Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Kitap Analizi: Keyif Verici Maddelerin Tarihi: Cennet, Tat ve Mantık (Wolfgang Schievelbusch)

Bugünkü Birçok Sıradan Ürün, Geçmişin "Keyif Verici Maddesi" idi!

4 dakika
3,005
Kitap Analizi: Keyif Verici Maddelerin Tarihi: Cennet, Tat ve Mantık (Wolfgang Schievelbusch)
Tüm Reklamları Kapat

Kitap Hakkında

  • Yazar: Wolfgang Schivelbusch
  • Çevirmen: Zehra Aksu Yılmazer
  • Kitabevi: Kırmızı Kedi Yayınevi
  • Sayfa Sayısı: 248
  • İlk Baskı Yılı: 2019
  • ISBN: 9786052985830
  • Boyut: 16.5 x 22 cm
  • Satın Almak İçin: Amazon

Keyif Verici Madde Nedir?

Bir bilim olarak beslenme, insanın evriminden itibaren hep tarihin bir parçası olmuştur. İlk insanların ne tükettikleri, nasıl tükettikleri, aldıkları besin ögelerinin evrimlerini nasıl etkilediği çeşitli bilimsel araştırmalara konu olmuştur. İnsanlık evrimini tamamladıktan sonra da bugün hâlâ tüketilen besinlerin eskiden nasıl kullanıldığı tarihin bir konusu haline gelmiştir.

Tam da bu tarihe tanıklık etmemizi sağlayan çok önemli bir kaynak Keyif Verici Maddelerin Tarihi: Cennet, Tat ve Mantık'tır. Wolfgang Schivelbusch'un kaleme aldığı eser, ilk olarak 2000 yılının Ekim ayında Türkçeye çevrilmiş. Kitapta ''keyif verici madde'' tanımı 12. yüzyıldan 17. yüzyılın sonlarına kadar insanların keyif aldıkları maddeler üzerinden yapılmış ve kitap bu maddelerle ilgili bize önemli bilgiler sunuyor.

''Keyif verici madde'' denildiği zaman akla ilk önce uyuşturucular ya da çeşitli opioid ilaçlar gelse de aslında çok daha sık karşılaşıyoruz keyif verici maddelerle. Bugün keyif verici madde olarak tanımlamadığımız birçok besin de bir zamanlar keyif verici madde olarak tanımlanıyordu.

Tüm Reklamları Kapat

Tuz ve Baharatlar Keyif Verici Maddelerdi!

Buna baharatları örnek vermek mümkün. Bugün onları "keyif verici madde" olarak tanımlamıyoruz; ama eskiden öyle değildi. Günümüzde baharatları belki besleyici değerinden, belki kattıkları aromalardan, belki de sadece renklerinden faydalanmak için kullanıyoruz; ama 12 yüzyılda keyif verici madde tanımına uygun olarak insanı iyi hissettirmek, statüsünün yüksek olduğunu göstermek ve haz vermek için kullanılıyordu.

Tuz, bu duruma verilebilecek en iyi örneklerden bir tanesi! 12. yüzyılda tuz tüketmek ya da yemeklerde tuz kullanmak, o insanın rahatının ve keyfinin yerinde olduğunu, tuza erişebilecek kadar toplum içindeki statüsünün yüksek olduğunu gösterirdi. Tuzu konuklarına ikram edebilmek ise, tuzu tüketebilmek kadar önemliydi. O yüzden tuz ''kişisel bir keyif aracı'' olarak kullanılıyordu. Şimdi bu keyif verici madde tanımını biraz daha genişlettiğimize göre, bu bilgilere nasıl ulaşacağımıza geçelim.

Eylül Kitabevi ve Sahaf

Kahve, Keyif Verici Bir Madde mi?

Aslında bugünü düşündüğümüzde de birçok besin maddesini sadece bize keyif verdiği için tüketiyoruz. Kahve, bunlardan bir tanesi. Kahveyi sadece kafeinin ya da içerdiği antioksidanların yararlı özelliklerinden faydalanmak için tüketmiyoruz. Kahve, bir kültürün ta kendisi. Bu kültür bize keyif verdiği için kahve içmeye devam ediyoruz.

Kahve içerken sevdiğimiz birisiyle sohbet etmek ya da istediğimiz bir işi yapmak, kahve kültürünü oluşturan ve bize keyif veren esas unsurlar. Kahvenin içerdiği kafein moleküllerinin, bizi rehavete sürükleyen bir nörotransmitter olan adenozin reseptörlerine bağlanarak bizi daha dinç tuttuğu bilimsel bir gerçek.

