Tüm Reklamları Kapat

"Psişik" Patricia Putt

Particia Putt isimli kadın, bir psişik (medyum) olduğunu iddia ediyor ve sadece karşısındaki insanların ruhlarına ulaşarak, "Ruh" dediği bir gücün ona bilgi verdiğini iddia ediyor. Bu bağlantıda tüm deney düzeneği ve taraflara sunulan deney basamakları aktarılmıştır.

Taraflar sözleşmeyi kabul etmişler ve Profesör Richard Wiseman ve Profesör Christopher French eşliğinde deney yapılmış. Putt, 10 denekten hiçbirinin bilgilerini doğru bilememiştir.

Bu konulara ilgi duyuyorsanız, bu oynatma listesinde bol miktarda deney örneği görebilirsiniz:

Bu yazımızın konusu olan 1 milyon dolarlık ödül, 51 yıl sonunda kimsenin almayı başaramaması sonrasında 2015 senesinde kaldırılmıştır.

Tüm Reklamları Kapat

Sözdebilimler ve Şarlatanlar: James Randi ile Bir Söyleşi...

Okurlarımızdan sevgili M. Bahadırhan Dinçaslan, büyük skeptik ve sihirbaz James Randi ile kısaca hayatını ve mücadelesini konuştu. Orijinali Radikal Blog'da yayınlanan yazıyı, kendisinin ricası ve bizim de isteğimiz dolayısıyla Evrim Ağacı üzerinden de yayınlamak istedik.

Söyleşinin sonunda okurumuza özel bir sihirbazlık numarası da yapıp "Kendine çok güvenme, sen de yanılabilirsin, herkes yanılabilir!" diye mesaj veren Randi, 2015 yılı itibariyle 86 yaşına geldi; ancak enerjisinden hiçbir şey kaybetmemiş gibi görünüyor. Yaşı ve yoğunluğu nedeniyle tadı damağımızda kalsa da, kısa kesmek zorunda kaldığımız bir söyleşi oldu.

MBD: Bay Randi, öncelikle söylemeliyim ki Carl Sagan'la birlikte akılcı, şüpheci ve bilimsel düşünceyi hayatımın şiarı haline getirmemdeki en önemli figürlerden birisiniz. Türk okuruna neler yaptığınızı ve her şeyin nasıl başladığını, örneğin gençliğinizi şöyle kısaca aktarabilir misiniz?

JR: "Gerçek" psişik yetenekleri, doğaüstü güçleri olduğunu iddia eden çok fazla insan gördüm. 86 yaşındayım ve dünyanın bir çok yöresinden böyle yüzlercesini inceleme fırsatı buldum. Ve bir tane bile, iddia ettiği güçleri sergileyebilen, kanıtlayabileni görmedim.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı

Gençliğime gelince... Pekala, bayağı eskiden bahsediyoruz şimdi. (Gülüyor) Kanada'da doğdum, okulda çok şanslıydım. Çünkü akranlarının ortalamasının üzerinde performans gösteren bir çocuktum, şu "harika çocuk" denenlerden, bu yüzden okula devam etmemi zorunlu tutmadılar. Gidip sınavlara giriyordum, onun dışında bolca vaktim oluyordu. Ben de bu süreyi iyi değerlendirdim, örneğin sık sık kütüphaneyi ve Royal Ontario Museum'u ziyaret ederdim -harika bir yerdi! Lise daha resmiydi, o yüzden derslere katılmak zorundaydım. 17 yaşımda liseden ayrıldım, bu yüzden diyebilirim ki büyük oranda kendi kendini eğitmiş, yetiştirmiş bir insanım. Sanırım zeki doğmuş bir insan olmak bu açıdan beni avantajlı kıldı.

Liseden ayrıldığımda çeşitli sihirbazlık numaraları yapmaya ve profesyonel bir sanatçı olmaya başlamıştım. Sanırım şimdi geldiğim yerde bunun payı vardır.

MBD: Adınızı taşıyan bir vakıf var, James Randi Eğitim Vakfı. Vakıf ne yapar, neyle meşgul olur?

JR: Astroloji, homeopati gibi, bilim olduğunu iddia eden ama aslında olmayan zırvaların gerçek yüzünü göstermekle uğraşıyoruz. Bu amaçla toplumda farkındalık oluşması için konuşmalar yapıyor, kitapçıklar basıp dağıtıyor, etkinlikler düzenliyoruz. Bütün bu sözde bilimleri tespit ettik ve okuyanları genel olarak bunların neden "gerçek olmadığı"nı anlamasını sağlayacak ücretsiz kitapçıklar oluşturduk.

