Sulardan Karalara Geçişte Kol ve Bacak Gibi Uzuvların Erken Evrimi
Phys.org
- Çeviri
- Makroevrim
Manchester Üniversitesi'nden araştırmacıların keşfettikleri yeni bir fosilin analizi, sulardan karalara geçen evrimsel süreçte yürümenin evrimine ait önemli bir keşfe imza atıldığını ortaya çıkardı.
Yaşam Bilimleri Fakültesi'nden Dr. Robert Sansom'ın analiz ettiği, günümüzden 370 milyon yıl önce denizlerde yaşamış olan Euphanerops cinsi çenesiz balığa ait fosilde çift halinde yüzgeçler tespit edildi. Bu fosil yüzgeçler, bacaklar ve kollar gibi uzuvların ilk defa görüldüğü organizma olma özelliğini taşıyor.
Fakat Dr. Sansom'un yaptığı açıklamaya göre bu ilkin yüzgeçlerin vücuttaki konumlanması oldukça sıradışı. Sansom şunları söylüyor:
Euphanerops sp. eşsiz bir tür, çünkü yüzgeç yapısı çift halde; yani vücudun iki tarafında da birer yüzgeç bulunuyor. Şimdiye kadar kıç yüzgeçleri (anal yüzgeçler) sadece çeneli balıklarda görülmekteydi ve bunlar da eşlenmemiş bir haldeydi; sadece bir adet bulunuyordu. Bu hem soyu tükenmiş hem de modern türler için geçerlidir. Euphanerops sp. türünün yaşı da çok önemli çünkü yaşadığı zaman evrimsel süreçte tam da çeneli balıklar ile çenesiz balıkların birbirinden ayrılmaya başladığı döneme denk geliyor. Bu, günümüz omurgalılarının en önemli ayrım noktalarından biridir. Dolayısıyla bu türün analizinden keşfettiklerimiz, vücutlarımızda çift halde bulunan uzuvların evrimi açısından büyük önem taşımaktadır.
Bunları söyleyen Sansom devam ediyor:
Bu balıkta bu uzuvların neden bu kadar arkada konuşlandığını veya bunun evrimsel anlamını ve önemini henüz bilemiyoruz. Ancak bu fosil açıkça göstermektedir ki, evrimsel süreçte omurgalı atalarımız tek bir vücut planıyla var olmak yerine, birçok farklı sayıda vücut planı evrimleştirmiştir ve bunlardan sadece ortama en uygun olanları hayatta kalabilmiştir. Ki günümüzde gördüğümüz iki kol iki bacaktan oluşan vücut planı da bu en başarılı evrimsel denemelerden birisidir. Eğer bu vücut planı yerine bir başkası başarılı olsaydı, günümüzdeki hayvanların (dolayısıyla insanın da) vücut planları bundan oldukça farklı olabilirdi!
Dr. Sansom bu çiftlenmiş yüzgeç yapısına, Kanada'nın Quebec bölgesinde yaptığı Euphanerops sp. üzerindeki çalışmalar sırasında denk gelmiştir. Fosil üzerinde yapılan 3 boyutlu yüzey analizleri, biri sağda diğeri solda olmak üzere iki adet pervane kanadı benzeri yapıdaki yüzgeci ortaya çıkarmıştır.
Dr. Sansom'ın bu araştırması aslında 2009 yılından bu yana yürütülen bir omurgalı evrimi ve fosilleri çalışmasının devamı niteliğindedir ve Leicester Üniversitesi'nden araştırmacılarla birlikte yürütülmektedir. Çalışmanın sonuçları, Royal Society'nin Biology Letters başlıklı dergisinde yayınlanmıştır.
Dr. Sansom, buluşu heyecanla karşıladığını şöyle anlatmaktadır:
Euphanerops sp. türünde gördüğümüz bu sıradışı çift yüzgeç yapısı, balık olan atalarımızın evrimsel süreç içerisinde yaptıkları bazı gelişimsel ve evrimsel denemeleri gösteriyor. Devonyen Periyot'tan ve birçok türün soyunun tükenmesinden sonra çeneli omurgalıların çift pektoral, çift pelvik, tek dorsal ve tek anal uzuv yapısından pek az saptığı görülmektedir. Yeni anatomik yapıların keşfi umuyorum ki omurgalı evrimine, uzuvların kökenlerine ve bunların çeşitlenmesine, süresine ve sırasına ışık tutabilecektir.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
6
-
5
-
4
-
3
-
2
-
2
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
- Çeviri Kaynağı: Phys.org | Arşiv Bağlantısı
- R. S. Sansom, et al. (2013). Unusual Anal Fin In A Devonian Jawless Vertebrate Reveals Complex Origins Of Paired Appendages. Biology Letters. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 09/05/2025 06:08:34 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/1150
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in Phys.org. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.
