Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Üner Tan Sendromu Nedir? 4 Ayak Üzerinde Yürüyen İnsanlar Geri Evrim Örneği mi?

Üner Tan Sendromu Nedir? 4 Ayak Üzerinde Yürüyen İnsanlar Geri Evrim Örneği mi? Facts Professor
4 dakika
58,494
Tüm Reklamları Kapat

Üner Tan Sendromu, denge ve koordinasyon kaybı, bilişsel yeteneklerin bozulması ve baskın olarak dört ayak üzerinde yürüme ile tanımlanan çok ilginç bir sendromdur. Bir çeşit skala sendromu olduğu düşünülen bu duruma sahip herkes dört ayak üzerinde yürümez; ancak denge ve koordinasyon kaybı ve düşük bilişsel yetenekler görülebilir. Bunun neye benzediğini anlamak için şu videoyu izlemenizi tavsiye ederiz:

2005 yılında evrimsel biyolog Üner Tan ve ekibi, 19 çocuklarından 5'inde bozulmuş bilişsel yetenekler, disartrik konuşma, serebellar hipoplazi ve alışkanlık haline getirilmiş, el ve ayakları kullanarak 4 ayak üzerinde yürüme davranışları gösteren bir Türk ailesi tespit etti. Tan bunu insanın geri evrimi olarak yorumladı ve şöyle söyledi:

Tüm Reklamları Kapat

Bu özellikleri dört ayaklılıktan iki ayaklılığa evrimimiz hakkında önemli bilgiler verebilir.

Düşündüğüne göre bir reseptör genindeki bir mutasyon bazı semptomların nedeniydi. Ancak bu mutasyon, tespit edilen bu durumun sadece bir kısmını açıklayabiliyordu. Geri evrim iddialarını desteklemek için Üner Tan ve ekibi, bu sendroma sahip olan insanlarda "primat benzeri" bir diyagonal dört ayak üzerinde yürüme sekansını takip ettiklerini iddia ettiler.

Bu yürüme tarzı, primatları birçok diğer memeliden ayırt etmemize yaramaktadır. Bir dahaki sefer yürüdüğünüzde sol ayağınızı ileri atarken nasıl sağ kolunuzun ileri atıldığına dikkat edin. Daha sonra bir kedinin veya köpeğin yürüyüşüne bakın: bu hayvanlarda sağ ön ayak ve sağ arka ayak bir arada ileri atılır, sonrasında ise soldaki iki uzuv ileri atılır. Buna lateral sekans yürüyüşü deniyor. Aşağıdaki fotoğrafta bir babun ile kedinin yürüyüş kıyaslaması gösterilmektedir:

Tüm Reklamları Kapat

Bir primat (babun) ile bir primat-olmayanın (kedi) ayak basış örüntüleri...
Bir primat (babun) ile bir primat-olmayanın (kedi) ayak basış örüntüleri...
PLOS One

Bu keşiften beri bazı bilim insanları bu durumu evrimsel bir açıdan bakarak açıklamaya ve bunun primat atalarımızın özelliklerinin bir ifadesi olarak yorumlamaya çalışmışlardır. Bunu evrimsel ataya, yani daha ilkin duruma dönüş veya "geri evrim" (devolüsyon) olarak yorumlamaya çalışmışlardır. 

Bu Gerçekten Tersine (Geri) Evrim mi?

Burada, Üner Tan'ın sözünü ettiği "devolüsyon" sözcüğü için "geri evrim" tanımlaması çok da doğru değildir. Çünkü geri evrim, bir soy hattının kendi evrimsel süreci içerisinde atasal özelliklerini kademeli olarak geri kazanması demektir. Örneğin, evrimsel soy hattında üst dişlerini yitiren kurbağalardan bazılarının yeniden üst dişlerinin evrimleşmesi bir geri evrim örneğidir.

Ancak bu şekilde bir anda, tek bir nesilde ortaya çıkan ve hızlıca bu kadar köklü değişimler yaratan farklılaşmalar "atavizm" olarak değerlendirilir. Atavistik özellikler, genellikle mutasyonlar sonucunda ortaya çıkan ve ataya dair özellikleri 1 nesilde bile ortaya çıkarabilen değişimlerdir. Eğer kalıcı olacak olurlarsa nesiller içerisinde geri evrime sebep olabilirler. Dolayısıyla atavizm ile geri evrim arasında bir zaman ilişkisi vardır; ancak bu ilişki her zaman bulunmak zorunda değildir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Gerçekten de, PLOS One dergisinde Temmuz 2014'te yayımlanan bir makale, Üner Tan'ın orijinal hipotezini çürütmektedir. Bulgularına göre yetişkin halde dört ayak üzerinde yürüme veya bir fiziksel engele bağlı olarak bunun oluşması, evrimsel nedenlerden ziyade biyomekanik prensiplerle açıklanabiliyor.

