Evrimsel süreç tatlı su ile mi başladı tuzlu su ile mi? Hangisinde başladıysa bir sudan diğer suya geçiş nasıl oldu?

Bu konuda spekülasyonlar olabilir. Yapılan bir araştırma neredeyse tüm deniz balıkları anlamına gelen ışın yüzgeçli balıkların (aktinopterygi) tatlı sulardan evrimleştiğini söylüyor. Denizlerdeki tuzlu su aktinopterygilerinin yok oluş sebebiyle tatlı su aktinopterygiyenlerinin boş denizi yeniden işgal etmesi ve yeniden nüfuslandırması gibi bir olay olmuş olabilir. Yani günümüz balinalarını ve yunuslarında gördüğümüz karmaşık evrim ilkin balıklarda da olmuş olabilir. Eğer bir tuzlu su balığını tatlı suya koysaydık, su çevreden hücrelerin içine hareket edeceğinden hipertonik hücreleri çok fazla su ile dolacak ve hücrelerin patlamasına neden olacaktır. Eğer tatlı su balığını tuzlu suya koysaydık, dehidrasyon nedeniyle balıklar ölecektir. Fakat tatlı su ve tuzlu sular arasında beslenme ve üreme nedeniyle bazı balıklar göç edebilir. Bu göçler anadrom (Somon ve çizgili levrek) ve katadrom (tatlı su yılan balıkları) olarak ikiye ayrılır. Bu tür balıklar ozmoregülasyon denilen fizyolojik ve davranışsal adaptasyonlar geliştirmişlerdir. Vücutlarını tuzu atacak veya tutacak şekilde ayarlayabilirler. Bu balıkların çoğu, farklı koşullarda hayatta kalabilmeleri için yavaş yavaş alışmaları gerekecektir. İlkin balıklar da bu şekilde tatlı sudan tuzlu suya (veya tam tersi) geçiş evresinde göç balıkları gibi adaptasyon geçirerek tatlı veya tuzlu suya uyum sağlamış olabilirler.