Bu yazının ve videonun başlığı, sadece ilk insan için değil, ilk at, ilk deve, ilk akşamsefası, ilk E. coli bakterisi, ilk maya mantarı ve herhangi bir canlının "ilk" bireyi için de geçerlidir. Hiçbirinin "ilk"i yoktur. Evrim sürekli bir süreçtir ve tüm türler yakın ve uzak kuzenlerine, kademeli ve çok yavaş değişimlerden geçerek, ataları aracılığıyla bağlanır.
Video, çoğu insanın aklına gelebilecek "Ben de insanım, ebeveynlerim de insan, yavrularım da insan; o zaman yeni bir tür nasıl var olabilir ki?" sorusuna son derece görsel, isabetli ve net bir cevap vermektedir. Bu konuyla ilgili daha fazla bilgiyi buradaki yazımızdan okuyabilirsiniz.
Daha fazla bilgi almak için Evrim Kuramı ve Mekanizmaları isimli kitabımızı alabilir veya buradaki, buradaki ve buradaki yazılarımıza göz atabilirsiniz.
Evrim Nasıl Çalışır?
Geriye doğru bütün atalarınızın fotoğraflarını ekleyip, onları istifleyip, dev bir dizin oluşturduğunuzu düşünün. Babanızın babasının babasının babasının babasının babasının babasının babasının babasının babasının babasının babası... Bu, çok büyük bir deste olurdu: Everest Dağı'nın yaklaşık 2 katı uzunlukta! Bu, sizin en üstte, balıksı atalarınızın ise en altta olduğu devasa bir deste olurdu.
Bu destede geriye doğru gidelim ve tarihten birkaç tane anlık fotoğraf çekip bakalım. 1000 kuşak öncesi (yaklaşık 20.000 yıl öncesi), destede sadece birkaç santimetre geride olacaktır. Bu birey, bir insan olacaktır: Mezolitik Çağ'da yaşayan bir insan!
10 bin nesil öncesi, yani günümüzden yaklaşık 200.000 yıl öncesi, sadece 2 adım geride olacaktır. Bu fotoğraftaki birey de bir insan olacaktır; bir Paleolitik İnsanı... Ancak pek tanıdığımız gibi gözükmeyecektir.
75.000 kuşak öncesi, yani günümüzden 1.5 milyon yıl öncesi, artık insan değildir. Bir Homo erectus bireyidir. Aslında Homo erectus için "insan değil" ifadesi teknik olarak hatalı bir kullanım olurdu. Homo cinsi içerisindeki tüm türler, bilimsel olarak "insan" olarak bilinirler. Homo erectus "Dik insan", Homo habilis "Becerikli insan", Homo sapiens "Bilge İnsan" olarak bilinir. Homo cins adı, "insan" anlamına gelir. Dolayısıyla Hayvanlar Alemi'nde tek 1 tane insan türü yoktur, şu ana kadar tespit edilen 13-14 farklı insan türü bilinmektedir. Ancak sadece 1 tanesi hayattadır ve o da biziz (Homo sapiens).
Seyahatimizde birkaç yüz adım daha geri gidelim. 1.5 milyon kuşak önceki atalarımız, yani günümüzden 25 milyon yıl kadar önce yaşayan atalarımız, Eski Dünya Maymunları'na benzer türlerdir: Bir Proconsul bireyi... Ama tür, halen bir primattır.
15 milyon nesil, ya da 75 milyon yıl kadar önceki atalarımız, bir maymundan ziyade bir ağaç kemirgenine benzemektedir. Bu cinse Plesiadapis adını vermekteyiz.
O zaman 120 milyon nesil önceki atalarımıza zıplayalım. Bunun için, destemiz boyunca 12 kilometre yol kat etmemiz gerekirdi! Buna rağmen günümüzden sadece 160 milyon yıl öncesine ulaşmış olurduk! Karşılaşacağınız tür, bir insan veya primat değildir. Bildiğiniz anlamıyla bir kemirgen türüdür! Juramaia cinsi...
165 milyonuncu büyük babanız, 300 milyon yıl kadar önce yaşamıştır ve bir memeli hayvan bile değildir! Dinozorlardan bile önce evrimleşmiş, Hylonomus isimli antik bir sürüngen cinsidir!