MBD: Günümüzde "inançlar"la alakalı sözler söylemek çok tehlikeli olabiliyor. Mücadelenizde zorluklarla karşılaşmıyor musunuz? Gözü dönmüş bir kesin inançlı...

JR: Bu tarz insanlarla uğraşıyorum ben de. Herhangi bir dine inanmıyorum, meleklere, şeytanlara, ruhlara ya da bu tarz çılgın şeylere. Bu da sıkıntılı bir alanda faaliyet gösteriyorsun demektir.

1 milyon dolarlık bir ödülümüz var bizim, herhangi bir şekilde doğaüstü gücü olduğunu basit bilimsel yöntemler şahitliğinde ispatlayan iddiacıya verilmek üzere hazırladık. Henüz hiç kimse alamadı. Aslında, bu kadar mistik, sözdebilimsel sav sahibi insan varken, bu kadar büyücü, ölüyle konuşucu, falcı varken, insanların binamızın dışında bu ödülü almak için sıraya girmesini beklerdin değil mi? (Gülüyor) Fakat olmadı...

MBD: Saldırı peki, saldırıya uğradığınız oldu mu?

JR: Direkt olarak saldırı olduğunu söyleyemem, bu açıdan şanslıydım. Ancak ben de tehdit alıyorum elbette, ve çok fazla insanın düşmanlığını kazandım. Biliyorsun, fanatikler var ve inançları sorgulandığında saldırganlaşıyorlar. Ben de bütün hayatım boyunca bunu yaptım.

Ben dine ya da ruhlara inanmıyorum dedim, bu konuda çok katı değilim: Ben kendi fikirlerimi kanıtlayabilirim. Üzerinde konuşabiliriz. Ve insanlara bir şans vermek istiyorum: Hadi çıkın ve doğaüstü güçleriniz olduğunu kanıtlayın.

Tüm Reklamları Kapat

MBD: Bir gözlemim var, iki bölge de Batı Medeniyetine dahil görülse de, sıradan bir Amerikalı, sıradan bir Avrupalı'ya nazaran daha mistik, daha batıl inançlara meyilli ve muhafazakar gibi geliyor bana. Buna katılır mısınız?

JR: Evet, kesinlikle öyle katılıyorum. Belki bunun sebebi, Avrupa'nın yaşadığı katliamdır. Örneğin binlerce Yahudi katledildi, sistematik olarak katledildi ve o esnada hepsi dua ettiler. Fakat dualarına cevap gelmediğini gördüler. "Yoksa Tanrı merhametli değil mi?" diye sordular... Ve bir sorun olduğunu fark ettiler. Bu yüzden hurafelere, batıl inanışlara aldanmaya karşı daha fazla bağışıklık geliştirdiler.

MBD: Peki siyaset? Siyasetçiler bu işin neresinde? Sizce toplumu daha kolay yönetmek için sözde bilimlerin, batıl inançların ve fanatikliğin yayılmasında kasten rol oynuyorlar mı?

JR: Bu iş para kazandırıyor. Şarlatanlar, mistikler, psişikler var olmayan güçlere sahip olduklarını iddia ediyorlar ve insanlar buna kanıyor. Ve falanca hastalığı gidermek ya da sorunu çözmek için para öderlerse, onlara yardımcı olabileceklerini söylüyorlar. Bu resmen bir meslektir. Ve her meslek gibi, her para kazandıran uğraş gibi, bunun da ekonomide ağırlığı var. Ekonomide ağırlığı olanın, siyasette de olur.

Tüm Reklamları Kapat

Politikacılar da bundan istifade ediyorlar diyebiliriz. Kesinlikle toplumu daha kolay yönetmek için daha dindar ve batıl inançlara meyilli olmasını tercih ediyorlar.

James Randi
James Randi

MBD: Eski bir sihirbaz olarak size kesinlikle sormam gereken bir soru: Sihirli bir asanız olsa, ilk neyi düzeltirdiniz?

JR: Tam da bununla mücadele ediyorum işte (Gülüyor). Doğaüstü bir yardım gelmeyecek, bizim vakfın da adı bu yüzden Eğitim vakfı. Ben eğitimin gücüne inanıyorum. O yüzden özellikle çocukların küçük yaştan itibaren iyi eğitilmesi için uğraşırdım yine. En çok önemsediğim şey bu: Çocukların beyninin batıl inançlarla, saçmalıklarla, örneğin astrolojiyle değil, bilimle, şüphecilikle, onlara sonraki hayatlarında yol gösterecek bir anlayışla doldurulması.

