Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Yeni Soru Sor
Paylaşım Yap
Sorulara Dön
10

mRNA aşıları DNA’yı değiştirebilir mi?

3,893 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
3 Cevap
Orijinal Soru: mRna Biontech aşısı Rna dizilişini kalıcı şekilde bozup insanı mutasyona sokar mı?

Hayır. Hücrelerinizdeki genler, hücre çekirdeğinizin içinde bulunuyor. mRNA aşılarıyla vücuda enjekte edilen mRNA sekanslarıysa sadece sitoplazmaya, yani hücre çekirdeğinin dışındaki sıvıya ulaşabiliyor. Dolayısıyla mRNA aşılarının bu haliyle canlı genomunu değiştirmesi imkansız.[1]

Kaldı ki şunu da unutmayın: Bu aşıyı olmanızın sebebi, bir virüse karşı direnç kazanmak. Ve o virüs de vücudunuza girdiğinde sadece bir noktaya değil, vücudunuzun ulaşabildiği her yerine kendi RNA'larını enjekte ediyor . Üstelik virüs RNA'sı, aşıdaki gibi de değil; ekstra sekanslar sayesinde hücrelerinizin her birini ele geçirip, ribozomlarını kontrol etmeye başlıyor (ve tartışmalı olmakla birlikte bazı araştırmalar, aşıların değil ama virüsün RNA'sının ters trankskripsiyon yoluyla hastaların genomuna karışabildiğini de gösteriyor).[2] Yani mRNA aşılarının genomunuzu etkilemesinden korkuyorsanız, virüse yakalanıp da vücudunuza yayılmasından 100 kat daha çok korkmanız lazım.

Bu arada mRNA pek stabil bir yapı değil; dolayısıyla vücuda alındıktan kısa bir süre sonra parçalanarak dağılıyor. Dolayısıyla mRNA aşılarının genel olarak uzun dönem etkisi olması imkansız. Zaten yapılan araştırmalar da, aradan geçen 4 seneden sonra bu aşıların halen diğer tüm onaylı aşılar kadar güvenli olduğunu gösteriyor. Zaten o nedenle şu anda kanser tedavisinde de mRNA aşılarındaki teknolojinin çığır açması bekleniyor, muazzam gelişmeler var o sahada da.

Tüm Reklamları Kapat

302 görüntülenme

Kaynaklar

  1. T. Lewis. No, Covid Mrna Vaccines Won't Damage Your Dna. (4 Ocak 2024). Alındığı Tarih: 11 Eylül 2024. Alındığı Yer: Scientific American | Arşiv Bağlantısı
  2. L. Zhang. (2021). Reverse-Transcribed Sars-Cov-2 Rna Can Integrate Into The Genome Of Cultured Human Cells And Can Be Expressed In Patient-Derived Tissues. PNAS. | Arşiv Bağlantısı
Bu cevabın içeriği ve doğruluğu, Evrim Ağacı editörleri tarafından kontrol edilmiş ve onaylanmıştır. Ayrıca bu cevap, COVID-19 ve Aşılar soru dizisi içinde yer almaktadır.
23
3
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir

Kısa cevap: hayır, mRNA aşıları DNA’nızı değiştiremez. Bunun mümkün olmamasının iki temel nedeni var:

  1. mRNA, sadece hücrenizin sitoplazmasında bulunur.[1] DNA’nızın bulunduğu çekirdeğin içine girmek için, gerekli işaretçilere sahip değildir.[2] Dolayısıyla DNA’nıza yaklaşamaz bile.
  2. mRNA çok kararlı değildir ve hücreye alındıktan ve protein sentezlendikten sonra hızlıca bozunur.[3]

mRNA aşıları kol kaslarınıza uygulanır. mRNA, hücrenin içine girdiğinde SARS-CoV-2 virüsüne ait bir protein parçasını yapmak için kullanılır. Proteinin birkaç kopyası yapıldıktan sonra hücre mRNA’yı parçalar. Sonra o viral proteinler bağışıklık sisteminize gönderilir, bağışıklık sisteminiz de bu virüse karşı koruyucu bir antikor üretmek için iki hafta kadar uğraşır (olası bir gelecek enfeksiyona karşı).

mRNA aşısı kol kaslarınıza enjekte edildiğinde kolunuzdaki hücreler tarafından emilir ama hiçbir zaman DNA’mızın bulunduğu hücre çekirdeğine girmez. mRNA, ribozomların mRNA’yı virüsün çıkıntı proteinlerini oluşturmak için talimat olarak kullanıldığı sitoplazmada durur. Proteinler sonrasında bağışıklık sistemine “vücuda yabancı bir madde” olarak sunulur ve bağışıklık sistemi gelecekte onunla savaşma cevabı için çalışır.

