Bir makale, akademik bir dergiye gönderilmeden önce, genellikle onlarca defa revizyondan geçer. Yazarlar, makalelerini tekrar tekrar okuyarak hataları tespit eder, birbirleriyle fikir alışverişinde bulunarak eksik taraflarını bulur ve bunları geliştirmeye çalışırlar. Ayrıca makale yazım sürecinde elde edilen veriler, makalenin çeşitli kısımlarının güncellenmesini gerektirebilir, bunlar uygun bir şekilde yapılır.
Herkes makalenin son halinden yeterince tatmin olduğunda, bu makaleler alanında saygın dergilere yayınlanmak üzere gönderilirler. Tabii yazarların hangi dergilere göndermek istediklerine yönelik bir fikirleri vardır; dolayısıyla makalelerini, o dergilerin yazım ve görsellik kriterlerine göre düzenlerler. Her derginin kendince kurallar vardır ve her bir makale, o dergiye gönderilmeden önce o kurallara göre düzenlenmeli ve yeniden düzenlenmelidir.
Eğer, hedef derginin yazarlar için bilgi/kılavuz kısmını okuduysanız ve bu bölümde istenen gerekli hazırlıkları tamamladıysanız sonraki adımınız dergi sayfasında yer alan makale gönder (submit a manuscript/an article) kısmına girmektir. Bu bölümde dergi sistemine kayıt olmanız istenmektedir. Nadiren bazı dergiler mail sistemi üzerinden yazınızı göndermenizi talep eder. Eğer dergi seçiminde emin değilseniz mutlaka bu konuda tecrübeli birine danışmanız önerilir. Çünkü sahte/fake dergilere (predatory journals) rast gelmeniz oldukça yıkıcı olabilir.
Derginin yazar (author) paneline geçtiğinizde seçmeniz gereken kısım yeni makale gönder (start new submission) başlığıdır. Burada mutlaka dikkat etmeniz gereken bölüm ise her dergide makale yüklerken ilk seçmeniz gereken makale tipidir. Sizin yazmanız gereken makale Orijinal araştırma makalesidir.
Original/Research article/paper: Orijinal araştırma makalesi/yazısı anlamına gelir. Bildiğimiz düzeyde, tezinizi veya araştırmanızı yazdığınız; özet, giriş, yöntem, bulgular, sonuç ve kaynak kısımlarını içeren makale tipidir.
Daha sonra yazının tam başlığını kısa başlığını anahtar kelimelerini vs. girmeniz gerekmektedir.
-Buradan bilimsel makale nedir nasıl çalışır bakabilirsiniz-
Ardından yazarları girmeniz gerekecektir. Burada gireceğiniz bilgiler yazarları tanımlar ve girdiğiniz yazar sıralaması makalede yer alacak olan sıralama ile aynı olmalıdır. Yani makalede yer alacak olan ilk yazar burada da ilk yazar olmalıdır. Diğer önemli kavram da, sorumlu yazar (corresponding author) kavramıdır. Makaleyi dergiye gönderen ve makale yazarları ile dergi yöneticileri arasında iletişim ve yazışmadan sorumlu olan kişidir. Yazar sıralamasında nerede olduğu önemli değildir. Yazı basıldığında, bu kişinin iletişim bilgileri yazıda yer alır.
Bazı dergiler yazınız hakkında sizden hakem talep edebilmektedir. Eğer yazınız gönderdiğiniz dergi için ilginçse fakat değerlendirmek için uygun hakemleri yoksa bu durumda sizin önerdiğiniz hakemlere yazınız gidebilmektedir. Bu nedenle önerdiğiniz hakemlerin, hedef derginin seçme olasılığına karşı, akademik ünvanı olan kişiler olması önerilir. Bir de bu kişileri dergiye hakem olarak önerdiğinizi iletmeniz sizin adınıza faydalı olabilir.
Makale göndermenin son kısmı ise kapak mektubunun, başlık sayfasının, referansları içeren tam metin makalenin, tabloların, figürlerin, hak devir formunun ve yazar katkı formunun sisteme yüklenmesidir. Bu bölümlerin sıralaması veya ekstra başlıkların talep edilmesi dergiler arasında değişiklik gösterebilmektedir. Diğer önemli noktalardan biri de, tam metin makalesinde sıklıkla yazarların tam ad ve soyadlarının (baş harfleriyle belirtilmeleri hariç) belirtilmesi istenmez. Bunun nedeni ise hakemlerin yazıyı değerlendirirken taraf (bias) tutmamaları gerekliliğidir.
