Düzeltme ve Yayından Kaldırma Politikası

Evrim Ağacı'nda bilimsel gerçekler her şeyin üzerinde tutulur. Buna rağmen, Evrim Ağacı'nın çalışanları birer insandır ve dolayısıyla hataya açıktırlar. Benzer şekilde, yeni gelen veriler ışığında eski bilgiler hatalı konuma düşebilirler ve bunların güncellenmeleri gerekebilir. Bu gibi durumlarda Evrim Ağacı, açık bir Düzeltme notu ile metin içinde yapılan kapsamlı düzeltmelerin tüm okurlar tarafından görülebilmesini sağlar. Ancak maddi hatalar veya basit hatalar bu sistemin dışındadır.

Evrim Ağacı İçeriklerindeki Hatalı Bilgi veya Yorumlara Yönelik Tutum

Eğer bir içerikte hata olduğu düşünülecek olursa, içerik yayından kaldırılarak incelemeye alınabilir. Evrim Ağacı'na ulaştırılan şikayetler ve geri bildirimler ışığında, eldeki ek kaynaklar incelenerek içerik gözden geçirilir. Eğer gerçekten bir hata olduğu sonucuna varılırsa, içeriğin sonunda düzeltme bilgisi paylaşılır. 

Yapılan hata; makalenin ana fikrini veya halka aktardığı bilgileri köklü bir şekilde değiştirebilecek ya da bir kişiyi, kurumu, etkinliği, vb. etkileyebilecek nitelikteyse düzeltme ile birlikte sosyal medya üzerinden özür dilenir. Özrün niteliğine editörler ve/veya yöneticiler karar verir.

Eğer yapılan düzenleme üzerine tekrar bir güncelleme ya da düzeltme yapılması gerekirse aynı adımlar tekrarlanır. 

Evrim Ağacı'ndaki içerikler yasal yollarla tekzip edildiğinde de aynı kurallar geçerlidir. Hata tespit edilirse tekzip yayınlanır ve içerik bir açıklamayla kaldırılır.

Zamanla Değişen Bilim Hakkında Tutum

Evrim Ağacı; veri, kanıt, bulgu veya araştırma sonuçlarının ne olduğu veya ne olması gerektiğini belirleme ve seçme yükümlülüğüne veya yetkisine sahip değildir. Dolayısıyla bir araştırma, akademik süreçten geçerek saygın ve hakemli bir dergide yayınlandıysa Evrim Ağacı için haber veya içerik değeri vardır ve bilimsel anlamda geçerli bir çalışma demektir.

Bir çalışma üzerinden yıllar geçse ve işlediğimiz bir akademik çalışma geçerliliğini veya gündem değerini yitirse bile, Evrim Ağacı'nın arşivinde bulundurulmaya devam edecektir (Tıpkı akademik dergilerin, "eski" akademik makaleleri yayından kaldırmaması gibi).

Ancak bilim, durmaksızın değişen ve gelişen bir uğraş olduğu için bilimsel arenada yaşanan bazı gelişmeler, içeriklere müdahale edilmesi gereksinimini doğurabilir. Bunlara yönelik tutumlarımızı aşağıda bulabilirsiniz:

Geri Çekilen Makaleler

Evrim Ağacı'nda haberi yapılan veya hakkında içerik üretilen bir akademik makale, söz konusu akademik makale hakemli dergiden resmi olarak geri çekilecek olursa yayından kaldırılır veya metin başına bir not ile bu durum bildirilir.

Akademik Çalışmalardaki Hatalar

Evrim Ağacı'nda ele alınan bir makale veya çalışmaya yönelik yeni bulgular, Evrim Ağacı'ndaki bir içeriğin düzenlenmesini gerektirecek boyutta olursa söz konusu güncellemeler içeriğin en alt kısmında, içerikte ne tür değişiklikler yapıldığıyla birlikte belirtilir. Güncellemeler sosyal medya üzerinden duyurulmaz.