Tüm Reklamları Kapat

Unutmayın: Eğer DNA’nızı değiştirmek birazcık RNA enjekte etmek kadar kolay olsaydı var olan genetik hastalıklar için daha iyi çözümler bulurduk. mRNA aşısı olmak, esasında gerçek bir SARS-CoV-2 virüsü enfeksiyonu sırasında olanların daha güvenli bir versiyonudur; çünkü mRNA virüsün kendisini değil de sadece bir proteinin küçük bir parçasını kodluyor.[4][5]

İnsan vücudu, DNA'yı mRNA'ya dönüştürebilir ve eğer bunu yapmasaydı, canlılığımızı sürdürmemiz mümkün olmazdı. Ancak liselerde biyolojinin merkezi dogması gibi "havalı" ve kısmen yanıltıcı bir isimle öğretilen bir şekilde, bu süreç genellikle tek yönlü işler: DNA, RNA üretir, RNA da protein üretir. Örneğin proteinlerin DNA üretmesini beklemeyiz. Benzer şekilde, RNA da DNA üretemez.

Ama bu, teorik olarak doğru değildir. RNA'dan DNA üretimi mümkündür ve retrovirüsler adı verilen bir virüs grubu, bunu düzenli olarak yapabilirler (benzer şekilde, proteinlerin de kendi kendilerini kopyaladıkları veya kimi durumda DNA veya RNA'ya ihtiyaç duymadıkları da biliniyor). Ne var ki bu, aşırı nadir olan bir olaydır ve birçok mekanizmanın bir arada işlemesini gerektirir. Aşılarda ise bunların hiçbiri bulunmuyor.

Yine de en sıra dışı ihtimali düşünelim: mRNA'nın DNA üretebilmesi için, LINE-1 retrotranspozonları adı verilen transpozonların kullandığı proteinleri çalması gerekir. Bu gen, ters transkriptaz isimli bir proteinin üretilmesini sağlar ve bu sayede mRNA okunarak DNA üretilebilir. Ancak bunun yaşanma ihtimali yok denecek kadar azdır ve yaşanacak olsa bile, üretilen DNA'nın sizin DNA'nıza entegre olma ihtimali ve aynı zamanda anlamlı bir zarar verebilme ihtimali inanılmaz küçüktür; hatta pratik olarak olanaksızdır. Dolayısıyla bir aşı olduğunuzda alacağınızdan emin olduğumuz fayda, tartışmasız bir şekilde, o aşının size verebileceği potansiyel zararlardan çok ama çok daha yüksektir.

Bu konudaki kafa karışıklıklarından birisi, su çiçeği gibi hastalıklara neden olan bazı virüslerin hücrelerimiz içerisinde on yıllar boyunca uyuyup, sonra birden uyanarak zona gibi hastalıklara neden olmasıdır. HIV gibi diğer virüsler ise RNA'yı DNA'ya dönüştürebilecek mekanizmaları bünyelerinde taşıyabilirler. Ancak ne COVID-19 hastalığının sebebi olan SARS-CoV-2 ile ilgili böyle bir bulgu mevcuttur ne de COVID-19 aşılarında bu mekanizmaların herhangi biri bulunur. Dolayısıyla bu konular, COVID-19 aşılarıyla ilgili değildir.

1,407 görüntülenme

Kaynaklar

  1. T. Schlake. (2012). Developing Mrna-Vaccine Technologies. RNA Biology, sf: 1319. doi: 10.4161/rna.22269. | Arşiv Bağlantısı
  2. S. R. Carmody, et al. (2009). Mrna Nuclear Export At A Glance. Journal of Cell Science, sf: 1933-1937. doi: 10.1242/jcs.041236. | Arşiv Bağlantısı
  3. J. Abbasi. (2020). Covid-19 And Mrna Vaccines—First Large Test For A New Approach. JAMA, sf: 1125-1127. doi: 10.1001/jama.2020.16866. | Arşiv Bağlantısı
  4. A. T. Widge, et al. (2020). Durability Of Responses After Sars-Cov-2 Mrna-1273 Vaccination. New England Journal of Medicine. doi: 10.1056/NEJMc2032195. | Arşiv Bağlantısı
  5. U. Sahin, et al. (2020). Covid-19 Vaccine Bnt162B1 Elicits Human Antibody And T H 1 T Cell Responses. Nature, sf: 594-599. doi: 10.1038/s41586-020-2814-7. | Arşiv Bağlantısı
Bu cevabın içeriği ve doğruluğu, Evrim Ağacı editörleri tarafından kontrol edilmiş ve onaylanmıştır. Ayrıca bu cevap, COVID-19 ve Aşılar soru dizisi içinde yer almaktadır.
18
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Sena Küçükkıvanç
Sağlık sektöründe editörüm

mRNA aşıları DNA'nı değiştirmez. Bu bilimsel araştırmalarla defalarca çürütülmüş bir iddiadır.

