William Stanley Jevons

William Stanley Jevons (1835–1882), 20. yüzyıldaki birçok gelişmenin habercisi olan bir ekonomist ve filozoftu. Ekonomik teoride devrim yaratan ve klasik ekonomiyi neoklasik ekonomiye kaydıran 'marjinal devrime' katkıda bulunan başlıca kişilerden biridir. Endeks sayılarını oluşturan ilk iktisatçıydı ve ampirik yöntemlerin geliştirilmesinde ve sosyal bilimlerde istatistik ve ekonometrinin kullanılmasında muazzam bir etkisi vardı. Felsefesi mantıksal ampirizmin öncüsü olarak görülebilir, ancak mantığının kendine özgü biçiminden dolayı çok fazla doğrudan takipçisi olmayacaktı.

19. yüzyıl mantık ve bilim felsefesinin pek çok temsilcisi gibi Jevons da araştırmasına Düşünce Yasalarının doğasını inceleyerek başlıyor. Jevons, bu Yasaların hem "düşüncenin hem de şeylerin doğasında" doğru olduğunu savunuyor. Bilimin nesnelerde değil zihinde olduğu göz önüne alındığında, Düşünce Yasaları tamamen öznel görünüyor ve yalnızca dış dünyanın gözlemlenmesiyle doğrulanıyor. Ancak Jevons, mantığın temel yasalarını akıl yürütme yoluyla kanıtlamanın imkansız olduğunu, çünkü bunların zaten bir kanıt kavramı tarafından varsayıldığını savunuyor. Bu nedenle, Düşünce Yasaları bilim tarafından "tüm düşüncenin ve tüm bilginin ön koşulları" olarak varsayılmalıdır. Dahası, hepimiz hataların mümkün ve her yerde mevcut olduğunu bildiğimizden, düşüncelerimiz gerçeğin ölçütü olarak kullanılamaz. Bu nedenle, doğru ve yanlış akıl yürütme arasında ayrım yapabilmek için nesnel Düşünce Yasalarını varsaymamız gerekir. Buradan Jevons'un Düşünce Yasalarını nesnel yasalar olarak gördüğü sonucu çıkıyor.

19. yüzyılın diğer birçok mantıkçısı gibi Jevons da matematik ve mantık arasında açık bağlantılar kurmak istiyor. Matematiği Düşünce Yasalarına dayanan mantıktan türetmek istiyor ve bunu yaparken mantıksal formalizmini oluştururken (oldukça tartışmalı bir şekilde) matematiksel sembollerden yararlanıyor. Jevons, terimleri büyük A , B , C vb. harflerle, negatif karşılıklarını ise küçük italik harflerle a,b,c vb. ile belirtir. Özdeşlik veya aynılık ilişkisi '=' işaretiyle temsil edilir. ' A ~ B ' ifadesi, A ve B'nin birbiriyle özdeş olmadığını; ' A § B ' A ile B arasında eşitlik veya eşitsizlik ilişkilerini içeren ancak bunlarla sınırlı olmayan herhangi bir ilişkinin mevcut olduğunu belirtir . Mantıksal çıkarımın genel formülü, A = B § C'den A § C sonucunu çıkarabileceğimizi ima eder . Jevons, Pure Logic adlı eserinde 'terim' kavramını şöyle tanımlıyor : " Terim , isim veya bir şeyin niteliklerini ve koşullarını tanımlayan isim ve kelimelerin herhangi bir birleşimi anlamında kullanılacaktır ". Jevons, bir terimin veya ismin kapsamı ve amacı arasında ayrım yapar. “Belirtilen nesneler, terimin anlam kapsamını oluşturur; ima edilen nitelikler anlamın amacını oluşturur ”. Buradan anlamın kapsamı ve amacı arasında olumsuz bir ilişki olduğu sonucu çıkar: Bir terimin anlamına daha fazla nitelik eklendiğinde, o anlama daha az nesne karşılık gelecektir. Soyut terimlerle ifade edilen soyut nitelikler, nesnelerin karşılaştırılması ve benzerliklerin ve farklılıkların tanımlanmasıyla ortaya çıkar. Soyut terimler yalnızca bir tür anlama sahiptir. 'Altın' gibi önemli terimler maddeleri ifade eder. Mantık dilinde “yok, imkânsız, kendi içinde tutarsız, akıl almaz” anlamına gelen '0' simgesiyle hiçbir şey ifade edilmiyor. Jevons, terimlerin birleşimini yöneten birkaç "özel yasa" listeliyor. “Basitlik Yasası”, bir terimin kendisiyle birleştiğinde hiçbir etkisinin olmadığını, dolayısıyla A = AA = AAA = vb. anlamına gelir. Değişme yasası, birleşimin sırasının önemli olmadığını gösterir, dolayısıyla AB = BA , ABC = ACB = BCA = vb.

Matematiksel sembolün '=' kullanılması, özne ve yüklem arasındaki ayrımın ortadan kalktığını ima eder, bu da yüklemin nicelikselleştirilmesini mümkün kılar. Birçok mantıkçı, Jevons'un "belirsiz sıfat" olarak adlandırdığı ve sembolik olarak "V" ile temsil edilen "bazı" sıfatını tercih etti. Jevons belirsiz simgelerin kullanımını reddediyor ve A = V B'nin (Tüm A'lar bazı B'lerdir ) A = AB olarak yazılması gerektiğini öne sürüyor.