Bir Konuda Daha Güncel, Yeni Bir Çalışma Yayınlanması

Evrim Ağacı, bir alandaki bütün çalışmaları kapsayamaz; dolayısıyla bir konuyla ilgili bütün olgu ve bulguları eksiksiz olarak veremeyebilir. Buna rağmen tüm yazar, editör ve yönetim kadrosu; bir konunu tüm akademik ve bilimsel taraflarını zaman içinde olabildiğince işlemeye önem göstermektedir.

Bir çalışmanın sonradan başka çalışmalarla yanlışlanması veya ek araştırmalarla bulgularının kapsamının değişmesi, orijinal çalışma ile ilgili içeriği (özellikle de haber içeriklerini) değiştirmeyi gerektirmez. Bunun yerine, talep edilmesi veya eski çalışmanın sonuçlarını köklü bir şekilde etkilemesi halinde yeni bulgular ek içerik olarak hazırlanır ve uygun görülen diğer yazılara yeni yazıyla ilgili eklemeler yapılır.

Bunun en büyük faydası, bilimde birbiriyle çelişebilen (ama dürüst bir şekilde elde edilmiş) akademik sonuçların her birine yer verebilmek ve bunun bilimde doğal olduğunu gösterebilmektir. Bilimde her zaman siyah ve beyaz yoktur ve veriler aksi yönde bulgulara işaret edebilir.

Bununla ilgili güzel bir örneği, cep telefonu ve radyasyon ilişkisini araştıran şuradaki ve buradaki yazılarımızda görebilirsiniz. Bir diğer örneği, bilgisayar oyunları ve şiddet araştırmalarında görmek mümkün (buradaki ve buradaki yazılarımıza bakabilirsiniz). Daha meşhur bir örnek olarak ise, besin ve kanser ilişkisini gösteren çalışmalarla ilgili bir çevirimizi buradan görebilirsiniz.

Telif Hakkı

Eğer sitemizde yayınlanan bir içerik (özellikle de çeviri içerikler), yayın sahibi tarafından talep edilmesi halinde derhal yayından kaldırılır. Bu konuda daha fazla bilgiyi buradaki dokümanımızdan alabilirsiniz.

Evrim Ağacı'ndaki Yazılardaki Hata veya Eksikleri Geliştirmek için Neler Yapabilirsiniz?

Evrim Ağacı, tüm dünyadaki Türkçe konuşan bilimseverlerin ortak emekleriyle büyüyen bir bilim platformudur. Dolayısıyla eğer ki akademik bir konuda daha başarılı olmamızı veya eksiklerimizi gidermemizi istiyorsanız, bize yardımcı olabilirsiniz.

Eğer Okur iseniz...

Eğer sitemizde veya sitemizdeki içeriklerde bir hata görecek olursanız, lütfen sitenin sağ alt tarafında çıkan geri bildirim tuşuna tıklayarak "Geri Bildirim" seçeneği altından uygun bir başlığı seçip, hatayı tarafımıza bildiriniz. Ancak bunu yaparken Yapıcı Eleştiri kurallarına uyduğunuzdan ve mutlaka hata iddianızı destekleyen akademik çalışmalara giden bağlantıları (kaynakları) eklediğinizden emin olunuz.

Sosyal medya üzerinden yaptığınız geri bildirimler gözümüzden kaçabilir, dolayısıyla mutlaka geri bildirim tuşunu kullandığınızdan emin olunuz.

Eğer Akademisyen iseniz...

Eğer uzmanı olduğunuz alanda hatalı veya eksik olarak ele aldığımız bir konu varsa lütfen "Eğer Okur iseniz..." başlığındaki geri bildirim tuşunu kullanarak veya [email protected] adresimizden bize ulaşın. Bunu yaparken, mutlaka iddialarınızı destekleyecek akademik makaleleri de eklemeyi unutmayın.

Ayrıca eğer bir konuda güncel bilgiler vermek veya uzman görüşünüzü bildirmek isterseniz, Evrim Ağacı'nda doğrudan isminizle Yazar Görüşü (Görüş Makalesi, Op-Ed) yayınlayabilirsiniz. Bu konuda daha fazla bilgi almak için buradaki dokümanımızı okuyabilirsiniz.