İnsanlarla şempanzeler arasındaki %98.77'lik benzerlik, birebir aynı veya homolog olan genleri karşılıklı olarak dizildiğinde iki genom arasında oluşan nükletotit bazındaki benzerliği ifade ediyor. Yoksa genomun iki tür arasında karşılığı olmayan parçalarını da eklediğinizde oran tabii ki değişiyor. Ama bunun bir anlamı yok; çünkü mesela "Kedilerle %90 benzerlik" dediğimizde de aynı şeye bakıyoruz. Bütün canlılar birebir aynı kritere (veya ona olabildiğince yakın uyan kriterlere) göre kıyaslandığı sürece, oranların direkt olarak bir anlamı yok. Mesela şempanze-insan benzerliğini %80 alırsanız, aynı metotla kedi-insan benzerliği de %68'e düşecek belki. Ama yine en yakın kuzenlerimiz şempanzeler olacak ve kedilerle olan mesafemiz değişmeyecek.
Bu arada şu anda şempanze genomu insanınki kadar eksiksiz bir şekilde ("telomerden telomere") dizilenmedi; dolayısıyla "şempanze genomu" dediğinizde neyi kastettiğiniz de önemli. Genelde şempanze genomu 3.8 milyar nükleotitli alınır; ama Genome Size sitesinden bakacak olursanız farklı değerler de göreceksiniz:[1]
Bunlar, zaman içinde tekniklerin gelişmesiyle nükleotitleri ve genleri daha rahat tespit edebilemmizin bir ürünü. Aynı sitede insanlar için 3.5 milyar denmiş olsa da, T2T Konsorsiyumu'nun daha güvenilir olan (ve bu siteye eklenmemiş olan) verileri 3.05 milyara işaret ediyor:
Bu arada tüm genoma bakıp bir yüzde çıkarmanın da çok bir anlamı yok, çünkü insan genomunun sadece %2 kadarı gen kodluyor; geri kalanı regülasyon elemanları, transpozonlar ve sahtegenlerden oluşuyor. Şempanzelerde de durum aynı. Genomun fonksiyonel parçalarını kıyaslamak bilim insanları için çok daha anlamlı. Ama anlamını ve metodolojisini bilmedikleri sayıların büyüklüğü ve küçüklüğünden öteye gidemeyenler, "evrim vs. karşıtlığı" kavgalarında bu tür şeylere takılıp kalmaktan kurtulamıyorlar, o ayrı.
Kaynaklar
- Genome Size. Animal Genome Size Database:: Home. Alındığı Tarih: 7 Mayıs 2024. Alındığı Yer: Genome Size | Arşiv Bağlantısı