Öncelikle mRNA'nın ne olduğunu ve nasıl çalıştığını anlamak önemli. Hücrelerimizde protein üretimi için DNA'dan gelen talimatları taşıyan bir molekül var, işte bu mRNA. DNA ise hücre çekirdeğinde bulunur ve çekirdek hücrenin geri kalanından bir zarla ayrılmıştır. Yani mRNA çekirdeğin dışında çalışır ve DNA ile doğrudan temas bile etmez. Bu da mRNA'nın DNA'yı değiştirmesini imkansız hale getirir.

Ayrıca aşı ile verilen mRNA hücreye talimatlarını verdikten sonra hızla parçalanır. Yani vücutta sadece birkaç gün kalır. Bu da mRNA'nın DNA ile uzun süreli bir etkileşim kurmasını engeller.

Tüm Reklamları Kapat

DNA'yı değiştirmek için özel enzimler gerekir, mRNA aşılarında bu enzimler bulunmaz. Bazı virüsler genetik materyallerini insan DNA'sına entegre edebilir ancak bu virüsler "ters transkriptaz" adı verilen bir enzim kullanır. mRNA aşılarında bu enzim olmadığından aşıların DNA'ya entegre olma veya genetik yapıyı değiştirme yeteneği yoktur.

mRNA aşıları aslında vücuda bir tür "tarif" verir. Örneğin COVID-19 mRNA aşıları hücrelere koronavirüsün "spike proteini"ni yapma talimatı verir. Bu protein vücuda zararlı değildir ancak bağışıklık sistemini uyarır ve gerçek virüsle karşılaşıldığında onu tanımasını sağlar. Bu süreç içerisinde de insan DNA'sı ile herhangi bir etkileşime girmez.

Bu konuda yapılan araştırmalar mRNA aşılarının DNA ile etkileşime girmediğini ve genetik materyali değiştirmediğini defalarca doğrulamıştır. ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) ve Avrupa İlaç Ajansı (EMA) gibi kurumlar da bu aşıları titizlikle incelemiş ve DNA değişikliği riskinin olmadığını onaylamıştır.[1][2][3][4]

mRNA molekülü vücudumuzun doğal olarak ürettiği bir bileşendir. Her gün hücrelerimiz kendi mRNA'larını üretir ve bu mRNA'lar protein üretimi için talimatlar verir. Aşıda kullanılan mRNA da bu doğal sürecin bir taklididir. Aşı yoluyla verilen mRNA virüsün mRNA'sından farklıdır; çoğalma yeteneği yoktur ve virüs gibi hücreyi enfekte etmez. Bu nedenle vücutta kalıcı bir etki bırakamaz.

Kaynaklar

  1. U.S. Food and Drug Administration. Fda Approves And Authorizes Updated Mrna Covid-19 Vaccines To Better Protect Against Currently Circulating Variants. (22 Ağustos 2024). Alındığı Tarih: 12 Eylül 2024. Alındığı Yer: U.S. Food and Drug Administration | Arşiv Bağlantısı
  2. E. Dolgin, et al. (2023). Mrna Covid Vaccines Saved Lives And Won A Nobel — What’s Next For The Technology?. Springer Science and Business Media LLC. doi: 10.1038/d41586-023-03119-x. | Arşiv Bağlantısı
  3. European Medicines Agency (EMA). Covid-19 Vaccines: Key Facts | European Medicines Agency (Ema). (22 Kasım 2017). Alındığı Tarih: 12 Eylül 2024. Alındığı Yer: European Medicines Agency (EMA) | Arşiv Bağlantısı
  4. European Medicines Agency (EMA). Development Of A Guideline On The Quality Aspects Of Mrna Vaccines - Scientific Guideline | European Medicines Agency (Ema). (23 Haziran 2023). Alındığı Tarih: 12 Eylül 2024. Alındığı Yer: European Medicines Agency (EMA) | Arşiv Bağlantısı
9
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close