Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
Anonim
Anonim Üye
1

Kahverengi cücelerin karanlık madde ile ilişkisi nedir?

312 görüntülenme
Kahverengi cücelerin karanlık madde ile ilişkisi nedir?
Kahverengi cücelerin karanlık madde ile ilişkisi nedir?
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
2 Cevap
İlhan Taşlı
Uzay Bilimleri Takipçisi

Evren kabaca, %74 karanlık enerji, %22 karanlık madde ve yaklaşık %4 bilinen, gözlemlenebilen maddeden oluşuyor.

Küçük bir hesapla karanlık madde, bilinen maddenin neredeyse 5,5 katı. Kendi galaksimizden yola çıkarsak, karanlık madde, bilinen maddenin 5,5 katı kadar daha fazla kütle çekim kuvveti yaratıyor (örneğin; Güneş Sistemi galaksi etrafındaki yörünge hızına göre, galaksi dışına savrulması lazım. Ama öyle olmuyor, bilinen maddeden çok daha fazlası bize çekim kuvveti uyguluyor ve biz de bu hızda savrulmadan dönebiliyoruz)

Tüm Reklamları Kapat

Hal böyle olunca, bilim dünyası kütle çekim etkisi yaratan maddenin peşine düştü. Adaylardan biri de kahverengi cücelerdi. Yeterli ışığı olmaması tespitini zorlaştırır ( bu cüceleri, yıldız-gaz devi gezegeni arasında bir yerlerde kalmış gök cisimleri gibi düşünebilirsiniz). Ama son dönemde yapılan çalışmalar, bu cücelerden bilinenden çok daha fazla olduğu yönündedir.

Fakat galakside, 5,5 kat daha fazla madde olmasına açıklık getirmesi olanaksız. Açıklık getirebilmesi için, bizim sistemimizde veya yakınlarımızda 20-30 civarı cüce olması gerekirdi.

Bu durum, olsa olsa kahverengi cüceleri MACHO adaylarından birisi yapabilir (MACHO “Massive Compact Halo Objects”, “Büyük kütleli yoğun halo cisimleri”).[1]

Kaynaklar

  1. S. Bilir. Karanlık Madde İçin Kanıt. (10 Ocak 2008). Alındığı Tarih: 27 Temmuz 2023. Alındığı Yer: Uzay ve Astronomi | Arşiv Bağlantısı
2
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Koralp Erin
Koralp Erin
135K UP
Astrofizik meraklısı...

Bilindiği gibi, karanlık maddeyi ne görebiliyoruz ne de tespit edebiliyoruz. Sadece kütleçekimsel etkisini gözlemleyebiliyoruz.

Galaksilerin olağandışı merkezkaç hareketi, bize oralarda bir yerlerde kütlesi olan bir şeylerin olduğunu düşündürüyor. Kısacası, galaksilerin dönüşünü etkileyen, görünmez bir kütle var.

Tüm Reklamları Kapat

Bir çok bilim adamı, uzun süre bu kütleyi aradı ama bir şey bulamadı. Astrofizikçi Kim Griest, eksik kütlenin, galaksilerin en dış halkasının ötesinde, karanlık olduğu için görülemeyen ama toplam kütleye etki ettiği için, galaksinin merkezkaç hareketini bozan MACHO isimli gök cisimlerinin var olduğu teorisini ortaya attı.

MACHO aslında bir kısaltma, Massive Compact Halo Object, Türkçeye çevirirsek, Devasa Yoğun (Sıkı) Görünmez Cisim diyebiliriz.

Tüm Reklamları Kapat

2002 yılından sonra, MACHO'lara aday gök cisimleri teleskoplar ile aranmaya başladı. Bu cisimler bir yıldız gibi ışık yaymayacaklar ama büyük kütleleri olacaktı. Adaylar arasında, Kahverengi cüceler, sönmüş kırmızı cüceler, izole karadelikler ve nötron yıldızları gibi gökcisimleri vardı.

Sonuçta, kütleçekimsel mercekleme yöntemi ile aranan MACHO adayları arasında, kahverengi cücelerin kayıp kütleyi karşılayacak kadar fazla olmadığı ortaya çıktı.

Araştırmalar izole karadeliklere yöneldi. Çünkü etrafında birikim diski olmayan bir karadelik tamamen fark edilmezdir ve galaksilerin etrafında bu karadeliklerden yeterince varsa, karanlık madde diye bahsettiğimiz eksik kütle onlara ait olabil[1]ir ve karanlık madde gizemi de çözülmüş olur.

Not: Sanırım bu araştırmadan da bir şey çıkmadı veya hala devam ediyor, çünkü konu ile ilgili pek bir veri yok.

Kaynaklar

  1. NASA. Machos (Massive Compact Halo Objects). Alındığı Tarih: 27 Temmuz 2023. Alındığı Yer: NASA Science | Arşiv Bağlantısı
1
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Sorulara Dön
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Büyük Elmas Yalanı: Aşıkları Nasıl Kandırıyorlar?
Büyük Elmas Yalanı: Aşıkları Nasıl Kandırıyorlar?
Mikrodalga Fırın, Yemekleri Nasıl Isıtır?
Mikrodalga Fırın, Yemekleri Nasıl Isıtır?
Hayvanlar da Güneşte Bronzlaşır veya Yanar mı?
Hayvanlar da Güneşte Bronzlaşır veya Yanar mı?
Neden Öpüşüyoruz?
Neden Öpüşüyoruz?
Son Çiçek Salgını Bir Lab Sızıntısı Nedeniyle Başlamış Olabilir mi?
Son Çiçek Salgını Bir Lab Sızıntısı Nedeniyle Başlamış Olabilir mi?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close