Yatakta yemek yeme kırıntı dök....... Şaka Şaka:) bu konuya bir bakalım:
Uyku felci, REM (hızlı göz hareketi) uykusunun kas atonisi(hareketsizlik) korunurken bilincin yeniden başlamasının meydana geldiği, hasta vücudunun herhangi bir bölümünü kullanamayacak şekilde uyanık yattığı için hastada yoğun korku ve endişeye yol açan olguyu ifade eder. .Genellikle davetsiz misafir ve incubus (karabasan) çeşidinin görsel halüsinasyonları eşlik eder. Davetsiz misafir halüsinasyonları, odada tehlikeli bir kişinin veya varlığın algılanmasını içerir. Incubus fenomeni, agresif ve/veya cinsel eylemler gerçekleştirirken göğüs kafesinde baskı hissinin olduğu halüsinasyonla karakterizedir. Buna anksiyete, felç ve boğulma hissi eşlik etme eğilimindedir.[1] Bu durum genel popülasyonun %40'ına kadar en az bir kez yaşanırken, tekrarlama daha az sıklıkta görülür. İzole uyku felcine çok yoğun ve canlı halüsinasyonlar eşlik edebilir. Uyku felci, REM atonisinin uyanıklığa kadar devam ettiği ayrışmış bir durumu temsil eder.[2]
Uyku döngüsünün kendini gösterdiği olağan evresi REM uyku evresidir. Non-REM uykusu sırasında parasempatik sistemde artış ve sempatik sistemde azalma olur, fazik REM uykusu sırasında ise sempatik sistemde artışlar olur. Rüyalara tepki olarak vücut parçalarının hareket etmesini engeller ve vücudun kasları geçici olarak felç olur. Hasta bu durumda uyanıklığa ulaşırsa, uyku felcinin özelliği olan algı ve motor kontrol arasında ayrışma meydana gelir.[1]
Bu durum psikolojik bir rahatsızlık değildir. Bu durumun sık ve hayat kalitesini bozacak şekilde yaşanması durumu farklı bir ölçüttür. Psikolojik rahatsızlıkların en önemli turnosollarından biri budur. Bir durum sizin hayat kalitesini bozuyor ve siz bunun farkındaysanız işte bu durum yardım alınması gereken noktadır. İşte bu durum akla genellikle Nightmare Disorder (Kabus Bozukluğu) denilen rahatsızlığı akla getirir.
Kabus bozukluğu ve tekrarlayan izole uyku felci, hızlı göz hareketi (REM) parasomnileridir ve bunlardan muzdarip olanlarda ciddi sıkıntıya neden olur. Kabus bozukluğu, kabus görme korkusuyla uykuya dalma korkusu nedeniyle uykusuzluğa neden olabilir. Aşırı uyarılmışlık ve bozulmuş korku sönmesi, kabus oluşumunda ve ayrıca duygu düzenlemeyle ilgili beyin alanlarında rol oynar. Kabus bozukluğu özellikle psikiyatrik bozukluklarda ve travma sonrası stres bozukluğunda sık görülmektedir. İlaçsız tedavi, özellikle imagery rehearsal therapy (görsel prova terapisi) özellikle etkilidir. Sirkadiyen ritim genlerindeki varyasyonlar patogenezinde rol oynayabilir. Hazırlayıcı faktörler arasında uyku yoksunluğu, düzensiz uyku-uyanıklık döngüsü ve jetlag yer alır. En etkili yöntem bu faktörlerden kaçınmaktır.[2]
Parasomni (Gece terörü) türlerinden biri olan kabus bozukluğu akla genellikle travma sonrası stres bozukluğunu akla getirsede sirkadiyen ritmin düzgün olmaması, yeterince uyuyamama gibi durumlar nedeniylede olmaktadır. Psikolojik durum ve Yaşam rutinlerinde bir anormallik yoksa akla tıbbi bir durumu akla getirebilir. Unutmamak gerekir tıpta koskoca bir Uyku Tıbbı uzmanlığı vardır.
Bu noktada sizin hayat kalitesini bozduğunu istiyorsanız. Öncelikle uyku ritminizi bozmamanızı her gün aynı saatlerde yatağa gitmenizi, uykuya gitmeden önce uyku hazırlığı yapmanızı ve kendinizi rahatlatmanızı öneririm.
Bu durumlar dışında geçirdiğiniz posttravmatik stres bozukluğu ve ya başka bir psikolojik rahatsızlık durumunuz varsa bir uzmandan yardım almanız gerekebilir. Bu yönde gerek psikofarmakolojik tedavi(Psikiyatriden yardım alınır.) gereksede terapi noktasında (Ruh Sağlığı Uzmanından yardım alınır) gerekebilir. Bu noktada özellikle IRT (Imagery Rehearsal Therapy) şahsi önerimdir.
Eğer durumun fizyolojik bir alt yapısı varsa da öncelikle nörolog sonrasında ise uyku tıbbı uzmanından yardım almanız gerekebilir.
Mışıl Mışıl Uyumanız Dileği İle
Kaynaklar
- Farooq M, Anjum F., et al. (2023). Sleep Paralysis. ISBN: PMID: 32965993.. Yayınevi: StatPearls Publishing.
- Ambra Stefani; Birgit Högl, et al. (2020). Nightmare Disorder And Isolated Sleep Paralysis. Neurotherapeutics, sf: 100-106. doi: 10.1007/s13311-020-00966-8. | Arşiv Bağlantısı