İncel Kültürünün Yükselişi: Zorunlu Bekârlıktan Tehlikeli Yalnızlığa

1997 yılında 20 yaşında bir Kanadalı olan Alana Boltwood, hâlâ cinsel ilişki yaşayamamış, utangaç ve içe dönük bir kadındı. Yeni serpilmekte olan internet dünyasına ilgisi olan Alana, kendisine benzer insanların birbirleriyle tanışabilmesi için bir internet sitesi kurmaya karar verdi. Sitenin adını Alana's Involuntary Celibacy Project, yani "Alana'nın Zorunlu Bakirlik Projesi" koydu. Sitede bir süre sonra kullanıcı sayısı artıp forumda yazışmalar çoğaldığında pratiklik açısından bir kısaltma yaparak kendilerinden "incel" olarak bahsetmeye başladılar. "Involuntary Celibates", yani "zorunlu bakir" ifadesinin kısaltılmış hali olan incel ifadesi dilimizde “gönülsüz bakir” veya “istemsiz bekâr” gibi de kullanılabilmektedir.

Site aslında, cinsiyet ya da cinsel yönelim fark etmeksizin romantik ilişkiler kurmakta zorluk yaşayan insanların bir araya gelip deneyimlerini paylaşabilecekleri bir forum olarak tasarlanmıştı. Alana'nın projesi flört, utangaçlık ve sosyal beceriksizlikle mücadele eden bireyler için bir destek sistemi olarak bir süre devam etti.

Ancak zamanla, sitede erkek kullanıcı oranı giderek arttı. Bu erkeklerde kadınlara karşı düşmanca denilebilecek bir tutum ve üslup gelişmeye başladı. Site giderek internette popülaritesini artırdı. İncel ifadesi de internet ortamında giderek yayıldı ve özellikle "erkek hakları" grupları ve aşırı sağ platformlar içinde popülerlik kazandı.

2010'lara gelindiğinde, "incel" terimi giderek daha fazla kadın düşmanlığı ve hatta şiddet tehditleriyle karakterize edilen çevrimiçi topluluklarla ilişkilendirildi. Bu karanlık ve öfkeli gelişme, Alana'nın orijinal amacından oldukça farklılaşmıştı.

"İncel" terimi, cinsel deneyim eksikliğini ve utangaçlığı ifade eden nötr bir anlamdan, cinsiyetçi bir aşırılık ve kadın düşmanlığıyla ilişkili bir etikete dönüşmüştü. Terim artık kendini inceller olarak tanımlayan kadın düşmanı gruplar tarafından benimsenmişti.

İncellerin Gerçek Bir Tehdit Haline Gelmesi

2014 yılının Mayıs ayında, Elliot Rodger isimli bir genç önce üç ev arkadaşını bıçaklayıp öldürdü. Sonra dairesinden çıkıp Kaliforniya Üniversitesi, Santa Barbara'daki bir kız öğrenci yurduna doğru arabayla gitti. Planı, yurda girip içerideki kız öğrencileri öldürmekti. Ancak içeri girmeyi başaramayınca öfkesini dışarıda duran üç kadına yöneltti. Onlara ateş açtı, ikisini öldürdü ve birini yaraladı.

Şiddet burada sona ermedi. Elliot, kentin sokaklarında arabasıyla insanları ezmeye çalıştı, aynı zamanda yayalara ve bisikletlilere rastgele ateş açtı. Kendisini yakalamak isteyen polisle çatışmaya girişti. Polisler onu arabasında vurunca kaza yaptı. Yetkililer araca ulaştıklarında, Elliot'ı kendi silahıyla intihar etmiş halde buldular.^[1]

BBC

Soruşturmada, Elliot'ın o gün saldırılar başlamadan hemen önce Facebook'ta şunu da içeren düşmanca ifadeler yayınladığı görüldü: "İncel İsyanı başladı bile! Tüm Chad'leri ve Stacy'leri devireceğiz!"

Ekim 2015'te, Chris Harper-Mercer, Oregon'un Roseburg kentindeki Umpqua Toplum Koleji'nde, kendisi de dahil olmak üzere on kişiyi öldürdü. Harper-Mercer, incel forumlarında aktif bir yazardı. Öfkeli manifestosunda Elliot Rodger'ı övüyordu ve toplumun kendisi gibi incellerin seks yaşamalarını engellediğini ifade ediyordu.^[2]

2018'de arabasıyla insanlara çarparak on kişiyi öldüren Alek Minassian ve 2021'de annesi dahil beş kişiyi, sonra da kendini öldüren Jake Davison da forumlarda kendini incel olarak tanımlayan kitlenin bir parçasıydı.

