Bilim İnsanları, 2007 ve 2015 Yıllarında SARS Benzeri Yeni Koronavirüs Salgınları Konusunda Uyarmıştı! Dinleyen Olmadı...

Her kıyamet filmi, bilim insanlarını dinlemeyen politikacılar ve halk ile başlar.

Bu, klişe bir cümle mi? Bir de şunu deneyin:

Koronavirüsler, genetik rekombinasyondan (yeniden birleşmeden) geçmeleriyle bilinen bir virüs grubudur. Bu, yeni genotiplere ve salgınlara neden olabilir. Atnalı yarasalarında SARS-CoV benzeri virüslerin yaygın olarak bulunması, Güney Çin'de egzotik memelilerin tüketilmesi kültürüyle birleştirildiğinde, durumu tik takları duyulan bir bomba haline getirmektedir. Hayvanlardan veya laboratuvarlardan gelen SARS veya diğer yeni virüslerin ortaya çıkması bir olasılıktır ve bu nedenle hazırlık çabaları göz ardı edilmemelidir.

Bu cümleler, 2007 yılında Clinical Microbiology Reviews dergisinde yayınlanan bir makalenin kapanış cümleleri. Makale yazarları Hong Kong Üniversitesi'nden Vincent C. C. Cheng, Susanna K. P. Lau, Patrick C. Y. Woo ve Kwok Yung Yuen.

Dinledik mi? Hayır.

Bundan 1 sene sonra, 2008 yılında Çinli bilim insanları, çok daha yaygın bulunan meyve yarasalarında da SARS-benzeri virüsler buldular.

Bu konudaki tehdide kulak verdik mi? Hayır.

2015 yılındaki bir Nature Medicine makalesi şöyle diyordu:

Bulgularımız, vahşi tipte olup, SHC014 mızrak proteinini kodlayan grup 2b virüslerin insanların solunum yollarındaki ACE2 reseptör ortologlarını kullanarak buralarda çoğalabileceğini ve SARS-CoV'a benzer düzeyde epidemisinden alınan örneklere benzer seviyelere ulaşabileceğini göstermektedir.

Hangimiz bunu duydu? Hiçbirimiz.

2016 yılında Dünya Sağlık Örgütü, koronavirüsleri en yaygın olarak bilinen 8 viral tehdit arasına aldı.

Haberimiz oldu mu? Hayır.

2017 yılında toplum sağlığı uzmanları bir salgına hazır olmadığımız konusunda yıllardır uyarılarda bulunduklarını söylediler.

Önlem aldık mı? Hayır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Yıllar boyu onlarca simülasyon yayınlandı, sayısız ülke "acil durum hazırlık testleri" yaptı ve durumun vahameti konusunda dünyayı uyardı.

Hepsini değil, herhangi birini dinledik mi? Hayır.

Tam tersine ne yaptık?

Yeni bir salgın Dünya'yı kasıp kavurduğunda, yıllara yayılan tüm bu bilimsel uyarıları alıp, komplo teorilerine çevirdik ve halka pazarladık. "Koronavirüs aslında simüle edilmişti ve bilerek yayıldı", "Bill Gates koronavirüsü daha önceden duyurmuştu çünkü kendileri geliştiriyordu." ve daha nice zırva...

Yıllar yılı yukarıdaki makalelerin 1 tanesinden söz etmemiş insanlar, sosyal medyanın kendilerine sağladığı yersiz platform sayesinde çıkıp, bu makaleleri bilime karşı silaha dönüştürdüler. Bunları, virüsün "biyoterör silahı olarak üretildiği" masallarını anlatmakta kullandılar. Virüsün, bariz bir şekilde evrimin doğal ürünü olduğu ispatlandığında bile buna kulak tıkadılar. Tıpkı bilimin geri kalanına yıllar yılı kulak tıkadıkları gibi. Çünkü hayal gücü, bilimsel gerçeklerden çok daha ilgi çekici geliyor.

Ve bu, bizim suçumuz.

Bu Sonuç Çok Normal, Şaşırdınız mı?

Bu yazının yazıldığı gün olan 18 Mart 2020 itibariyle, "SARS-benzeri yeni bir koronavirüs" 207.615 kişiyi hasta etti ve 8.249 kişiyi öldürdü. Ve Dünya genelinde gidişat, sarı çizgiyle gösterildiği gibi:

Johns Hopkins

Günden güne gelen istatistikler, bizim için sadece sayılardan ibaret. Ama o sayılar, hastalık geçiren ve ölen insanlara ait sayılar. O sayıların yakınları perişan oluyor.

Peki bugüne kadar bu koronavirüslere neden aşı ve ilaç üretmedik? Neden tüm dünyaya yaymadık? Bunu daha önceden yazmıştık: Çünkü aşı üretimi, kâr maksimizasyonuna dayanıyor! Kısaca, SARS yok olduktan sonra SARS-benzeri virüsleri dikkate almak için "maddi bir gerekçe kalmadı".

Neyse ki tamamen aptal değiliz. Bilim insanlarının bulguları ve özverileri sayesinde, SARS salgınından öğrendiklerimizi hızlı bir şekilde 2012'deki MERS salgınında uygulamaya koyduk. Bu sayede SARS'tan çok daha ölümcül olan MERS'i çok daha hızlı bir şekilde tanımladık ve durdurduk. Tabii MERS belirtilerinin çok daha bariz olmasının da bunda büyük katkısı oldu; ama yine de "biraz daha" hazırlıklıydık.

SARS-CoV-2 ise çok daha sert bir tokat vurdu, çünkü MERS ve SARS'tan çok daha hızlı bulaşıyor ve çok daha az ölümcül. Bu nedenle yakalamakta ve durdurmakta zorlanıyoruz.

Eh, bunca sene aşı ve ilaç üretmeye de zahmet etmeyince... Ölüyoruz.

Bu mantıkla devam edersek biz daha çok ölürüz. Çünkü ne olacak? 3 ay, 10 ay, 2 yıl, 5 yıl, 10 yıl sonra bu virüsü atlatacağız ve herkes eski yaşantısına devam edecek. Her şey eskisine dönecek.

Komplo teorisyenleri komplolar satarak prim yapmaya; halk, bilim yerine sahtekarları el üstünde tutmaya; bilim insanları ve bilim anlatıcıları da inatla halkın dikkatini çekmeye...