Dişlerimizi Düzenli Fırçalayarak Alzheimer Riskini Azaltabiliriz!

- Basın Bildirisi
- Sağlık Bilimleri
- Bilim Haberciliği
Bu Makalede Neler Öğreneceksiniz?
- Link periodontal diseases like gingivitis and periodontitis to increased Alzheimer's risk, with long-term gum disease potentially doubling this risk.
- Identify Porphyromonas gingivalis, the main bacteria causing gum inflammation, found in Alzheimer's patients' brains and linked to neural damage.
- Use NHANES data to reveal older adults with gum inflammation and antibodies to oral bacteria have higher Alzheimer's diagnosis and mortality rates.
Çoğu insan için diş temizliği, günlük rutininin normal bir parçası olabilir. Peki ya bugün dişlerinizi temizleme şekliniz, yıllar sonra Alzheimer hastalığına yakalanma ihtimalinizi etkileyebilecek olsa?
Gingivitis (Tür: "diş eti iltihabı") ve Periodontisis (Tür: "diş eti çekilmesi") gibi diş eti sorunlarının Alzheimer hastalığı için olası bir risk faktörü olabileceğini gösteren kanıtlar giderek artıyor. Bazı çalışmalar, Gingivitis ve Periodontisis'in on yıl veya daha uzun süre devam ederse riskinizin iki katına çıktığını bile öne sürüyor. Gerçekten de Science Advances dergisinde yayımlanan yeni bir çalışma, diş eti enfeksiyonuyla ilişkili Porphyromonas gingivalis (P. gingivalis) adlı bir bakteri türünün Alzheimer hastası kişilerin beyinlerinde bulunduğunu detaylandırıyor. Fareler üzerinde yapılan testler ise bu bakterinin ağızdan beyne yayıldığını ve sinir hücrelerini yok ettiğini gösterdi.[2]
Ağız, diş eti iltihabına neden olabilenler de dahil olmak üzere yaklaşık 700 bakteri türüne ev sahipliği yapar. Ulusal Yaşlanma Enstitüsü (NIA) bilim insanlarının liderliğinde yapılan yakın tarihli bir analiz, diş eti iltihabına neden olan bakterilerin aynı zamanda Alzheimer hastalığı ve özellikle damar kaynaklı demans gelişimiyle ilişkilendirildiğini öne sürüyor.[1]
NIA İç Araştırma Programı ekibi, CDC’nin Ulusal Sağlık İstatistikleri Merkezi tarafından yürütülen büyük bir nüfus çalışması olan Ulusal Sağlık ve Beslenme İnceleme Anketi’nin (NHANES) ülke genelini temsil eden, halka açık verilerini kullandı. Ekip, diş eti iltihabının demans teşhisi ve ölümle ilişkili olup olmadığını Medicare kayıtları ve Ulusal Ölüm İndeksi ile sınırlı veri bağlantıları kullanarak inceledi. Araştırmada, başlangıçta farklı yaş grupları karşılaştırıldı ve 6.000’den fazla katılımcı için 26 yıla kadar takip yapıldı.[1]
NHANES katılımcıları, diş eti iltihabı belirtileri için diş muayenesinden geçirildi. Ayrıca hastalığa neden olan bakterilere karşı antikorların tespiti için kan testleri yapıldı. Araştırma ekibi, 19 ağız bakterisine karşı antikorların Alzheimer teşhisi, herhangi bir tür demans teşhisi ve Alzheimer kaynaklı ölümle ilişkilendirip ilişkilendirilemeyeceğini analiz etti. Bu 19 bakteri arasında, Porphyromonas gingivalis diş eti iltihabının en yaygın nedeniydi. Aslında, yakın tarihli bir çalışma, Alzheimer hastalığının önemli bir belirtisi olan beta-amiloid protein plaklarının bu enfeksiyona karşı bir yanıt olarak üretilebileceğini öne sürmektedir.
Analiz, başlangıçta ağız iltihabı belirtileri gösteren yaşlı yetişkinlerin çalışma süresince Alzheimer hastalığına yakalanma olasılığının daha yüksek olduğunu ortaya koydu. 65 yaş ve üzeri kişilerde hem Alzheimer teşhisi hem de ölümler, Campylobacter rectus ve Prevotella melaninogenica gibi diğer bakterilerle kümeleşerek bu riskleri daha da artırabilen oral bakteri P. gingivalis'e karşı antikorlarla ilişkiliydi.
Diş eti iltihabı, dişleri yerinde tutan ağız dokularının enfeksiyonundan kaynaklanır. Kanayan diş etleri, gevşek dişler ve hatta diş kaybı bu hastalığın başlıca etkileridir. Ağızdaki enfeksiyonlardan kaynaklanan bakteriler ve onların ürettiği iltihap molekülleri, kan dolaşımı yoluyla beyine taşınabilir. Önceki laboratuvar çalışmaları, bunun demansa yol açan olaylar zincirini etkileyen mekanizmalardan biri olduğunu öne sürmüştür.