Medyada çok yer alan bu saldırıların dışında da 2014'ten bu yana, incel bağlantılı saldırılarda çoğu kadın olmak üzere 100'den fazla kişi öldürülmüştür.^[3]

Inside the World of Involuntary Celebates

Elbette incel olarak nitelendirilen ya da kendini öyle nitelendirenlerin arasında şiddet olaylarına eğilimli olanlar oldukça azınlıkta bulunuyor. Çoğu incel kimseye zarar vermiyor, sadece internette fikirlerini yazıp sosyal medyada paylaşım yapıyor. Ancak incel ideolojisinin yukarıda bahsettiğimiz türden şiddet olaylarını besleyebildiği, somut örneklerle görülüyor. Çünkü görünen o ki, incel forumlarında şiddet içeren söylemlerin hacmi son sekiz yılda sekiz kat artmıştır. Forumlarda yukarıdaki saldırıları gerçekleştirenler övülmektedir.

Zaman içinde incel şiddeti ve bu ideolojinin oluşturduğu risk giderek artınca, önce Alana sitesini kapattı. Sonra 2017 yılında Reddit'te bu grubun üye sayısı 40.000'ın üzerine çıkıp zirve yaptığında bu grup da kapatıldı. Bunu 4chan, incels.me gibi platformlardaki yasaklamalar takip etti.^[4]

Ülkemizde Durum

Avrupa Komisyonunun yayınladığı konu ile ilgili hazırlanan bildiride incellerin Avrupa'daki dağılım haritası şöyle oluşturulmuştur:

Incels: A First Scan of the Phenomenon (in the EU) and its Relevance and Challenges for P/CVE

Gördüğümüz gibi ülkemizde konuyla ilgili istatistiki bir çalışma yapılmamıştır, ancak coğrafi dağılımın yakınlığı incelendiğinde bizde de endişe verici bir durumun olduğunu tahmin etmek zor değildir.

Dünya genelinde "incel" olarak tanımlanan gruplarda görülen benzer şiddet vakalarına dair endişeler, Türkiye'de de cinsiyet temelli şiddetle ilgili tartışmalarda yer bulabiliyor. İncel ideolojisinin temelinde yatan kadın düşmanlığı, cinsiyetçi nefret ve sosyal dışlanma duyguları; bazı bireylerin şiddet eğilimlerini açığa çıkaracak unsurlar barındırabiliyor. Kadına karşı şiddet, toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve kadın düşmanlığı Türkiye'de önemli sorunlar arasında yer alırken, incel gruplarında düşüncelerini paylaşan bireylerin bu şiddet kültürüne katkıda bulunması da olası görünüyor.^[5]

Ülkemizde de kadın cinayetlerinin maalesef devam etmekte olması ve bu cinayetleri işleyenler arasında incel olarak tanımlanabilecek erkeklerin büyük oranda yer alması medyada ara ara yer almaktadır. Genel olarak toplumsal temelli cinsiyet eşitsizliğinden kaynaklanan kadın cinayetleri başlığı altında ele alınan birçok vakadaki erkek fail, incel olarak değerlendirilebilir.

Yakın zamanda Semih Çelik isimli bir erkek İstanbul'un Fatih ilçesinde iki kadını canice öldürdükten sonra kendi hayatına son verdi. Şahsın, incel forumlarına üye olduğu ve kendini böyle nitelendiren diğer bireylerle iletişim halinde olduğu anlaşıldı. Bu olay, Türkiye'de incellik kavramını ve potansiyel tehlikeyi yine gündeme getirdi. Daha merkezi konumlarda işlenen ve dijital kayıtları da olan cinayetler doğal olarak kamuoyunun ilgisini daha çok çekiyor. Ama aslında bu tür cinayetlerin bizim çoğu zaman hakkında haberimizin bile olmadığı çok daha geniş bir arka planı var.

Bu arada şunu da belirtmekte fayda var: Bazı durumlarda birey, bir partneri olsa bile incel olarak nitelendirilebilmektedir. Bu, incel teriminin yalnızca ilişki durumunu değil; aynı zamanda bir düşünce yapısı ve kimlik aidiyetini ifade ettiğini gösterir. İncel topluluğuna katılan bazı bireyler, geçmişte yaşadıkları reddedilme, yalnızlık veya toplumsal dışlanmışlık hislerini burada paylaşarak kendilerine bir bağ kurarlar. Bu yüzden, ilişkisi olan biri bile geçmiş deneyimlerinin veya zihinsel dünyasının etkisiyle kendini incel olarak tanımlayabilir. Bu yaklaşım, incel kültürünün yalnızca dış koşullardan değil, bireyin içsel dünyasındaki algılardan da beslendiğini ortaya koyar.

Türkiye'de kadınların kurban olduğu cinayetlerin büyük çoğunluğu erkekler tarafından işlenmekte. Yılda ortalama 300 kadın, büyük bir kısmı cinsiyet temelli şiddetin ve erkeklerin kadınlar üzerindeki kontrolü kaybetme korkusunun bir sonucu olarak öldürülmekte.^[6]

Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu

Bu durum, incel ideolojisiyle örtüşen kadın düşmanlığı ve mağduriyet hissiyle paralellik gösterebilmektedir. Çünkü hem kadın cinayetlerinde hem de incel ideolojisinde kadınlar, erkeklerin hayal kırıklığı ve öfkesinin odak noktası haline gelir.