MBD: Michio Kaku bir söyleşisinde ilginç bir anıdan bahsediyor. Bugün İsviçre'deki CERN çarpıştırıcısından daha büyük bir çarpıştırıcı Amerika'da yapılacakmış. Öneri kongrenin önüne gelmiş ve kongre üyelerinden biri, fizikçi temsilcisine "11 milyar doları bu işe gömdüğümüz zaman ne yapacaksınız? Tanrı'yı mı bulacaksınız?" diye sormuş. Fizikçi de "Hayır, Higgs Bozonu'nu bulacağız" demiş ve bu yüzden kongre bütçeye onay vermemiş. Bay Kaku, "Ben o fizikçinin yerinde olsam evet Tanrı'yı bulacağız derdim" diyor. Bu ikilem hakkında ne düşünüyorsunuz, yer yer esnek olmamız gerekir mi?

Tüm Reklamları Kapat

JR: Kimsenin tercihlerine karışamam elbette, bu konuda direkt Kaku'ya dair bir şey söylemek bana düşmez. Bu onun sorunu, benim değil. (Gülüyor) Söylemeliyim ki ben bilim adamı değilim, ama iyi bir bilim kültürüne sahibim. Bence insanlara karşı dürüst olmalıyız. Çünkü bilim her zaman dürüst olmalıdır, çok dikkatli hareket etmelidir.

MBD: Son olarak dinciliğin, mistisizmin ve fanatizmin kıskacında seküler geleneğini muhafaza etmeye çalışan Türk toplumuna ne demek istersiniz?

JR: Burada tanıdığım emekli bir çift var, yaşça benden küçükler -şu sıralar herkes yaşça benden küçük- , yakın zamanda uzun bir Avrupa seyahatine çıktılar. Ve örneğin sizin ülkenizde gördükleri, insanların onlara davranışları, tavırları çok hoşlarına gitmiş. Fakat aynı zamanda, yer yer dinin insanları bağlayan, tutan, engelleyen bir şeye dönüştüğünü gözlemlemişler. Din bu olmamalı.

Birçok insan, şarlatanların yalanlarına kanmış, ya da bir şekilde bizim vakfımıza yolu düşmüş insanlar, bana gözlerinde yaşlarla geldiler, "Bay Randi, hayatımda büyük bir değişiklik yarattınız..." diyerek. Bu şarlatanlık, sözde bilimler, dincilik, insanların hayatını mahvediyor, ben her gün bunları görüyorum, bunlar üzerine çalışıyorum, mücadele ediyorum. Bu kötülüğün ülkenizi eline geçirmesine izin vermeyin.

Teşekkür: Söyleşiyi gerçekleştiren "M. Bahadırhan Dinçaslan"a teşekkür ederiz.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
28
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 29
  • Bilim Budur! 12
  • Muhteşem! 11
  • Merak Uyandırıcı! 9
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 5
  • Umut Verici! 5
  • İnanılmaz 4
  • Güldürdü 2
  • Grrr... *@$# 1
  • Üzücü! 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/03/2023 14:17:21 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/1507

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Akış
İçerikler
Sosyal
Gündem
Yağ
Görme
Hastalık Kataloğu
Evrimsel
Sağlık Bakanlığı
Mühendislik
Doğru
Karanlık Enerji
Tespit
Diş Hastalıkları
Paleontoloji
Etimoloji
İmmünoloji
Hastalık
Öne Çıkan
Hücre Biyolojisi
Zooloji
Kan
Yeni Koronavirüs
Bilimsel
İnfografik
Hava
Sars-Cov-2 (Covid19 Koronavirüs Salgını)
Çiftleşme
Dil
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
A. B. Acar, et al. James Randi Kimdir? Paranormal Olgular Neden Bilimsel Olarak İspatlanamıyor?. (14 Ekim 2013). Alındığı Tarih: 21 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/1507
Acar, A. B., Bakırcı, Ç. M. (2013, October 14). James Randi Kimdir? Paranormal Olgular Neden Bilimsel Olarak İspatlanamıyor?. Evrim Ağacı. Retrieved March 21, 2023. from https://evrimagaci.org/s/1507
A. B. Acar, et al. “James Randi Kimdir? Paranormal Olgular Neden Bilimsel Olarak İspatlanamıyor?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 14 Oct. 2013, https://evrimagaci.org/s/1507.
Acar, Arsel Berkat. Bakırcı, Çağrı Mert. “James Randi Kimdir? Paranormal Olgular Neden Bilimsel Olarak İspatlanamıyor?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, October 14, 2013. https://evrimagaci.org/s/1507.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.