Araştırmacılar, yaptıkları çalışmadaÜner Tan Sendromu'na sahip olan insanların insan olmayan primatlardan daha farklı yürüdüklerini gösterdiler: Hastaların el bilekleri üzerine ağırlıklarlarını verdiğini ortaya koydular; parmak eklemleri üzerine değil.

Austin Texas Üniversitesi'nden Liza Shapiro tarafından yönetilen bir ekip, bir Türk ailesinin kaydedilmiş 518 farklı yürüyüş denemesini analiz ettiler. Bu analiz için "Dört Ayak Üzerinde Yürüyen Aile" isimli belgeselin verileri ve bazı diğer ailelerin çekimleri kullanıldı.

Üner Tan Sendromu'na sahip olanların neredeyse her zaman lateral sekans yürüyüşü yaptıklarını, çok az sefer diyagonal sekans yürüyüşü yaptıklarını tespit ettiler. Diyagonal sekans çok nadiren kullanılıyordu ve kesinlikle tercih edilen yürüme biçimi değildi.

Dört ayak üzerinde yürüyen bir çocuk...
Dört ayak üzerinde yürüyen bir çocuk...

Dahası, Üner Tan Sendromlu kişilerin yürüyüşleri, sağlıklı olup da deney amaçlı dört ayak üzerinde yürümeleri istenenlerin yürüyüşüne benziyordu. Ancak ilginç bir nokta, sendromlu kişiler bu 4 ayak üzerinde yürüme işini, deneysel olarak bunu yapanlara göre çok daha verimli bir şekilde yapabiliyorlardı. Bu dört ayak üzerinde yürüme, kalıtsal ve nörolojik sebeplerle denge algılarının bozulmasından kaynaklanıyor. Shapiroü, Washington Post'a şöyle yazıyor:

Bu makaleyi basarak akademik kaydı düzeltmeye kararlıydım; çünkü dört ayak üzerinde yürümenin doğası ve sebepleriyle ilgili bu hatalı iddialar tekrar tekrar yayınlandı. Ancak bu iddialar bu yürüyüşlerinin biyomekaniğine yönelik bir analiz yapılmaksızın ileri sürüldü. Üstelik primat yürüyüşü konusunda uzman olmayan kişilerce... 
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
31
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 33
  • Merak Uyandırıcı! 19
  • İnanılmaz 16
  • Bilim Budur! 7
  • Muhteşem! 6
  • Korkutucu! 4
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Güldürdü 1
  • Umut Verici! 1
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: IFLS | Arşiv Bağlantısı
  • L. J. Shapiro, et al. (2014). Human Quadrupeds, Primate Quadrupedalism, And Uner Tan Syndrome. PLOS One. | Arşiv Bağlantısı
  • NOVA. Family That Walks On All Fours. (5 Temmuz 2006). Alındığı Tarih: 5 Temmuz 2019. Alındığı Yer: PBS | Arşiv Bağlantısı
  • T. McCoy. The Family That Walks On All Fours - And Why They Can't Stand Up. (17 Temmuz 2014). Alındığı Tarih: 5 Temmuz 2019. Alındığı Yer: The Washington Post | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 10:42:12 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2512

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Üner Tan Sendromu Nedir? 4 Ayak Üzerinde Yürüyen İnsanlar Geri Evrim Örneği mi?. (24 Temmuz 2014). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/2512
Bakırcı, Ç. M. (2014, July 24). Üner Tan Sendromu Nedir? 4 Ayak Üzerinde Yürüyen İnsanlar Geri Evrim Örneği mi?. Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/2512
Ç. M. Bakırcı. “Üner Tan Sendromu Nedir? 4 Ayak Üzerinde Yürüyen İnsanlar Geri Evrim Örneği mi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 24 Jul. 2014, https://evrimagaci.org/s/2512.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Üner Tan Sendromu Nedir? 4 Ayak Üzerinde Yürüyen İnsanlar Geri Evrim Örneği mi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, July 24, 2014. https://evrimagaci.org/s/2512.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close