Tipik Bir İncelin Zihin Yapısı

Manosfer (İng:"Manosphere"); internette erkek meseleleri, erkek hakları, toplumsal cinsiyet rolleri gibi konuları tartışan erkek ağırlıklı toplulukların oluşturduğu bir alandır. Türkçe'ye "Erkekler Âlemi" diye çevrilebilecek bu oluşumda erkek hakları aktivizmi, kadınsız yaşama teknikleri, "kız tavlama sanatı" gibi çeşitli erkek egemen söylemlere sahip topluluklar örgütlenmiştir. Bu çeşitlilik, manosfer içindeki dinamiklerin ve etkileşimlerin karmaşık doğasını yansıtırken incellik kavramının bu toplulukların merkezinde nasıl bir rol oynadığını da gözler önüne serer.

Elbette kendini incel olarak tanımlayan ya da tanımlamasa bile bu tanım içinde kategorize edilebilecek erkeklerin neleri nasıl düşündüğü arasında geniş bir varyasyon vardır. Ancak bir erkeği tipik bir incel konumuna sokacak olan standart düşünme kalıpları aşağıdaki başlıklarda incelenmiştir.

Cinsel Piyasa Teorisine İnanma

İncel ideolojisinde, toplumun cinsel çekicilik ve cazibe düzeyine göre hiyerarşik bir düzen içinde yapılandığına inanılır. Bu hiyerarşiyi tanımlamak için kullandıkları jargon şu şekildedir:

Agora Bilim Pazarı

Esme Lennox Nasıl Yok Oldu

HAMNET’IN YAZARINDAN

1930’lar, Edinburg… Lennox Ailesi’nin, kızları Esme’yle yaşadığı sorunların sonu gelmiyor. Açık sözlü, kalıplara sığmayan bu genç kadın ailesi için bir utanç kaynağı. Ve ailesinin bunu kabullenmesi mümkün değil.

Yıllar sonra, Iris Lockhart adında bir başka genç kadın, akıl hastanesinden gelen bir mektupla o güne kadar varlığından bile haberdar olmadığı büyük teyzesi Esme Lennox’un taburcu edilmek üzere olduğunu öğreniyor.

Iris geçmişin perdesini aralamaya, ona bu konuda yardım edebilecek tek kişi olan babaannesi Kitty ise konuşmamaya kararlı. Peki kim bu Esme? Ömrünü tımarhanede geçirmesine neden olacak ne yapmış olabilir? Bir insan aile tarihinden nasıl silinebilir?

Unutturulmaya çalışılan bir kadının, Esme Lennox’un hikâyesi Hamnet ve Evlilik Portresi kitaplarının yazarı, Women’s Prize sahibi Maggie O’Farrell’ın nefes kesici anlatımıyla hayat buluyor.

“Öyle bir enerji ve coşkuyla yazılmış ki… Sürükleyici anlatımı, berraklığı ve insanı içine çeken gizemiyle, klasik gotik romanları anımsatıyor. Gerçekten elinizden bırakamayacağınız bir kitap” –Ali Smith

“Ailelerin sadece kitaplarda böyle davrandığını düşünmek isterdim ama yazık ki ihanet, kıskançlık ve sırlar gerçek hayatta kaçınılmaz. Müthiş bir kitaptı, uzun süre aklımdan çıkmayacak.” –Audrey Niffenegger

Devamını Göster

₺190.00

Satın Al Tüm Ürünler

• Dış Sitelerde Paylaş

• Chad: İncel dünyasında en üstte yer alan erkek figürüdür. Chad, fiziksel olarak çok çekici, kaslı, karizmatik ve kadınlar tarafından sürekli tercih edilen erkek olarak görülür. Chad'ler kolayca romantik ve cinsel ilişkilere girer, sosyal statüleri yüksek olarak kabul edilir. İncellere göre, Chad'ler kadınların tüm ilgisini çeker ve incellerin yaşamlarını daha da zorlaştırır.
• Stacy: Chad'in kadın versiyonudur ve en üstteki kadın figürüdür. Stacy, fiziksel olarak çok çekici, popüler, sosyal olarak aktif ve genellikle yalnızca Chad'lerle ilişkiye giren biri olarak tanımlanır. İncel ideolojisine göre, Stacy'ler incelleri ve diğer "normal" erkekleri görmezden gelir.

