İnsan ve şempanzeler arasındaki genetik yüzdelik fark sanıldığından daha mı fazla?

Başlık "%1 miti" olunca sanki şempanze-insan arasındaki %1.23 farklılık yüzdesi hatalıymış gibi anlaşılabiliyor.

Benzerlik veya fark yüzdesinin tek başına pek bir anlam ifade etmediğini anlamak gerekiyor. Yine sayfada da bahsedildiği gibi farklılık veya benzerlik hesaplama görecelidir. Kesin bir yüzde yoktur. Farklı hesaplama yöntemleri ve tarzları ile yüzdeler farklı çıkabilir. Farklılık, %1.23 de bulabilirsiniz, %5 de bulabilirsiniz, %30 da bulabilirsiniz.

Benzerlik veya farklılık yüzdesi tek başına bir anlam ifade etmez. Evrimi sıradan aile soy ağacınızın genişletilmiş hali gibi düşünün. 1. dereceden kuzeniniz ile aranızda fark %1 çıksa ne olur, %5 çıksa ne olur? Akrabalığı test etmek için başka akrabalar ile test yapmanız gerekir. Örneğin 1. derece kuzeniniz ile farklılığınız %1 çıktı. Soy ağacı çıkardınız, 2. derece kuzeniniz ile farkınız %2 çıktı. 2. derece kuzeniniz ile ortak atanız daha uzak çıktı.

Diğer testte 1. derece kuzeniniz ile %5 farkınız çıkmıştı değil mi? Beklediğinizden daha fazla gibiydi. Ama diğer teste yönelik bir soy ağacı çıkarıyorsunuz, 2. derece kuzeniniz ile farkınız %7, yine 2. derece kuzeniniz ile ortak atanız daha uzak çıktı.

Evet, benzerlik ve farklılık yüzdeleri göreli, farklı testler farklı yüzdeler çıkarıyor. Önemli olan yüzdelerin farklı çıkması değil, akrabalığın doğru seviyede çıkması.

Mesela bahsettiğiniz sayfada, bir araştırmaya göre insan ve şempanzeler arasında %6,4 fark bulunduğu hesaplanmış. Paylaşılan evrimsel soy ağacına dikkat edin. İnsan ve şempanze hala en yakın akraba, fare ve köpek ise daha uzak akraba. Akrabalık beklediğimiz gibi çıktı, %1,23 olması da %5 olması da %6,4 olması da akrabalık derecesini etkilemiyor.

Science

TimeTree sitesinden homo sapiens ve pan troglodytes arasındaki evrimsel ayrışmaya yönelik onlarca makale bulabilirsiniz. Hepsini kontrol edebilirsiniz, akrabalık seviyesi yine beklediğimiz gibi.

Evrim Ağacı Blog