Yayın kuruluna göndermeden önceki son aşama ise sisteme yüklediğiniz dosyaların son halinin pdf formatında sorumlu yazarca gözden geçirilmesidir. Birçok yazıda, son pdf gözden geçirme sırasında, hatalar fark edilerek tekrar yazarlar tarafından düzeltmeye gidebilmektedir. Son kontrol tamamlandığında ise yayın kuruluna gönder veya dosyayı onayla (approve manuscript) seçeneği ile uzun bir sürecin ilk başlangıcını atmış olursunuz.
Değerlendirme ve Revizyon
Bundan sonraki süreç ise maalesef sıklıkla bitmek bilmeyen bir bekleme süreci olarak karşımıza çıkmaktadır. Yazınızın ilk değerlendirme aşaması ön kontrol veya sekreterya kısmıdır. Burada yazınız dergi formatı açısından sekretarya tarafından değerlendirilir ve eğer eksik saptanırsa yazınız size geri gönderilir. Eksikler düzeltilerek tekrar yazınızı dergiye yüklemeniz gerekmektedir. Bu bölümde yeni bir makale yükleme sekmesini kullanmanız sıklıkla tercih edilmez. Eski makaleniz tekrar değerlendirme aşamasına alınır ve sizin buradan işlem yapmanız beklenir.
Bu aşamadan sonra editöryal değerlendirme yazınızı ya hakemlere gönderir ya da dergi için uygun olmadığını belirterek geri gönderir. Hakemlere giden yazı ise nadiren direk kabul edilir veya revizyon istenebilir. Bu aşama da diğer kritik noktalardan biridir, hakemler tarafından istenilen revizyonlar yazının büyük çoğunluğunun tekrar yazılmasına neden olabilir. Bazen de küçük değişiklikler yeterli olacaktır. Revizyonların uygun görülerek yapılması veya yazının bütününe uygun olmadığı gerekçesiyle yapılmaması yazarlara bağlıdır. Fakat her halükarda, revizyon mektubu (revision letter) yazmak yazarlar için zorunludur. Revizyon mektubunda her hakemin her bir yorumu için tek tek olumlu veya olumsuz bir cevap yazmak, yapılan değişiklileri tek tek belirtmek zorunludur. Yine ana metinde yapılan değişikliklerin sıklıkla renklendirilerek veya altı çizili olarak kayıt edilmesi ve tekrar yüklenmesi istenir. Bu aşamada makalenin yine dergi sisteminde “tekrar değerlendirme veya revizyon bekleyen” bölümünden devam edilerek yüklenmesi gerekir.
Yazınız doğru dergiye gönderilmiş ise veya yazınız hakemler tarafından değerli bulunursa çok büyük ihtimalle editör tarafından kabul edilecektir. Makalenizin kabul edildiği maili uzun süreler emek verdiğiniz bir yazı için yüzünüzde oluşan ilk mutluluk ifadesi olacaktır. Yayınlanmadan önceki son adım ise düzeltme (proofreading/ proof correction) kısmıdır. Dergi teknik ekibi tarafından makale görünümüne sokulan yazı, son kontrol için sorumlu yazara gönderilir. Burada yazar, yazı hataları, tablo ve diğer hatalar açısından yazıyı son kez kontrol eder ve kişiye gönderilen yönergeler doğrultusunda talep edilen düzeltmeleri teknik ekibe iletilir. Bu aşamadan sonra yazıda değişiklik yapmak artık mümkün olmayacaktır. Sonrasında ise yazınız makale sırasına sokulup online baskı veya derginin son sayısına çıkarılır. İşte o an, hissettiğiniz gurur yüzünüzde okunacaktır.
Ek
Akademik makale yazmak ve bunun değerlendirilmesi çok uzun ve emek isteyen bir süreçtir ve tek başına yapılması da bi o kadar zahmetlidir. Bu süreci üniversitelerde okuduğun bölüme göre akademisyenlerin yardımı dahilinde hazırlamak daha yararlı ve faydalı olacaktır.
Kaynaklar
- M. A. Aslaner. Akademik Bir Dergiye Makale Nasıl Gönderilir. (15 Mart 2019). Alındığı Tarih: 20 Kasım 2022. Alındığı Yer: Acilci.Net | Arşiv Bağlantısı
- Ç. M. Bakırcı. Bilim Nasıl Çalışır, Bilimsel Süreç Nasıl İşler? Bilimsel Ve Akademik Bir Makale Nasıl Yazılır, Nasıl Yayınlanır? Kimler Akademik Makale Yayınlayabilir?. (21 Haziran 2020). Alındığı Tarih: 20 Kasım 2022. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
- Akademik Kaynak ∣ Düşünce Kuruluşu. Makale Nasıl Yazılır ? | Akademik Kaynak. (28 Ekim 2017). Alındığı Tarih: 20 Kasım 2022. Alındığı Yer: Akademik Kaynak ∣ Düşünce Kuruluşu | Arşiv Bağlantısı