Handan Bozkurt

• Becky: Stacy'nin bir alt versiyonu olarak kabul edilir. Becky, daha ortalama fiziksel çekiciliğe sahip, sıradan bir kadın olarak tanımlanır. Becky genellikle "daha iyi bir ilişki şansı" olmayan erkekler için bir alternatif olarak görülür, ancak incellere göre Becky'ler de asli olarak Chad'lere ilgi duyarlar.
• Normie: Hiyerarşinin orta kısmında yer alır. "Normie" ('normal olan' anlamında bir kısaltma) hem kadınlar hem de erkekler için kullanılan bir terimdir ve genel olarak ortalama çekiciliğe ve sosyal statüye sahip kişileri ifade eder. Normie'ler, Chad ve Stacy kadar popüler veya çekici değillerdir, ancak yine de romantik ilişkiler kurabilirler. İncel ideolojisine göre, Normie'ler de genellikle daha iyi ilişkilere ve sosyal yaşama sahip oldukları için incellerin kıskançlık duyduğu kişilerdir.
• İncel: Hiyerarşinin en altında yer alır. İnceller, kendilerini hem fiziksel hem de sosyal açıdan en alttaki grup olarak görürler. Cinsel ilişkiler kurma şansları olmadığını düşünürler ve bu nedenle kendilerini "zorunlu bekâr" olarak tanımlarlar. Bu durum, incellerde derin bir hayal kırıklığı ve öfke yaratır. Bu öfke de çoğu zaman kadınlara ve "üst" olarak gördükleri diğer gruplara yöneltilir.

Bu hiyerarşik düzen, incel ideolojisinin temellerinden biri olup erkeklerin ve kadınların katı sosyal ve cinsel kategorilere yerleştirildiği bir dünyayı tasvir eder. İncel anlatısında, toplumsal cinsiyet ilişkileri büyük oranda çekicilik ve statü üzerine kuruludur ve inceller, bu sistemin kurbanı olduklarına inanırlar.

Mizojinik Hak Talebi

Mizojini, kadınlara karşı duyulan derin önyargı, küçümseme veya nefret anlamına gelir. Mizojinik ise bu tavrı veya düşünce yapısını benimseyen kişiyi veya bakış açısını tanımlar.^[7] Mizojini toplumsal cinsiyet rolleri, ataerkil düşünce yapısı veya cinsiyet eşitsizliği gibi unsurlarla bağlantılı olarak gelişebilir ve kadınlara yönelik ayrımcı, küçümseyici veya düşmanca davranışlar şeklinde kendini gösterebilir.

Ideogram

İnceller, cinselliği bir hak olarak görürler ve kadınların bu hakkı kendilerinden haksızca aldığını düşünürler. Bu hak iddiası, genellikle erkeklerin cinsel ilişki yaşamalarının doğal bir hak olduğu inancına dayanır. İncel kültürüne göre, kadınlar bu hakka erişimi engelleyerek erkekleri mağdur eder. Bu inanç, kadınları sadece cinsel objeler olarak gören ve onların bireysel tercihlerini ya da iradelerini görmezden gelen bir bakış açısına dayanır. Elliot Roger, cinayetlerinden önce yayınladığı videoda şu ifadeleri kullanıyor:

22 yaşındayım ve hâlâ bakirim. Şimdiye dek bir kızı öpmedim bile. İki buçuk yıldan fazla bir süredir üniversitedeyim ama hâlâ bakirim… Bu haksızlık. Siz kızlar bana hiç ilgi göstermediniz. Size neden çekici gelmediğimi bilmiyorum ama bunun bedelini hepiniz ödeyeceksiniz. Bu bir haksızlık, bir suç, çünkü... Neyi göremiyorsunuz bilmiyorum. Ben mükemmel bir erkeğim, ama siz bana değil, kaba saba adamlara ilgi gösteriyorsunuz; oysa ben üstün bir centilmenim.

Elliot'ın bu ifadelerinde de somut bir şekilde görülebilecek olan hak iddiası, feminizmin bu "doğal düzeni" bozarak kadınlara aşırı güç verdiği inancına yol açar. Feminizmin kadınlara daha fazla özgürlük ve eşitlik sağlaması, incel ideolojisine göre kadınların erkeklerden uzaklaşmasına ve kendi cinsellikleri üzerinde kontrol sahibi olmasına neden olmuştur. Bu inceller tarafından bir tehdit olarak algılanır; çünkü kadınların seçim yapabilmesi, erkeklerin cinsel ilişkide bulunma "haklarının" elinden alınması anlamına gelir.

İnceller, kadınları genelleştirerek "AWALT" ("All Women Are Like That: Tüm Kadınlar Aynıdır") kısaltmasını kullanır.^[8] Bu ifade, kadınların hepsinin yüzeysel ve çıkarcı olduğu şeklindeki görüşlerini özetler.

