İhtilali Nasıl Yaptık

Roman, hikaye, tiyatro, şiir ve fıkra türlerinde eserler vermiş; özellikle toplumsal eleştiriyi mizah aracılığıyla dile getirmesiyle tanınmıştır. Asıl adı Mehmet Nusret Nesin’dir. Askeri okullarda eğitim gördü ve bir süre subaylık yaptı. Ancak siyasal görüşleri nedeniyle orduyla yolları ayrıldı. Bundan sonra tüm yaşamını yazıya, edebiyata ve toplumsal mücadeleye adadı. Nesin’in eserlerinde en belirgin özellik, toplumdaki çarpıklıkları, adaletsizlikleri, çıkar ilişkilerini ve bürokratik saçmalıkları hicvetmesidir. Onun mizahı yalnızca güldürmeyi amaçlamaz; güldürürken düşündürür, sorgulatır ve eleştirir. Bu yüzden eserleri zaman zaman sansüre uğramış, kendisi de davalarla ve hapis cezalarıyla karşılaşmıştır. 1950’lerden itibaren yayımladığı kitaplarla geniş bir okuyucu kitlesine ulaşan Nesin, sadece edebi değil, aynı zamanda toplumsal bir figür hâline geldi. 1972’de kurduğu Nesin Vakfı ile eğitime destek verdi. Kimsesiz ve maddi durumu yetersiz çocukların yetişmesine katkıda bulundu.

İhtilali Nasıl Yaptık, Aziz Nesin’in birbirine bağlı ya da bağımsız hikayelerle 1960’lar Türkiye’sindeki siyasal atmosferi hicvettiği bir kitaptır. Eser, doğrudan darbe sürecini değil, bu sürecin toplumdaki yansımalarını, bireylerin davranışlarını ve bürokrasi ve siyaset ilişkilerini mizahi bir dille aktarır. Kitaptaki temel tema, bir ülkenin kaderini değiştirdiği iddia edilen “ihtilallerin” aslında nasıl hazırlıksız, çelişkili ve yüzeysel süreçler olduğudur. Aziz Nesin, bunu büyük politik figürlerden ziyade küçük adamlar, sıradan memurlar, bürokratlar, subaylar ve halkın temsilcileri üzerinden gösterir. Kitap, tek bir olay örgüsüne bağlı roman değil, aynı dönemi farklı açılardan hicveden mizahi öyküler bütünüdür. Bu yönüyle Aziz Nesin’in diğer eserleri gibi toplumsal gözlemler ve politik eleştirilerle örülüdür.