Merhaba,
Aslında temelde hiçbir türe direkt olarak atamız diyebilir miyiz emin değilim. Daha önce hiç keşfetmediğimiz, farklı bir tür olarak sınıflandırabileceğimiz fakat Homo habilis'le aynı dönemde yaşamış olan bir tür keşfetme ihtimalimiz her gün var. Bu yeni tür zamanla bizim atamız olmaya daha yakın kabul edilebilir. Bu gibi durumlarda, ben şahsen, "atalarımız" demek yerine "insan evrimi çizgisindeki/ağacındaki" türler demeyi tercih ediyorum, doğru bilgiye daha da yakınlaşmak adına. Ama tabii ki bu dönemde yaşamış insan türlerinden (Homo genusu) biri veya birine ait bir popülasyon bizim atamızdı.
Soruya dönecek olursak, ata olanın kim olduğunu tespit etmek için birçok şeyi göz önünde bulundurmamız gerekir. Bunlardan insan evrimi çalışmalarında sıklıkla kullanılanlardan bazıları:
- Morfoloji,
- (Mümkünse) DNA verisi,
- Türün ortaya çıktığı ve yaşadığı zaman,
- (Bazı durumlarda) yaşamış oldukları yer.
Homo habilis ve Homo erectus için atamız olmaya aday diyebiliyoruz. Çünkü zamansal olarak buna uygunlar, Homo sapiens ortaya çıkmadan çok daha önce ortaya çıktılar (unutmamak gerekir, Homo erectus'un Homo sapiens ortaya çıktıktan sonra da yeryüzünde olmaya devam ettiğine dair kanıtlar var, fakat burda önemli olan ortaya çıkış zamanları). Morfolojilerine gelirsek, her ne kadar Homo sapiens'te görülmeyen bazı özelliklere sahip olsalar da, aynı dönemlerdeki diğer türlere kıyasla bizlerde bulunan özelliklerin az veya çok bazılarına sahipler. Durumu daha iyi anlatmak için aşağıya bir görsel ekledim. Homo habilis ve dolayısıyla Homo erectus'la ortak ataya sahip olan fakat insan evrimi ağacının dışına çıkmış olan Paranthropus genusu üyesi olan Paranthropus boisei türünün 2,4 ila 1,4 milyon yıl öncesinde yaşamış olduğu için zamansal olarak modern insanların "atası" olmaya müsaitken, morfolojik olarak oldukça farklı olduğunu görebiliyoruz.
Homo habilis ve daha sonra yaşamış olan Homo erectus türleri "insanın atası" olmaya, morfolojileri, yaşadıkları zaman, yaşadıkları coğrafi bölge gibi özellikleriyle, elimizdeki bütün diğer fosil türlerden daha önemli adaylar.
Neandertallere gelirsek, öncelikle ortaya çıkış dönemlerimiz birbirine çok yakın. Modern insanlar 300-350 bin yıl önce Afrika'da, Neandertaller 350-450 bin yıl önce Avrupa'da (ya da Avrasya'da) ortaya çıktılar. Morfoloji açısından iki tür de "ortak atasal özellikler" barındırırken, bir yandan da kendilerine özgü özellikler de taşıyorlar (Burda önemli bir nokta; "türe özgü özelliklerin" tarihsel olarak daha sonra gelen bir türde görülmesi de atasallıkla ilgili önemli göstergelerden, ya da günümüzde git gide daha fazla veri elde ettiğimiz bir konu olan tarih öncesi çiftleşmelerle ilgili göstergelerden.). Bunun yanında Neandertallerle ilgili, önemli miktarda genetik veriye de sahibiz. Bu genetik veriler, Neandertallerle modern insanların yaklaşık 700 bin yıl önce birbirlerinden ayrılan iki evrimsel dala mensup olduklarını gösteriyor. Yani hem morfoloji, hem DNA verisi, hem yaşadıkları yer ve zaman bu iki türün kuzen türler olduklarını gösteriyor.
Ek olarak daha önce Evrimi Ağacı için yazmış olduğum, bulunan fosillerin atalarımız olup olmadığına dair bir yazıyı da kaynak olarak ekliyorum. Durumu daha iyi anlamak için yararlı olabilir.
Umarım cevabım faydalı olmuştur!
İyi günler.
Kaynaklar
- Yazar Yok. İnsan Evrimi Hattındaki Bütün Fosiller Atalarımız Mı?. (19 Ağustos 2019). Alındığı Tarih: 19 Ağustos 2019. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
