Şiddet İçerikli Bilgisayar Oyunları ile Agresif Davranışlar Arasında Bağlantı Olabilir!

Onlarca yıldır oyun oynayan ve yıllarını internet kafelerde CS 1.5 ve Age of Empires II ile geçirmiş bir neslin neferi olarak bu yazıyı üzüntüyle yazıyoruz.

Bildiğiniz gibi atarilerle başlayan sanal oyun furyası (Contra’yı bilen bilir) şu an inanılmaz bir endüstriye dönüşmüş durumda ve her geçen gün büyümektedir. Bilgisayar oyunlarının insan beyninde birçok yararı olduğu su götürmez bir gerçektir. Örneğin, aynı anda çoklu görev yapabilme becerisi (İng: "multitasking"), strateji kurabilme ve olaylar arasında sebep sonuç ilişkisi kurabilme (İng: "reasoning") ve hızlı karar verme yeteneği bunlardan birkaçıdır.

2014 yılında yayınlanan ve 2015'in başında Evrim Ağacı olarak yayınladığımız uzun dönem yapılan bir araştırmada, bilgisayar oyunlarıyla agresif davranışlar arasında hiçbir ilişki olmadığı (arada %0 bağlantı olduğu) gösterilmişti. Ancak durum sanıldığı gibi olmayabilir, Amerikan Psikoloji Derneği (APA) literatürde yer alan bütün bilgileri kullanarak aksi bir sonuca ulaştığını duyurdu.

APA’nın bir araştırma kolunun yürüttüğü bir çalışma şiddet içerikli oyunların agresif davranışların artmasında bir rolü olduğunu gösteriyor ancak bu ilişkinin suç odaklı oyunları da kapsayıp kapsamadığı konusunda yeterli kanıtın olmadığı belirtiliyor. Bir diğer deyişle, Assassin’s Creed’te adam öldürmek sizi daha agresif yapabilir; ama banka soymak ne yapar, henüz bilinmiyor.

Araştırma sonuçlarına göre şiddet içerikli video oyunlarıyla agresif davranışın arttığı ve bireylerin vücut fizyolojilerinin de bundan etkilendiği görülüyor, bunun yanında oyuncuların olumlu sosyal davranışlarında, empati ve agresifliğe olan hassaslıklarında azalmalar tespit edilmiştir.

Bilim insanları 20 yılı aşkın bir süre boyunca video oyunlarının insan psikolojisi ve fizyolojisi üzerine etkilerini araştırıyor. Şu ana kadar elde edilen verilerde şiddet içeren oyunların kişileri de aynı çerçeveye koyduğunu ve onlara kendi temasını empoze ettiğini kanıtlayan çok az araştırma var. Buna rağmen şiddet konulu oyunlar ile agresif davranışlar arasında bir ilişki olduğunu düşünen çok sayıda bilim insanı vardı ve bu konu oldukça derinlemesine irdeleniyordu. Ayrıca oyunlar ile bağımlılılık arasındaki ilişki de birçok bilim insanının ilgisini çekiyordu.

Oyun-şiddet ilişkisi konusunda yapılan araştırma ölçütlerinden ve zorluklardan bahsedecek olursak, en başta cinsiyet farkı ve yaş geliyor. Şiddet içerikli bilgisayar oyunlarının dişi ve erkekleri farklı mı yoksa aynı şekilde mi etkilediği bilinmiyor. Ayrıca video oyunları farklı yaş gruplarındaki çocukları ne ölçüde etkiliyor, hala araştırılmakta olan bir başka konu. 

Araştırma ekibi 2005 ile 2013 arasında bu konuda yayınlanmış bütün makaleleri irdeledi. Bu alanda yapılmış 2009’dan öncesini kapsayan 150 makaleden fazlasını kaynak olarak kullanmış 4 meta-analiz araştırması var. Ekibin lideri Mark Appelbaum bireysel araştırmalar arasında bazı değişik sonuçlar olduğunu ama yıllarca birikmiş veri tabanına baktıklarında tutarlı bilgilere ulaştıklarını söylüyor.

Araştırmalar oyun ile davranış arasında bir ilişki var diyor diye hemen bilgisayarınızdaki oyunları silmeyin tabii ki. Çünkü bu iş öyle tek değişkenle açıklanabilecek bir olgu değildir. Beyin zaten siz oyunu açtığınızda hemen “Bak bu sanal dünya, bunlar canlı değil” diyor ve siz hemen oradaki insanlarla empati kurmayı bırakıyorsunuz, o yüzden kolayca öldürüp biçebiliyorsunuz; ancak bilinçaltı her şeyi depoya atıp harmanlıyor.

Bilim insanları, agresif davranışlar tek bir unsur tarafından meydana getirilmez diyor. Davranışın insan fizyolojisinde ortaya çıkabilmesi için öncelikle zihinde çok sayıda şiddet içerikli unsurla şekillenmesi ve yoğurulması gerekir. 

Sadece bilgisayar oyunu oynamakla kimse cani olmaz.