Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Komplo Teorisi Dedektörü: Komplo Teorilerini Nasıl Tespit Edebilirsiniz?

Komplo Teorisi Dedektörü: Komplo Teorilerini Nasıl Tespit Edebilirsiniz? Pixabay
2 dakika
10,006
Evrim Ağacı Akademi: Komplo Teorileri Yazı Dizisi

Bu yazı, Komplo Teorileri yazı dizisinin 8. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Skeptikler Kılavuzu: Şüpheciler İçin Kısa Bir Rehber" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat

Suya florürün katılmasını topluma karşı işlenen en büyük dolandırıcılığın olduğuna inanan bir avukatla karşılaşmıştım. Diğer kişiler de JFK (John Kennedy), RFK (Robert Kennedy), MLK Jr. (Martin Luther King Jr.), Jimmy Hoffa ve Prenses Diana'nın kimler tarafından öldürüldüklerini anlatarak beni saatlerce nefes kesici hikayeleriyle güldürdüler.

Aynı şekilde Federal Reserv'in, Yeni Dünya Düzeni'nin, Trilateral Komisyon'un, Dış-işleri Meclis'in, Yale Üniversitesi'nin gizli topluluğu olan Skull and Bones'un, Tapınak Şövalyeleri'nin, Masonların, İlluminati'nin, Bilderberg Grub'un, Rothschild'ların, Rockefeller'lerin ve Siyonistler'in hain planlarına dair bahsettiler. Bunlara inananların sayısı o kadar fazla ki, Dünya'yı nasıl ele geçireceklerine dair bir toplantı yapmak isteseler Madison Sqaure Garden gibi devasa bir spor kompleksinde buluşmaları gerekecek.

Tüm Reklamları Kapat

Yine de, eldeki bütün teorileri bir kenara atamayız çünkü gerçek komplolar bazen olabilmektedir. Bunun yerine bir komplo teorisinin nasıl yanlış olabileceğine dair bazı ipuçlarına bakacağız.

Komplo Teorisi Dedektörü

Bir iddia birazdan okuyacağınız özelliklerin ne kadar fazlasına sahiplerse o zaman o iddiaların gerçekçiliği bir o kadar olasılıksız olacaktır.

  1. Komplo için sunulan kanıtın normalde ilişkilendirilmemesi gereken olayların arasındaki şekillere bakılarak "noktaların birbiriyle bağlantılı" olarak gösterilmesi.
  2. Ek Bilgi: Bu bağlantıları destekleyecek herhangi bir kanıt yokken yerine komployla uyuşacak kanıtları (başka bağlantılarla uyuştukları halde, yada rastgele olmalarına rağmen) öne sürmek komplo teorisinin büyük ihtimalle yanlış olduğunu göstermektedir.
  3. Komployu gerçekleştirebilecek kişilerin neredeyse süper-insan gücüne sahip olmaları.
  4. Ek Bilgi: Yüksek mevkide bulunan kişiler gerçekte sandığımız kadar güçlü değillerdir.
  5. Komplonun karmaşık olması ve başarılabilmesi için birçok sayıda şeye bağlı olması.
  6. Benzer şekilde komplo için birçok sayıda kişinin ortak bir kararla sır tutması.
  7. Ek Bilgi: Ne kadar çok insan dahilse, komplonun kendisi bir o kadar gerçek-dışı olmaktadır.
  8. Komplonun bir ulusun, ekonominin yada siyasi sisteminin ele geçirilmesiyle ilgili olması.
  9. Ek Bilgi: Eğer dünyayı ele geçirmekten söz ediyorsa, komplonun kendisi büyük ihtimalle doğru değildir.
  10. Komplonun aslında gerçek olabilecek küçük olaylardan gerçek olma olasılığı düşük olan büyük olaylara çevirmek.
  11. Komplonun gerçekte zararsız ve önemsiz olaylara kötümser ve haince anlamlar yüklemesi.
  12. Komplonun gerçek verilerin ve yapılan incelemelerin arasındaki farkı ayırt etmemesi ve olasılık derecelerine yada gerçeklik oranlarına değinmemesi.
  13. Komplo teorisyenleri hiçbir fark görmeden bütün hükumetlerden yada özel gruplardan şüphe etmesi.
  14. Ek Bilgi: Bu doğru ve yanlış komploların arasındaki farkların anlaşılmamasına yol açmaktadır.
  15. Komplo teorisyenin alternatif açıklamaları reddetmesi, sunulan tüm kanıtları kenara itmesi ve sadece kendi görüşleriyle uyuşabilecek ve gerçek olarak sayabilecek verilerin peşinden gitmesi.

Politikacıların bazen yalan söyledikleri yada şirketlerin ara sıra hile yaptığı bilinse bile bunlardan her olayın aslında kötü bir komplonun sonucu olduğu çıkarımını yapmak doğru değildir. Bazen bazı şeyler "sadece olur" ve beyinlerimiz bu tarz verileri anlamlı birer şekle (açıklama) büründürür.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Komplo Teorileri Yazı Dizisi

Bu yazı, Komplo Teorileri yazı dizisinin 8. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Skeptikler Kılavuzu: Şüpheciler İçin Kısa Bir Rehber" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
21
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 18
  • Muhteşem! 6
  • Merak Uyandırıcı! 5
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 4
  • Güldürdü 3
  • Umut Verici! 3
  • Bilim Budur! 2
  • İnanılmaz 1
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/09/2023 19:20:16 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4019

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Nükleer Enerji
Etimoloji
Periyodik Tablo
Nöron
Uydu
Sinir Hücresi
Çocuklar
Enzim
Çocuklar İçin Bilim
Tehlike
Kırmızı
Yiyecek
Koaservat
Sinir
Adaptasyon
Aslan
Okyanus
Wuhan
Değişim
Kalıtım
Oyun
Klinik Mikrobiyoloji
Yapay Seçilim
Teori
Renk
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Plasebo Etkisi Gerçek mi?
Plasebo Etkisi Gerçek mi?
Tek Bir Takviye ile Bebekleri Kurtarın!
Tek Bir Takviye ile Bebekleri Kurtarın!
İnsan Bebekleri Neden Bu Kadar Aciz?
İnsan Bebekleri Neden Bu Kadar Aciz?
42 Milyon Dolarlık Saat Ne İşe Yarayacak?
42 Milyon Dolarlık Saat Ne İşe Yarayacak?
"Marslı" Filmindeki Gerçek Gözyaşları!
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
M. Shermer, et al. Komplo Teorisi Dedektörü: Komplo Teorilerini Nasıl Tespit Edebilirsiniz?. (26 Aralık 2015). Alındığı Tarih: 21 Eylül 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/4019
Shermer, M., Acar, A. B., Bakırcı, Ç. M. (2015, December 26). Komplo Teorisi Dedektörü: Komplo Teorilerini Nasıl Tespit Edebilirsiniz?. Evrim Ağacı. Retrieved September 21, 2023. from https://evrimagaci.org/s/4019
M. Shermer, et al. “Komplo Teorisi Dedektörü: Komplo Teorilerini Nasıl Tespit Edebilirsiniz?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Arsel Berkat Acar, Evrim Ağacı, 26 Dec. 2015, https://evrimagaci.org/s/4019.
Shermer, Michael. Acar, Arsel Berkat. Bakırcı, Çağrı Mert. “Komplo Teorisi Dedektörü: Komplo Teorilerini Nasıl Tespit Edebilirsiniz?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Arsel Berkat Acar. Evrim Ağacı, December 26, 2015. https://evrimagaci.org/s/4019.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close