Cinsiyetçi Hipergami İnancı

Hipergami, bir bireyin romantik veya evlilik amaçlı olarak kendisinden daha yüksek sosyal, ekonomik veya eğitimsel statüde bir partner arayışını ifade eden bir kavramdır. İnceller, kadınların doğası gereği her zaman daha yüksek statüdeki erkeklerle "eşleşmek" istediklerini, bu yüzden de incellerin bir eş bulma şansı olmadığını düşünürler.

İnceller, kadınların "hipergamik" varlıklar olduğuna inanmaktadır, yani kadınların doğaları gereği daha yüksek sosyal veya finansal statüye sahip partnerler aradıklarını savunurlar.^[9] Bu, genellikle "80/20 kuralı" ile ilişkilendirilir; bu kurala göre, kadınların %80'i çekicilik ve servet açısından en üstteki %20'lik dilimdeki erkekleri arzu eder. Bu görüş, kadınların doğaları gereği yüzeysel ve sadakatsiz olduğu, ilişkilerde sadece kişisel kazanç odaklı oldukları inançlarını pekiştirir.

Red Pill İdeolojisi

"Red Pill" (Tür: "Kırmızı Hap") ideolojisi, incel topluluğunda önemli bir kavramdır ve adını The Matrix filminde yer alan bir sahneden alır. Filmde kırmızı hap, karaktere korkunç bir gerçekliği olduğu gibi görme seçeneği sunar. Buna karşın mavi hapı alıp huzurlu ama kendini kandıracak şekilde yaşamınıza devam etmeniz mümkündür.

Handan Bozkurt

İncel kültüründe ise Red Pill ideolojisi, flört dünyasının acımasız gerçeklerini fark ettiklerini iddia eden kişilere atıfta bulunur. Bu ideolojide modern cinsel ve romantik ilişkilerde tüm gücün kadınlarda olduğuna inanılır. Kadınların, erkekler üzerinde cinsel ve sosyal açıdan bir hâkimiyet kurduğu düşünülür, bu da erkeklerin kadınların cinselliklerine erişebilmek için çeşitli stratejilere başvurması gerektiği inancını doğurur.

Red Pill ideolojisini benimseyenler, kadınların cinselliklerini bir güç aracı olarak kullandığını savunur ve flört piyasasında erkeklerin "değersizleştirildiğini" düşünürler.^[10] Bu çarpık bakış açısına göre, kadınlar yalnızca sosyal açıdan üst seviyedeki veya fiziksel olarak çok çekici erkeklerle ilgilenir. Bu "gerçek", erkeklerin manipülasyon ve strateji kullanarak bu sistemde başarılı olmaları gerektiği düşüncesine yol açar.

İnceller arasında bu "stratejiler" arasında en yaygın olanları "looksmaxxing" ve "gymmaxxing" olarak bilinir. Looksmaxxing, kişinin dış görünüşünü estetik ameliyatlar, kozmetik müdahaleler, ya da diğer fiziksel değişikliklerle iyileştirme çabasıdır. Gymmaxxing ise düzenli egzersiz ve vücut geliştirme yoluyla fiziksel çekiciliği artırma girişimidir. Bu yöntemlerle, inceller sosyal hiyerarşide daha yukarılara çıkabileceklerine ve kadınların ilgisini çekebileceklerine inanırlar.

Ideogram

Black Pill İdeolojisi

"Black Pill" (Tür: "Siyah Hap") ideolojisi, incel topluluğu içinde yaygın olarak benimsenen bir nihilist ve kaderci bakış açısını temsil eder.^[8] Bu ideoloji, incellerin flört dünyasında ve genel olarak hayatlarında ne yaparlarsa yapsınlar başarılı olamayacaklarına dair derin bir inancı barındırır. Black Pill ideolojisine göre incellerin kaderi, dış görünüş, genetik ve sosyal statü gibi kontrol edilemeyen faktörler tarafından belirlenmiştir ve bu yüzden ne yaparlarsa yapsınlar romantik ya da cinsel ilişkilere erişmeleri imkânsızdır.

Bu inanç, umutlarını tamamen yitirmiş bir bakış açısını temsil eder ve Red Pill ideolojisinden daha karamsardır. Red Pill ideolojisi, strateji ve manipülasyonla bir şekilde sistemde başarıya ulaşılabileceğini öne sürerken Black Pill ideolojisi bunu bile mümkün görmez. Black Pill, bu durumda olanların hayatlarında herhangi bir değişim sağlayamayacağı ve hayatlarının umutsuzluk içinde geçeceği düşüncesine dayanır.

Bu kaderci bakış açısı, inceller arasında derin bir umutsuzluğa yol açar ve bu durum çoğunlukla depresyon, kendine zarar verme ve hatta intihar düşünceleriyle sonuçlanabilir. Kendilerini toplumun ve kadınların gözünde değersiz gören bu bireyler, ilişkilerde başarısızlıklarını değiştiremeyeceklerine ve hiçbir çabanın sonuç vermeyeceğine inandıkları için çoğu zaman tamamen nihilist bir duruma düşerler. Bu ideoloji, incellerin sadece sosyal ve romantik hayattan değil, genel olarak yaşamdan da vazgeçmesine yol açabilecek kadar güçlü bir etki yaratabilir.

