Kentsel Ekosistemde Yaban Hayatının Sembolü Olan Dağ Aslanı: Los Angeles'ın P-22 Adlı Pumasıyla Tanışın!

Küresel nüfus artışı ve hızlanan kentleşme, doğal yaşam alanlarını küçülterek pek çok yaban hayvanını kentsel ekosistemlere uyum sağlamaya zorlamaktadır.^[1] Şehir ekolojisi modern metropollerde insanların ve vahşi hayvanların aynı habitatları paylaşmasını araştıran bir bilim dalı olarak öne çıkar. Yüksek binalar, yoğun trafik, ışık ve gürültü kirliliği, yaban hayatı için büyük bir engel gibi görünse de bazı türler bu zorlukları aşarak şehirlerde varlıklarını sürdürmenin yollarını bulmuştur. Los Angeles'ın en tanınmış yaban sakinlerinden biri olan dağ aslanı "P-22" veya "Puma 22", şehir ekolojisinin sınırlarında hareket eden ve doğal içgüdülerini kentsel habitatın çevresel baskılarıyla dengeleyerek adaptasyon yeteneğini sergileyen özgün bir örnektir.

P-22'nin Yaşamı

2012 yılında Los Angeles'ın Griffith Park bölgesine ulaşan "P-22" isimli puma, kentsel yaban hayatı araştırmaları açısından dönüm noktası niteliğinde bir olay olarak kaydedilmişti. Doğal yaşam alanı olan Santa Monica Dağları'ndan başlayarak yaklaşık 20 kilometrelik mesafeyi kat eden P-22, iki büyük otoyolu geçerek Griffith Park'a ulaşmayı başarmıştı.^[2] Bu yolculuk, Los Angeles gibi yoğun trafiğe sahip bir kentte çoğu vahşi hayvanın başaramadığı bir şeydi. Bu olağanüstü geçiş sonucunda P-22, yalnızca Los Angeles gibi yoğun trafiğe sahip bir şehirde bir puma için sıra dışı olanı başarmakla kalmamış, aynı zamanda kentsel gelişimin doğal habitatlara olan etkilerini inceleyen bilim insanları için de bir gözlem örneği oluşturmuştu.

Bir puma için ideal yaşam alanı ortalama 390 kilometrekareyi kapsarken Griffith Park yalnızca 23 kilometrekarelik bir alan sunmaktaydı. Bu dar alan P-22'nin türdeşleriyle genetik etkileşim kurma olasılığını neredeyse tamamen ortadan kaldırmış ve onun genetik devamlılığını tehlikeye sokmuştu. Griffith Park'ın çevresindeki yoğun yollar ve şehir yapıları, P-22'nin diğer pumalarla iletişim kurmasını imkânsız hale getirerek onu izole bir yaşam sürmeye zorlamıştı.^[3]

Los Angeles Times

P-22'nin Griffith Park gibi izole bir alanda yaşaması, yalnızca onun şehirde hayatta kalması açısından zorlu koşullar yaratmakla kalmamış; aynı zamanda türünün sağlığı açısından önemli bir risk de oluşturmuştu. Griffith Park çevresindeki otoyollar ve şehir yapıları P-22'nin diğer pumalarla bir araya gelmesini neredeyse imkânsız hale getirmişti. Bu izolasyon, puma popülasyonunda genetik çeşitliliğin azalmasına yol açan akraba çiftleşmesi riskini artırıyordu. Genetik çeşitliliğin azalması ise popülasyonun hastalıklara ve çevresel değişikliklere karşı daha savunmasız hale gelmesine neden oluyordu. Bu durum sadece P-22 için değil, genel olarak izole kalan puma popülasyonları için de uzun vadede bir tehdit oluşturuyordu.

Amerika'da pumaların insanlarla ilişkisi karmaşık bir geçmişe dayanmakta olup gelişen şehirleşme ile bu ilişkiler giderek daha yoğun ve çetrefilli hale gelmişti. Şehirlerin doğal yaşam alanlarını daraltması, pumaları kentsel alanlara itmiş ve bu durum pumaların şehir çevresinde daha sık görülmesine neden olmuştu. Çoğu zaman insanlardan uzak durma eğiliminde olan pumalar besin kaynaklarının azalmasıyla birlikte kent ekosistemine uyum sağlamak zorunda kalmışlardı. Bu uyum süreci ise zaman zaman besi hayvanlarına ve evcil hayvanlara yönelik saldırılarla sonuçlanmış ve yaban hayatı ile insan yaşamı arasındaki dengeyi tehdit eder hale gelmişti.^[5]