Jevons, belirli bir terim dizisiyle oluşturulabilecek bir dizi kombinasyondan oluşan mantıksal alfabeyi tanıtıyor. Örneğin A ve B , AB , Ab , aB ve ab dört kombinasyonunu üretir . Mantıksal alfabeyi kullanarak mantık, basitçe tüm terimleri tamamen geliştirme ve çelişkili terimleri ortadan kaldırma egzersizine dönüşür. Ancak harf sayısı arttıkça olası kombinasyonların sayısı da önemli hale gelir. Jevons, bu çabaları kolaylaştırmak için 'Mantıksal yazı tahtası' (okul yazı tahtası üzerine kazınmış mantıksal alfabe) gibi bazı teknikleri ve araçları değerlendiriyor. Ancak altıdan fazla terim söz konusu olduğunda sorunun çözümü neredeyse imkansız hale gelmektedir. Bu tür akıl yürütmeyi kolaylaştırmak için Jevons, basit mekanik prensiplerle çalışan mantıksal bir abaküs geliştirdi. İlk bilgisayarlardan biri olarak görülebilir.

Tümevarım, tümdengelim işleminin tersidir, ancak çok daha karmaşık bir akıl yürütme şeklidir. Tümevarım belirli genel kurallara, deneme yanılma ve geçmiş girişimlere göre ilerler. Basit kimliklerin tümevarımları, birkaç terimin ötesinde bir şey söz konusu olduğunda çok karmaşık hale gelir. Kısmi kimliklerin tümevarım A = B ·|· C ·|· D ·|· … ·|· P ·|· Q ayırıcı formundaki belirli bir öncülden başlar ve sonra tüm bireylere belirli bir özellik atfeden önermelere ihtiyacımız vardır: B = BX , C = CX , …, Q = QX . Değiştirme ve yeniden düzenleme istenen sonucu verir A = AX . Jevons'a göre bu en önemli bilimsel prosedürdür, çünkü "bilimsel gerçeklerin büyük bir kısmı A = AB biçimindeki önermelerden oluşur ".

Jevons'un sayı ilkeleri onun matematiğin mantığa dayalı olması gerektiği konusundaki ısrarını yansıtıyor. Mantık tarihinde biraz çelişkili bir konuma sahiptir, çünkü formalizmi matematiğe mantığa göre öncelik veren Boole'un çalışmalarından ilham almıştır. Jevons, uzay veya zamandaki 'birimleri' sayarak 'sayıyı' tanımlamaya çalışıyor. Madeni paraları sayarken her madeni paraya özel bir isim verilmelidir: C ' + C ″ + C "' + C "'' + saymalıyız … Madeni paralar birbirine eşittir (hepsi C sınıfına aittir ); yalnızca uzayda farklı noktalarda bulundukları için farklıdırlar. Saymadan önce tüm özdeş alternatifleri azaltmalıyız; geri kalan 'birimler' uzay ve zamanda farklı noktalarda bulunur. “Birim, aynı problemde bir birim olarak ele alınan diğer tüm nesnelerden ayırt edilebilen herhangi bir düşünce nesnesidir” (Jevons 1874: 157). 'Birim' kavramı Frege'nin de belirttiği gibi bazı ciddi zorluklarla karşı karşıyadır. Yalnızca aynı olan C'leri toplayabiliriz , ancak aynı C sembolü kullanılırsa farklı şeyleri ifade edemezler. Jevons bu çelişkiyi çözemedi. Bu problemler göz önüne alındığında, Jevons'un mantık sisteminin ve matematik felsefesinin rolü ve önemi küçük görünmektedir. Pedagojik bir yönle sınırlı gibi görünüyor. Örneğin mantıktaki İlköğretim dersleri gibi mantık üzerine yazıları , ölümünden onlarca yıl sonrasına kadar ders kitabı olarak yaygın bir şekilde kullanıldı ve çok sayıda yeniden basımı görüldü.

Jevons'un sosyal bilimlerde istatistik kullanımı Adolphe Quetelet'ten ilham aldı. Jevons, bir 'ortalama' (mevcut belirli bir miktarın yaklaşık değeri) ile 'ortalama' veya 'hayali ortalama' (aritmetik ortalama) arasında ayrım yapar. Kurgusal ortalama önemlidir, çünkü 'tek bir sonuçta çok sayıda ayrıntıyı kavramamıza' olanak tanır. Örneğin, Jevons toplam ve ortalama tüketimi eşitliyor: söz konusu topluluğun yeterince büyük olması koşuluyla, toplam topluluğun ortalama tüketimi fiyat değişimlerinden dolayı sürekli olarak değişecektir, halbuki bireysel davranış kazalardan büyük ölçüde etkilenir. Eğer tüm bireyler tam olarak aynı özelliklere (tüketimle ilgili olanlar) sahip olsaydı, o zaman ortalama arz ve talep yasaları her bireyin davranışına eşit olurdu. Ancak eğer farklı insanların "güçleri, istekleri, alışkanlıkları ve mülkiyetleri" çok farklı olsaydı, o zaman ortalama "var olan herhangi bir şeyin karakterini" temsil etmezdi. Kazalar birbirini iptal edecek ve belli bir 'tipik' tüketici ortaya çıkacaktı. Her ne kadar bu açıkça hayali bir ortalama olsa da, daha az yararlı olmayacaktır: "Ticaret ve sanayinin hareketleri bireylerin kaprislerine değil, ortalamalara ve toplamlara bağlıdır".

Dolayısıyla Jevons, insanların homojen olmadığını ve bireysel davranışları tasvir eden 'temsili temsilciler' yaratmanın yanlış olacağını kabul ediyor. Ancak büyük agregalar söz konusu olduğunda rahatsız edici nedenler birbirini ortadan kaldıracaktır. Burada Jevons büyük sayı argümanını gündeme getiriyor. Ancak spesifik politika soruları söz konusuysa, farklı toplumsal alt grupların heterojenliğinin de hesaba katılması gerekir. Jevons, evrensel teori ile toplumdaki belirli alt grupların özellikleri arasındaki boşluğu kapatmak için 'karakter' kavramını kullanıyor.