Virüs, temel olarak aerosol (havada çözünmüş virüs) ve damlacıklar (tükürük gibi solunum yoluyla atılan sıvılara asılmış virüsler) yoluyla bulaşmaktadır.[1][2][3] Aerosol ve damlacıklar; konuşma, nefes alıp verme, şarkı söyleme, bağırma, hapşırma, öksürme, vb. davranışlar sırasında üretilmekte ve etrafa saçılabilmektedir.[4][5][6][7][8] Bu davranışlar sırasında saçılan aerosol ve parçacıklar, ortalama 1.8 metre uzağa erişebilmektedir.[9] Bu mesafe, açık/kapalı alanlarda ve havalandırma/klima gibi cihazların varlığında farklılık gösterebilir. Bulaşmanın fomitler yoluyla, yani yüzeyler aracılığıyla ve dışkı ve spermler yoluyla da olabildiği düşünülmektedir; ancak bu yollarla bulaşmanın ne kadar etkili olduğu tartışmalıdır.[10][11][12][13]
Solunum yolları aracılığıyla vücuda giren virüs, yüzeyindeki mızrak proteinleri yardımıyla, özellikle de akciğer dokusunu oluşturan, her bireyde ortalama 100 milyar adet bulunan Tip 1 ve Tip 2 pnöomositlerin, her bireyde yaklaşık 10 milyar adet bulunan alveolar makrofajların ve her bireyin nazal boşluğunda ortalama 1 milyar adet bulunan mukuslu hücrelerin yüzeyindeki ACE2 isimli proteinlere tutunarak hücreye giriş yapmakta ve kendi kopyalarını oluşturmaktadır.[14][15] Bu sırada hücre, doku ve organlara yıkıcı, geçici ve kalıcı hasarlar verebilmekte, ölüme de neden olabilmektedir.
SARS-CoV-2'nin yeni bir enfeksiyon başlatabilmesi için bir kişiye en az 200-800 adet ulaşması gerektiği düşünülmektedir.[16][17][18] Bu bulaşma yaşandıktan sonra, virüsün insan hücrelerine girmesi 10 dakika kadar sürmektedir. Bu noktadan sonra virüsün kendi kopyalarını üretmeye başlaması 10 saat kadar sürmektedir (buna "tutulma periyodu" denir). Hastalığın semptomlarının ortaya çıkmasının ne kadar sürdüğü belirsizdir; fakat yutakta viral yük, enfeksiyondan sonra ortalama 4. günde (genel olarak 1. hafta içinde) zirve yapmaktadır; sonrasında azalmaktadır.[19][20][21] Her bir virüs, kendisine ait 1000 civarında kopya üreterek bulaştığı hücreyi öldürmektedir. Virüse yakalanmış bir kişi, semptom başlangıcından sonraki 3-46 gün arası boyunca hastalığı saçmaya devam edebilir; ama çoğu zaman virüsün saçılımı ortalama 10 günde sona ermektedir.[22]
Enfeksiyon sonrasında virüs, nazofarinks bölgesinde örneklem başına 1 milyon ilâ 1 milyar adet, boğazda örneklem başına 10 bin ilâ 100 milyon adet, dışkıda gram başına 10 bin ilâ 100 milyon adet, balgamda mililitre başına 1 milyon ilâ 100 milyar adet RNA kopyası üretmektedir.