P-22'nin Karşılaştığı Diğer Zorluklar

P-22'nin Griffith Park içinde karşılaştığı en büyük zorluklardan biri de şehirlerde yaygın olarak kullanılan fare zehirlerinin dolaylı etkisiydi. 2014 yılında yapılan analizlerde, P-22'nin vücudunda yüksek dozda fare zehiri bulunmuştu.^[4] Bu zehir, yerel hayvanların (örneğin çakallar ve rakunların) dolaşım sistemine girdikten sonra besin zincirinde ilerleyerek P-22 gibi yırtıcıların sağlığı üzerinde olumsuz etki yaratmıştı. Bu durum P-22'nin bağışıklık sistemini zayıflatarak onu uyuz gibi paraziter hastalıklara karşı daha savunmasız hale getirmişti. Tedavi edilerek sağlığına kavuşmuş olsa da P-22'nin bu deneyimi, şehirdeki çevresel tehditlerin yaban hayatını ne denli etkileyebileceğine dair önemli bir uyarı niteliğindeydi.

BBC

P-22'nin Griffith Park'taki varlığı kısa süre içinde onu Los Angeles halkının gözünde bir "Hollywood kedisi" konumuna taşımıştı. Doğal yaşam alanları dışında, ünlü Hollywood tabelasıyla aynı karede görüntülenmiş olması, onu şehrin kültürel sembollerinden biri haline getirmişti. P-22'nin bu ünlü fotoğrafı doğa fotoğrafçısı Steve Winter tarafından çekilerek National Geographic dergisinde yayımlanmış ve puma, kısa süre içinde dünya genelinde tanınmıştı. Bu ikonik görüntü, sadece bir pumanın şehirdeki varlığını belgelemekle kalmamış; aynı zamanda kentsel alanlarda yaban hayatının korunması ve bu türlerin varlığına duyulan saygının da simgesi haline gelmişti.

National Park Service

Hollywood tabelasının hemen önünde görüntülenen P-22, bir halk kahramanı olarak kentin kültürel belleğine kazınmıştı. Şehrin ünlü yüzleri gibi onun da kendi "hayran kitlesi" oluşmuş, Los Angeles sakinleri P-22!yi "Hollywood’un vahşi yüzü" olarak kabul etmişti.

Ayrıca P-22, 2016 yılında Los Angeles Hayvanat Bahçesi'ndeki bir koalayı avlamıştı. Bu olay, güvenlik kameralarındaki görüntülerde P-22'nin gece vakti hayvanat bahçesi çevresinde dolaşırken tespit edilmesiyle doğrulanmıştı. Yaban hayatının doğal davranışlarını yansıtan bu avlanma, şehir sakinleri tarafından anlayışla karşılanmış ve P-22'nin halk arasındaki popülaritesine zarar vermemişti. Hatta bu olay, P-22'nin şehir yaşamına nasıl uyum sağladığını gösteren bir başka örnek olarak incelenmişti.

Los Angeles Times

Ancak P-22'nin bu ikonik statüsü, aynı zamanda onun doğal yaşama dair birçok tehdit ile karşı karşıya kalmasına da engel olamamıştı. Yaşlılık döneminde sağlık sorunları artan P-22, insanlarla olan etkileşimlerinde giderek daha agresif davranışlar sergilemiş ve bu durum halk için bir tehdit oluşturmuştu. 2022 yılında birkaç evcil hayvana saldırması üzerine, sağlık durumu göz önüne alınarak yakalanmış ve yapılan detaylı muayenede ciddi sağlık sorunları tespit edilmişti. Böbrek rahatsızlığı, kalp hastalıkları ve çeşitli fiziksel yaralanmalar nedeniyle veterinerler, P-22'nin ötanazi ile uyutulmasını önererek müdahalede bulunmuştu. Bunun ardından Los Angeles yetkilileri, onun onuruna 22 Ekim'i "P-22 Günü" ilan etmiş ve bu gün şehirde yaban hayatının korunmasının önemine dikkat çeken bir etkinlik haline gelmişti.

Sonuç

Her ne kadar P-22 gibi örnekler bize vahşi doğanın şehirlerde ikonik bir sembol olabileceğini gösterse de aslında bizler, hayvanları bu gibi durumlara zorlamamalı ve gerekli önlemleri alarak doğal yaşam alanlarını korumalıyız. Çünkü doğal yaşam alanlarının korunması, ekosistem dengesinin sürdürülmesi, genetik çeşitliliğin korunması ve türlerin sağlıklı bir şekilde varlıklarını sürdürebilmesi için kritik öneme sahiptir. Hayvanların doğal ortamlarında sağlıklı popülasyonlar oluşturabilmesi de ekosistemlerin uzun vadede işlevselliğini sağlarken, insanlara ve tüm canlılara yaşanabilir bir çevre sunar.