Diş eti iltihabının ilk evresine Gingivitis denir. Bu durum, diş yüzeyinde biriken bakteriyel plağa karşı diş etlerinin iltihaplanması sonucu ortaya çıkar.
Gingivitis genellikle tedavi edilebilir. Gingivitis tedavi edilmezse diş ile diş eti arasında bakterilerle dolu “diş eti altı cepleri” oluşur. Bu cepler, Gingivitisi'n Periodontitis'e dönüştüğünün göstergesidir. Bu aşamada bakterileri tamamen yok etmek neredeyse imkansız hale gelir ancak diş tedavisi bakterilerin büyümesini kontrol altına almaya yardımcı olabilir.
Diş eti iltihabı riski, kötü ağız hijyenine sahip kişilerde önemli ölçüde artar. Sigara kullanımı, ilaç kullanımı, genetik, beslenme tercihleri, ergenlik ve hamilelik gibi faktörler de hastalığın gelişimine neden olabilir.
Diş eti iltihabının sadece P. gingivalis’in işi olmadığını unutmamak önemlidir. Treponema denticola, Tanerella forsythia ve diğer bakteriler de bu karmaşık ağız hastalığında rol oynayan organizmalar arasında yer alır.
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 50₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Son zamanlarda yapılan araştırmalar, kronik diş eti iltihabına neden olan bakterilerin Alzheimer hastalarının beyinlerinde bulunduğunu ortaya koyarak güçlü kanıtlar sunuyor ancak bu bulguların bağlam içinde değerlendirilmesi gerekiyor. Gerçek şu ki Alzheimer hastalığı yalnızca diş eti iltihabı ile değil, birçok başka durumla da ilişkilidir.
Mevcut araştırmalar, Alzheimer hastalarının beyinlerinde farklı bakteri türlerinin ve Herpes tip I virüsünün de bulunabileceğini göstermektedir. Down sendromlu kişiler ile şiddetli kafa travması geçirmiş olanlar da Alzheimer geliştirme riski daha yüksek olan gruplardandır. Ayrıca kardiyovasküler hastalıklarla ilişkili çeşitli durumların da Alzheimer riskini artırdığı araştırmalarla desteklenmektedir. Bu durum, Alzheimer hastalığının birçok nedeni olan ve tek bir sonuca bağlanan bir hastalık olduğunu ve bilim insanlarının hala bu bağlantıyı çözmeye çalıştığını göstermektedir.
Bu sonuç, Alzheimer hastalığının aynı belirtileriyle kendini gösterir: Hafıza kaybı ve davranış değişiklikleri. Beyindeki gri maddede plak birikimi ve “nörofibriler yumaklar” olarak bilinen yapılarla birlikte görülür. Nörofibriler yumaklar, bir nöronun iç iskeletinin çökmesi sonucu oluşan kalıntılardır. Bu durum, bir proteinin hücre yapısını stabilize etme görevini artık yerine getirememesiyle meydana gelir.
Son araştırmalar, diş eti iltihabının Alzheimer hastalığına yol açabilen etkenlerden biri olduğu teorisini destekleyen kanıtları artırıyor. Ancak dişlerinizi fırçalamaya koşmadan önce şunu unutmalısınız: Diş eti iltihabı olan herkes Alzheimer’a yakalanmaz ve Alzheimer hastalığı olan herkesin de diş eti iltihabı yoktur!
Kimin “risk altında” olduğunu belirlemek için bilim insanlarının diş hekimlerinin hangi kişileri hedef alması gerektiğini gösterebilecek testler geliştirmesi gerekiyor. Bu sayede diş hekimleri, bu kişilere ağız ve diş sağlığını daha iyi yöneterek Alzheimer riskini nasıl azaltabilecekleri konusunda tavsiyede bulunabilir. Ancak o zamana kadar, düzenli olarak diş fırçalamak ve ağız hijyenine dikkat etmek önerilmektedir.
Bu çalışma için uzun süreli takiplere ihtiyaç vardır çünkü bulgular, ağız iltihabının demans teşhisinden önce gerçekleştiğini göstermektedir. Sonuçta demans hastası olmak, bireyin etkili bir şekilde diş fırçalama ve diş ipi kullanma becerisini azaltabilir, bu da enfeksiyonlar ve diş eti hastalığı riskini artırır. Her durumda, istatistiksel çalışmaların korelasyon gösterebileceğini ancak nedensellik kanıtlayamayacağını unutmamak önemlidir. Yazarlar, P. gingivalis enfeksiyonlarının tedavisinin demansın gelişimini veya belirtilerini azaltıp azaltmayacağını test etmek için klinik deneylerin gerekliliğini vurgulamaktadır.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- ^ a b M. Beydoun, et al. (2024). Clinical And Bacterial Markers Of Periodontitis And Their Association With Incident All-Cause And Alzheimer's Disease Dementia In A Large National Survey. National Library Of Medicine. | Arşiv Bağlantısı
- ^ S. Dominy, et al. (2019). Porphyromonas Gingivalis In Alzheimer’s Disease Brains: Evidence For Disease Causation And Treatment With Small-Molecule Inhibitors. Science Advances. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 01/10/2025 22:56:32 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/21367
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.