Kaynaklar
- CDC. Covid-19 And Your Health. (20 Temmuz 2021). Alındığı Tarih: 22 Temmuz 2021. Alındığı Yer: Centers for Disease Control and Prevention | Arşiv Bağlantısı
- World Health Organization. Coronavirus Disease (Covid-19): How Is It Transmitted?. (13 Aralık 2020). Alındığı Tarih: 22 Temmuz 2021. Alındığı Yer: World Health Organization | Arşiv Bağlantısı
- D. Lewis. (2020). Mounting Evidence Suggests Coronavirus Is Airborne — But Health Advice Has Not Caught Up. Springer Science and Business Media LLC, sf: 510-513. doi: 10.1038/d41586-020-02058-1. | Arşiv Bağlantısı
- P. Anfinrud, et al. (2020). Visualizing Speech-Generated Oral Fluid Droplets With Laser Light Scattering. New England Journal of Medicine, sf: 2061-2063. doi: 10.1056/NEJMc2007800. | Arşiv Bağlantısı
- V. Stadnytskyi, et al. (2020). The Airborne Lifetime Of Small Speech Droplets And Their Potential Importance In Sars-Cov-2 Transmission. Proceedings of the National Academy of Sciences, sf: 11875-11877. doi: 10.1073/pnas.2006874117. | Arşiv Bağlantısı
- M. Klompas, et al. (2020). Airborne Transmission Of Sars-Cov-2: Theoretical Considerations And Available Evidence. JAMA, sf: 441-442. doi: 10.1001/jama.2020.12458. | Arşiv Bağlantısı
- S. Asadi, et al. (2020). The Coronavirus Pandemic And Aerosols: Does Covid-19 Transmit Via Expiratory Particles?. Aerosol Science and Technology, sf: 635-638. doi: 10.1080/02786826.2020.1749229. | Arşiv Bağlantısı
- P. M. D. Oliveira, et al. (2021). Evolution Of Spray And Aerosol From Respiratory Releases: Theoretical Estimates For Insight On Viral Transmission. Proceedings of the Royal Society A, sf: 20200584. doi: 10.1098/rspa.2020.0584. | Arşiv Bağlantısı
- E. Edwards. How Does Coronavirus Spread?. (24 Ocak 2020). Alındığı Tarih: 22 Temmuz 2021. Alındığı Yer: NBC News | Arşiv Bağlantısı
- World Health Organization. Getting Your Workplace Ready For Covid-19. (3 Mart 2020). Alındığı Tarih: 22 Temmuz 2021. Alındığı Yer: World Health Organization | Arşiv Bağlantısı
- N. V. Doremalen. (2020). Aerosol And Surface Stability Of Sars-Cov-2 As Compared With Sars-Cov-1. New England Journal of Medicine. doi: 10.1056/NEJMc2004973. | Arşiv Bağlantısı
- M. L. Holshue, et al. (2020). First Case Of 2019 Novel Coronavirus In The United States. New England Journal of Medicine, sf: 929-936. doi: 10.1056/NEJMoa2001191. | Arşiv Bağlantısı
- D. Li. (2020). Clinical Characteristics And Results Of Semen Tests Among Men With Coronavirus Disease 2019. JAMA Network Open, sf: e208292-e208292. doi: 10.1001/jamanetworkopen.2020.8292. | Arşiv Bağlantısı
- M. Hoffmann, et al. (2020). Sars-Cov-2 Cell Entry Depends On Ace2 And Tmprss2 And Is Blocked By A Clinically Proven Protease Inhibitor. Cell, sf: 271-280.e8. doi: 10.1016/j.cell.2020.02.052. | Arşiv Bağlantısı
- P. Zhao, et al. (2020). Virus-Receptor Interactions Of Glycosylated Sars-Cov-2 Spike And Human Ace2 Receptor. Cell Host & Microbe, sf: 586-601.e6. doi: 10.1016/j.chom.2020.08.004. | Arşiv Bağlantısı
- A. Popa, et al. (2020). Genomic Epidemiology Of Superspreading Events In Austria Reveals Mutational Dynamics And Transmission Properties Of Sars-Cov-2. Science Translational Medicine, sf: eabe2555. doi: 10.1126/scitranslmed.abe2555. | Arşiv Bağlantısı
- I. Schröder, et al. (2020). Covid-19: A Risk Assessment Perspective. ACS Chemical Health & Safety, sf: 160-169. doi: 10.1021/acs.chas.0c00035. | Arşiv Bağlantısı
- T. Watanabe, et al. (2010). Development Of A Dose-Response Model For Sars Coronavirus. Risk Analysis, sf: 1129-1138. doi: 10.1111/j.1539-6924.2010.01427.x. | Arşiv Bağlantısı
- R. Wölfel, et al. (2020). Virological Assessment Of Hospitalized Patients With Covid-2019. Nature, sf: 465-469. doi: 10.1038/s41586-020-2196-x. | Arşiv Bağlantısı
- K. Kupferschmidt. (2020). Study Claiming New Coronavirus Can Be Transmitted By People Without Symptoms Was Flawed. American Association for the Advancement of Science (AAAS). doi: 10.1126/science.abb1524. | Arşiv Bağlantısı
- K. K. To, et al. (2020). Temporal Profiles Of Viral Load In Posterior Oropharyngeal Saliva Samples And Serum Antibody Responses During Infection By Sars-Cov-2: An Observational Cohort Study. The Lancet Infectious Diseases, sf: 565-574. doi: 10.1016/S1473-3099(20)30196-1. | Arşiv Bağlantısı
- V. A. Avanzato, et al. (2020). Case Study: Prolonged Infectious Sars-Cov-2 Shedding From An Asymptomatic Immunocompromised Individual With Cancer. Cell, sf: 1901-1912.e9. doi: 10.1016/j.cell.2020.10.049. | Arşiv Bağlantısı