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
Burada şuna dikkat çekmek gerekiyor: Sürüngenlerin aile fotoğraf dizini de ayrı bir hat oluşturuyor. Ancak yaklaşık olarak bu Hylonomus'un bulunduğu kısımda bizimkisi ile kesişiyor. Böylece Evrim Ağacı üzerinde dalların nasıl oluştuğunu da anlamış oluyoruz: Atasal bir popülasyon ikiye veya daha fazla alt gruba ayrıldığında, yepyeni soy hatları evrimleşebiliyor. Yani her bir türün kendine ait bir fotoğraf dizini var! Tıpkı her bir bireyin kendi aile soy ağacı olması gibi...
185 milyon nesil öncesinde, yani 350 milyon yıl kadar öncesinde ise artık balıksı atalara ulaşırız: Bir Tiktaalik. Sudan karaya geçen ilk balıklardan birisi!
Bu durumda sormak gerekiyor: Bu dizinde "ilk insan" nerede yaşadı? Onun fotoğrafı nerede?"İlk insan" Asla Yaşamadı!
Örneğin 4632 numaralı fotoğrafı çekip aldığınızı düşünün. Bir insan... 79.221 numaralı fotoğraf? Bir Homo erectus. Bu ikisi arasındaki hiçbir kareyi çekip de, "Hah, işte soyumuz tam da burada artık insan olmuş!" diyemezsiniz. Öyle bir nokta yoktur!
Dizinden çektiğimiz her bir fotoğraf, ebeveynleri ve torunları gibi gözükecektir. Her kuşak, kendinden önceki ve sonraki bireylerle aynı türdendir: Homo erectus'un, Homo erectus olan ebeveynleri ve Homo erectus olan çocukları vardı. Tiktaalik atalarımızın kendileri gibi balıksı ebeveynleri ve balıksı yavruları vardı. Bir türün bir diğer türe dönüştüğü nesli tam ve kesin olarak tespit edemezsiniz! Çünkü bir anda var oluvermezler!
Bu tıpkı sizin bir zamanlar çocuk olmanız; ancak şimdi yetişkin olmanız gibidir. Hiçbir spesifik anda, "Hah, tamam, artık yetişkin oldum." diyemezsiniz. Yatağa çocuk olarak gidip de, yetişkin olarak uyandığınız herhangi bir gün yoktur.
İlk insanın asla yaşamamış olması, ilk etapta paradoksmuş gibi gözükebilir. Evrim Teorisi'nin zincirinin bozulduğunu düşünmenize neden olabilir. Halbuki türlerin kendileriyle aynı türden ebeveynlerden doğup da, her nesildeki ufak değişimlerin nihayetinde yepyeni türler oluşturacak kadar birikebiliyor olması, evrimi anlamanın anahtarlarından birisidir.
Evrim, tıpkı bir filmin birbirine çok benzer olan karelerin art arda gelmesiyle çekilmesi gibidir. Bir filmi oluşturan karelere tek tek bakacak olursanız, kareler arasındaki farkı görmekte zorlanabilirsiniz. Ancak filmin tamamı akıp gitmektedir ve yepyeni karelere dönüşebilmektedir.
Jeologların bulduğu her bir fosil, tarihten bir kesit gibidir. Filmin bir karesinden ibarettir. Genellikle bulunabilen iki kare arasındaki binlerce kare eksiktir. Bize düşen, bu eksikler arasındaki tüm boşlukları doldurmak, eldeki karelerden yola çıkarak filmin tamamının neyi anlattığını tespit edebilmektir.
Destek Olun
Bu video, It's Okay to Be Smart tarafından hazırlanmış, Evrim Ağacı tarafından altyazılandırılmıştır. Eğer içeriği beğendiyseniz orijinal kaynağa destek olmak için, lütfen YouTube kanalına gidip videolarını beğenmeyi unutmayın.
It's Okay to Be Smart kanalının bu videosunu orijinal dilinde ve İngilizce alt yazılı olarak buradan seyredebilirsiniz:
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
237
-
109
-
84
-
82
-
63
-
50
-
40
-
11
-
6
-
6
-
3
-
3
- Türev İçerik Kaynağı: It's Okay to Be Smart | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/11/2024 11:47:54 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/5498
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