Handan Bozkurt

Bu nihilistik ve kaderci yaklaşım, incel topluluklarının derin hayal kırıklığını ve topluma karşı duydukları öfkeyi körükler. Bu, incel forumlarında sıkça gözlemlenen karamsar ve negatif söylemlerin temelini oluşturur.

Sosyopatolojik İzolasyon

İnceller, toplumsal normlara uyum sağlamakta zorluk çektikleri ve romantik ya da sosyal ilişkilerde başarısız oldukları için derin bir yalnızlık ve toplumsal izolasyon hissederler. Bu yalnızlık, genellikle sosyal becerilerdeki eksikliklerden, utangaçlık, sosyal kaygı gibi sorunlardan kaynaklanır. Anlamlı ilişkilerden yoksun olmaları, bu bireylerin kendilerini dışlanmış hissetmelerine ve zamanla diğer insanlarla bağlantı kurmada zorlanmalarına neden olur.

Bu sosyal izolasyon, online incel forumlarında daha da derinleşir. İnternet üzerindeki bu forumlar, bir "yankı odası" (İng: "echo chamber") etkisi yaratır; yani benzer düşüncelere sahip bireylerin bir araya geldiği ve birbirlerinin olumsuz inançlarını pekiştirdiği bir ortam oluşur. İnceller bu forumlarda kadınlar, toplum ve hatta kendileri hakkında olumsuz düşüncelerini sürekli birbirlerine tekrar ederler, bu da yalnızlıklarını ve izolasyonlarını daha da artırır. Toplumdan daha da uzaklaşarak izole bir yaşam sürdürmeye devam ederler ve bu, psikolojik sorunların daha da derinleşmesine yol açabilir.

Ideogram

Bununla yakından ilgili bir durum olarak da inceller genellikle yüksek oranlarda depresyon, paranoya ve diğer akıl sağlığı sorunları yaşarlar.^[11] Bu durum, incel kimliklerinin hem bir nedeni hem de bir sonucu olabilir. Bazı araştırmalar, incellerin topluluklarındaki ruh sağlığına yönelik damgalama nedeniyle profesyonel yardım aramaktan da kaçındığını öne sürmektedir.^[12]

İncel Kültürünü Besleyen Faktörler

Cinsiyetçi Kültür

Cinsiyetçi bir kültür sadece kadınların dezavantajlarının olduğu bir kültür değildir. Ataerkil bir toplumda kadın olmanın dezavantajlı konumu elbette erkeklerinkinden çok daha fazladır. Ancak bununla birlikte ataerkil cinsiyetçi bir kültür erkekler üzerinde de baskı yapar: Erkeklerden, kadınlardan daha zengin, daha güçlü, daha özgüvenli, daha esprili, daha "duygusuz" olması beklenir. Bu beklentilere ulaşamayan inceller, hayal kırıklığı ve öfke yaşar. Eğitim kurumlarının ve müfredatın da sağlıklı erkeklik modellerini teşvik etmedeki yetersizliği, bu bireylerin incel ideolojilerine daha savunmasız hale gelmelerine neden olur. Medya da giderek artan şekilde kadının yanı sıra erkek için de gerçek dışı güzellik standartlarını yayar ve bu baskıyı artırır.

Aşırı Sağ Politikalar

Aşırı sağ ideolojiler, geleneksel cinsiyet rollerine dönüşü savunarak incellerin mağduriyet hissini ve ideallerindeki toplum imajını besler.^[8] Muhafazakâr bir siyasi oluşum ne kadar çok sağa kayarsa da bu eğilim o kadar artar. Hem incellerin bakış açısı, bu tarz bir ideolojinin bakış açısı toplumsal ve kişisel zorluklar için "dış güçleri" suçlayarak radikalleşmeyi artırır. Bu dış güçler inceller için kadınlar, feminizm ve modern toplumsal normlardır. Muhafazakâr bir kültür için ise genellikle diğer ülkelerin “yozlaştırıcı” etkileri olabilir.

Handan Bozkurt

İnceller, kadınların fazla güç kazandığını düşünürken muhafazakâr ideolojiler de toplumun geleneksel değerlerinden uzaklaştığını ve dış güçlerin toplumsal düzeni bozduğunu savunur. Her iki grup da mağduriyet duygularını bu "dış güçler" üzerine odaklayarak öfkelerini artırır ve daha radikal görüşlere kayma eğiliminde olur.