Tüm Reklamları Kapat

Çünkü adenozin reseptörlerine adenozin molekülleri yerine kafein molekülleri bağlandığı zaman sinir hücreleri yani nöronlar daha fazla uyarılıyor ve ateşleniyor. Bu ateşleme sonucunda da adrenal bezlerimizden adrenalin salgılanıyor. Vücudumuzda adenozin yerine adrenalin dolaşması da bizim daha kolay odaklanmamıza ve ''uyanık'' kalmamıza neden oluyor. Bu da yaptığımız işe kendimizi daha çok vermemizi ve o işten daha çok keyif almamıza neden oluyor. Bu bağlamda kahveyi de keyif verici bir madde olarak tanımlamak mümkün.

Pixabay

Keyif Verici Madde Tanımı Neleri Kapsar?

Peki sadece kahve ve baharatlardan mı ibaret bu ''keyif verici maddeler''? Elbette hayır. Bir besini keyif veren bir madde olarak nitelendirmemize neden olacak bilimsel bir açıklaması olmalıdır. Yani bizi biyolojik olarak mutlu etmeli ya da iyi hissetmemizi sağlayacak endorfin hormonunun salınımına yol açmalı. Böyle düşündüğümüzde, acı biberi de bir keyif maddesi olarak sayabiliriz; çünkü acı tat da bizim endorfin salgılamamıza yol açar. Acı biber ve acının evrimi üzerine daha detaylı bilgi içeren yazımıza şuradan ulaşabilirsiniz.

Farklı tat profillerine sahip olsalar da çikolatanın da keyif verici bir madde olduğunu söyleyebiliriz. Çikolatadaki epikateşin molekülü beyin-kan bariyerini (BBB) geçerek merkezi sinir sisteminde hücre doğumu uyarır ve kan damarı oluşumuna sebep olur. Çikolatanın beyne ve duygu durumuna doğrudan etki ettiğini bilimsel olarak bilsek de bu etki aynı zamanda çalışmalarca deneysel olarak da gösterilmiştir.

Sonuç

Sonuç olarak keyif veren bir aktivitenin ya da işin tanımı kişiden kişiye göre değişse ve keyif verici maddelerin sayıları artırılabilse de tanımı değişmez. O yüzden bir domatesin beynimize etkileri tam olarak bilinmediği ve bu etkiler bize dopamin, seratonin ya da epinefrin gibi hormonlar salgılatmadığı sürece domatesi keyif verici maddeler sınıfına sokamayız.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
30
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 12
  • Merak Uyandırıcı! 7
  • Grrr... *@$# 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Bilim Budur! 1
  • Muhteşem! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • J. Aten. 3 Scientific Reasons Coffee Makes You Happier And More Productive. (21 Ekim 2020). Alındığı Tarih: 12 Ocak 2022. Alındığı Yer: Inc.com | Arşiv Bağlantısı
  • W. Schivelbusch. (2019). Keyif Verici Maddelerin Tarihi: Cennet, Tat Ve Mantık. ISBN: 978-6052985830. Yayınevi: Kırmızı Kedi. sf: 0-248.
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 12/12/2024 14:41:20 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/11345

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Taklit
Sars Virüsü
Salgın
Hücre
Göğüs Hastalığı
Gazetecilik
Şiddet
Ribozim
Nükleer Enerji
Kuantum Fiziği
Aminoasit
Afrika
Organ
Periyodik Cetvel
Malzeme
Bilim İnsanı
Fosil
Organizma
Hava
Yörünge
Komplo Teorisi
Yaşanabilir Gezegen
Bilim Tarihi
Kurbağa
Kadın Doğum
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
C. Çolak, et al. Kitap Analizi: Keyif Verici Maddelerin Tarihi: Cennet, Tat ve Mantık (Wolfgang Schievelbusch). (24 Ocak 2022). Alındığı Tarih: 12 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/11345
Çolak, C., Uçar, D. Ş. (2022, January 24). Kitap Analizi: Keyif Verici Maddelerin Tarihi: Cennet, Tat ve Mantık (Wolfgang Schievelbusch). Evrim Ağacı. Retrieved December 12, 2024. from https://evrimagaci.org/s/11345
C. Çolak, et al. “Kitap Analizi: Keyif Verici Maddelerin Tarihi: Cennet, Tat ve Mantık (Wolfgang Schievelbusch).” Edited by Damla Şahin Uçar. Evrim Ağacı, 24 Jan. 2022, https://evrimagaci.org/s/11345.
Çolak, Canberk. Uçar, Damla Şahin. “Kitap Analizi: Keyif Verici Maddelerin Tarihi: Cennet, Tat ve Mantık (Wolfgang Schievelbusch).” Edited by Damla Şahin Uçar. Evrim Ağacı, January 24, 2022. https://evrimagaci.org/s/11345.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close