İnsanların zikir sırasında kendilerinden geçmesi veya transa benzer bir hâl yaşamasının bilimsel açıklaması, beyin ve bilinç durumuyla ilgili bir konudur. Bu tür deneyimler, kişinin zihinsel ve duygusal durumunun belirli faktörler tarafından etkilenmesi sonucunda ortaya çıkabilir. İşte bazı bilimsel açıklamalar:
Odaklanma ve Tekrar: Zikir, sürekli bir şekilde tekrar edilen bir ritüeldir. Tekrar edilen kelime veya cümlelerin düzenli bir şekilde odaklanmayı sağlamasıyla, kişi konsantrasyonunu artırır. Bu, zihinsel aktiviteyi yavaşlatır ve derin bir iç huzura ulaşmayı kolaylaştırabilir.
Ruhani Deneyimler: Zikir, kişinin maneviyata veya dini bir deneyime yönelik bir uygulama olabilir. Bu deneyimlerde, kişi kendini derin bir bağlantı veya birleşme hissi içinde bulabilir. Bu durum, beynin duygusal merkezlerini aktive ederek hoşnutluk ve huzur hissi yaratabilir.
Meditasyon ve Beyin Dalgaları: Zikir sırasında, beyin dalgaları belirli bir frekansta değişiklik gösterebilir. Özellikle alfa ve teta beyin dalgaları, rahatlama, odaklanma ve iç huzurun arttığı durumları ifade eder. Bu beyin dalgalarının etkisiyle kişi kendini daha derin bir zihinsel duruma veya trans benzeri bir deneyime yönlendirilebilir.
Nörotransmitterler: Zikir veya derin meditasyon sırasında, beyindeki nörotransmitterlerin salınımı değişebilir. Örneğin, serotonin ve endorfin gibi "iyilik hormonları" daha yüksek seviyelerde salgılanabilir. Bu, kişinin rahatlama, huzur ve mutluluk hissi yaşamasını sağlar.
Otonom Sinir Sistemi: Zikir, otonom sinir sisteminin dengelenmesine katkıda bulunabilir. Derin nefes alma ve gevşeme teknikleri, parasempatik sinir sisteminin etkinleşmesini sağlar. Bu durum, kişinin dinlenme ve rahatlama hâline geçmesine ve kendini "geçmişin ötesine" veya "şimdiki anın ötesine" yönlendirmesine yardımcı olabilir.
Bu açıklamalar, zikir sırasında yaşanan kendinden geçme veya trans benzeri deneyimleri bilimsel bir perspektiften ele almaktadır. Ancak, zikir deneyimleri aynı zamanda kişisel ve kültürel farklılıklara bağlı olarak değişebilir ve bu deneyimleri tam olarak açıklayabilmek için daha fazla araştırma gerekmektedir.