Teknolojinin ve İnternetin Rolü

Yazımızın girişinde bahsettiğimiz Alana'nın çevrimiçi platformu gibi bazı platformlar, amaçları bazen o olmasa da incel kültürünün doğuşunda önemli bir faktör olmuştur. Teknolojinin hızlı gelişimi ve internetin yaygınlaşması, sosyal izolasyon yaşayan bireylerin benzer düşünceleri paylaştığı topluluklarla kolayca bağlantı kurmasını sağlar. Bu platformlar, özellikle incellerin kadın düşmanlığı ve mağduriyet hislerini pekiştiren yankı odalarına dönüşebilir. İnternet, anonimlik sağladığı için bu bireylerin şiddet içerikli ve aşırı söylemleri daha rahat dile getirmelerine zemin hazırlar.

İnceller için bu ideolojilerin yankı bulduğu çevrimiçi platformlar, incellerin ve aşırı sağcı grupların fikir alışverişine de olanak tanır. Bu iki grup birçok ortak noktada buluştuğundan, birbirlerine geçiş kolay olur.

Ayrıca, sosyal medya ve flört uygulamaları fiziksel görünüşe aşırı önem veren bir kültürü destekler. Bu da incellerin zaten düşük olan özgüvenini daha da sarsar. Kendilerini sürekli olarak daha başarılı ve çekici bireylerle karşılaştıran inceller, bu ortamda daha da yalnız ve başarısız hissederler.

Dizi ve Film Sektörü

Dizi ve film sektörü, incel kültürünü besleyen önemli etkenlerden biri olabilmektedir.^[13] Özellikle toksik erkeklik imajının yaygınlaştırılması, bu kültürün gelişiminde büyük bir rol oynar. Toksik erkeklik, erkeksi gücün ve otoritenin sert bir şekilde sergilenmesi, duyguların bastırılması, şiddetin ve manipülasyonun güç göstergesi olarak kullanılması anlamına gelir. Bu tür erkeklik modelleri, popüler dizilerde ve filmlerde sıkça yer alarak genç izleyicilere olumsuz rol modeller sunar. Bu yapımlar, bazen yalnızlık ve dışlanmışlık hissi içindeki bireylerin kendilerini tanımlamasında ya da toplumsal normlara karşı bir duruş olarak incel kimliğine sarılmasında bir rol oynayabilir. Erkeklik, intikam ve otorite temaları bu kültürle ilişkili olanlara çekici gelebilir ve onları güç arayışına itebilir.

Handan Bozkurt

Hem dünyada hem ülkemizde, özellikle de aksiyon ve dram türündeki dizilerde, erkek karakterler genellikle kontrol edici, duygusal açıdan kapalı ve sorunları şiddetle çözmeye çalışan bireyler olarak tasvir edilir. Bu karakterler, genç izleyicilere erkeğin sert ve duygusuz olması gerektiği mesajını verir. Bu tür bir maskülenlik, kadınları aşağılayan ve onları sadece cinsel ya da sosyal bir statü aracı olarak gören bir bakış açısını destekler. Sonuç olarak, bu toksik erkeklik imajı, incel kültürünün temellerini oluşturan cinsiyetçi ve kadın düşmanı görüşlerin yayılmasına zemin hazırlar.

Ekonomik ve Sosyal Eşitsizlikler

Artan ekonomik ve sosyal eşitsizlikler de incel ideolojisinin güçlenmesine katkıda bulunabilmektedir.^[14] Modern dünyada ekonomik başarı, bireylerin sosyal statüsünü ve ilişkilerdeki başarısını doğrudan etkileyen bir faktör haline gelmiştir. Ekonomik zorluklar yaşayan ya da toplumda alt statüde hisseden bireyler, romantik hayatta da aynı başarı eksikliğini yaşadıklarında, bu durumu kadınları ya da toplumu suçlayarak açıklamaya yönelebilirler.

Özellikle gelir uçurumu giderek artan toplumlarda, düşük gelirli erkekler daha fazla hayal kırıklığı ve dışlanma hissi yaşayarak incel ideolojisine yönelebilirler.

Sosyal İzolasyon ve Yalnızlık

Sosyal izolasyon ve yalnızlık, incellerin yaşadığı en önemli duygusal zorluklardan biridir. Modern şehir hayatı, bireylerin birbirinden kopuk yaşamasına ve anlamlı sosyal bağlantılar kurmada zorluk çekmesine neden olarak sosyopatolojik izolasyonu besleyebilir.

Özellikle genç erkekler arasında derin yalnızlık, incel topluluklarına katılma arzusunu tetikleyebilir. Çevrimiçi forumlar, sosyal anlamda izole olan bu bireylere bir aidiyet hissi sunarak, onları daha da derin bir şekilde incel kültürüne çeker.

Ruh Sağlığı Hizmetlerine Erişim Sıkıntısı

Depresyon, anksiyete ve sosyal beceri eksiklikleri; inceller arasında sıkça görülen sorunlardır. Ancak, birçok incel profesyonel yardım aramaz ya da ruh sağlığı hizmetlerine erişimde zorluk çeker. Bu bireyler, kendilerini anlamayan bir toplumda yaşadıklarını düşündükleri için daha fazla izole olabilirler.

Ruh sağlığı hizmetlerine yönelik damgalama ve bu hizmetlerin yetersiz olması, incellerin yardım aramaktan kaçınmalarına ve bu kültüre daha fazla saplanmalarına neden olabilir. Aynı zamanda cinsiyetçi bir kültürde erkeklerin güçlü olma imajlarını korumak için psikolojik sorunlarıyla ilgili yardım istemekten kaçınma eğiliminde olması da bu durumu kötüleştirir.^[15]

Handan Bozkurt

Bu karşılıklı etkileşim içindeki faktörlerin birleşimi, incel ideolojisinin yayılmasına ve güçlenmesine zemin hazırlar. Teknolojik, ekonomik ve toplumsal gelişmelerle birlikte inceller, topluma ve özellikle kadınlara karşı duydukları öfkeyi radikal ideolojilere yönlendirme eğilimindedir.

Çözüm Ne Olabilir?

Şunu tekrar vurgulamakta fayda var: İncel olarak nitelendirilebilecek kişilerin büyük bir kısmı şiddete başvurmuyor, üstelik bu tür şiddete doğrudan karşı çıkıp tepki gösteriyor. Ancak bu kültürün potansiyel olarak sahip olduğu bir şiddet ihtimali, durumun oldukça ciddiye alınmasını gerektiriyor.

Çünkü Kuzey Amerika'da ortaya çıkıp daha sonra Avrupa ülkelerine sıçramış olan bu kültürün ülkemizde de giderek yaygınlaşma ihtimali ciddi bir potansiyel tehdittir. Bu yüzden, bu kültürle mücadele etmek için neler yapılabileceği önem arz ediyor.^[16]

İncel kültürüyle mücadelede en önemli adımlardan biri, toplumsal cinsiyet eşitliğini teşvik eden politikalar geliştirmektir.^[17] Bu politikalar, cinsiyetçi önyargıların kırılmasına yardımcı olurken, kadınlara karşı duyulan öfkenin azalmasına ve toplumsal cinsiyet rollerinin dengelenmesine katkı sağlayabilir.

Aynı zamanda, ailede ve okulda eğitimde sağlıklı erkeklik modellerinin teşvik edilmesi, genç erkeklerin zararlı stereotiplerden uzaklaşmalarını sağlar. Erkeklere duygusal zeka, empati ve sağlıklı sosyal ilişkiler kurma becerilerinin öğretilmesi, incel ideolojisinin beslendiği toksik erkeklik kavramlarını zayıflatabilir. Okullarda bu tür eğitim programlarının yaygınlaştırılması, genç bireylerin daha sağlıklı ilişkiler geliştirmelerine yardımcı olacaktır. Ayrıca, dizi ve filmlerdeki toksik erkeklik imgelerinin azaltılması ve medya içeriklerinde daha olumlu erkeklik modellerinin yer alması, gençlerin bu tür zararlı ideolojilerle beslenmesini önleyebilir.

Çok önemli bir husus, bu bireyleri dışlamak ve ötekileştirmek yerine empatiyle yaklaşmaktır. Olumsuz yargılar onları daha da izole ederken, yapıcı bir diyalog ve destekleyici bir tutum daha etkili ve verimli olacaktır. Bununla yakından ilgili olarak ruh sağlığına erişimin artırılması da incellerin depresyon, anksiyete ve sosyal izolasyon gibi sorunlarla başa çıkmalarına olanak tanır.^[18] Elbette bunun için de ruh sağlığını da içeren tüm sağlık sistemlerine erişimin ekonomik ve bürokratik açıdan kolay erişilebilir olması gerekmektedir.

Bunun yanı sıra, çevrimiçi radikalizmin önlenmesi büyük önem taşır. Sosyal medya platformlarının nefret söylemi ve aşırıcılığı engelleyici daha etkin denetim mekanizmaları geliştirmesi gerekir.^[19]

Erken müdahale stratejileri de bu süreçte kritik bir rol oynar.^[20] Eğitimciler, aileler ve sosyal hizmet uzmanları, genç erkeklerin zararlı ideolojilere yönelmeden önce bu işaretleri fark etmeli ve erken müdahalelerde bulunmalıdır. Zorbalıkla mücadele, sosyal beceri eğitimi ve özgüven geliştirme programları, genç erkeklerin daha sağlıklı sosyal ilişkiler geliştirmesine ve toplumla daha iyi bütünleşmelerine yardımcı olur.

İncel kültürünün yükselişiyle başa çıkmada çok boyutlu bir yaklaşım gerekmektedir. Böyle bir yaklaşım hem bireysel düzeyde destek sağlamayı hem de toplumsal cinsiyet eşitliği temelinde daha dengeli ve sağlıklı bir toplum oluşturmayı hedefler.