Evrimin temel mekanizmalarından biri olarak interseksüel seçilim ile hayatta kalma ihtimali konusundaki tek değişken olarak doğal seçilim arasında nasıl bir bağlantı vardır?

Selam!

Erkek foklar ve erkek geyikler arasında olduğu gibi, üreme başarısını getiren aynı cinsiyettin üyeleri arasındaki rekabet ve kavga " cinsiyet içi seçilim" ( intraseksüel seçilim) olarak adlandırılır. İki cinsiyet arasında seçilimin gerçekleştiği dişinin seçimi gibi durumlara da " cinsiyetler arası seçilim ( interseksüel seçilim) denir.

Hayvanların çoğunda, erkeklerle dişilerin görünümleri birbirinden farklıdır ve eşeysel dimorfizm boyutunda olağandışı bir varyasyon aralığı bulunur.

Dişilerin genelde eşlerini seçme fırsatları olduğunda, eş arayan dişilerin ilgisini çekmekte en başarılı olan erkekler, eşeysel seçilim tarafından destekleneceklerdir. Eşeysel seçilim, foklar, geyikler, koyunlar ve diğer memeli türlerinde olduğu gibi bazı türler içinde erkeklerin kavgada rakiplerini yenmelerine ve bu erkeklerin daha geniş bir harem kurmalarına yardımcı olan erkeksi karakteristik özellikleri de destekler. Bu tür özelliklerden yararlanılan erkekler, üreme başarılarını arttırırlar. Cennet kuşlarının, sinek kuşunun ve diğer kuşların çokeşli erkeklerinin görkemli tüyleri eşeysel seçilimin bir ürünüdür. Bu durumların hiçbiri, doğal seçilime engel teşkil etmez çünkü bu özel erkeksi nitelikler, üreme başarısını artışına sebep olur.

Dişiler neden rastgele bir seçim yapmak veya ilk gördükleri erkekle çiftleşmek yerine seçici davranırlar?

Çünkü dişiler belirli, seçilmiş erkekler ile çiftleşerek üreme başarılarını arttırmakla birlikte doğrudan birçok fayda sağlarlar. Örneğin, dişi bireyler sağlıklı erkeklerle birlikte oldukları takdirde, onları rahatsız edecek erkeklerden koruma, besinlere daha rahat erişim sağlama, yavrulara bakarken yardım alma gibi hizmetlere erişebilir, ayrıca parazitlerden ve diğer hastalıklardan kaçınabilirler. Fakat dişilerin eşlerinden herhangi bir doğrudan fayda sağlamıyor gibi gözüktükleri durumlarda bile aralarında seçim yaptıkları gözlemlenmiştir. Bu şartlar altında dişilerin kazandıkları fayda dolaylı yoldan büyük olasılıkla yavruları üzerinden olur. Bu faydalar genelde “kaynak elde etme” bazlı temeller yerine genetik nedenlere dayanır. Belli erkeklerle çiftleşerek yavrularının hayatta kalma şansını arttıracak olan genleri elde ederler. Erkekler doğrudan ve dolaylı fayda sağlayabilme kabiliyetlerini göstermek için evrimleşirken dişiler ise bu özelliklerden iyi olanları seçebilmek için evrimleşir. Dişilerin eş seçimini açıklamak için iki mekanizma söz konusudur: yararlı genler, ve “Fisherian Runaway”.

Yararlı Genler

“Yararlı genler” senaryosu altında erkek bireyler arasındaki farklıklar dişilere farklı erkeklerin yavrularına geçme olasılığı olan genetik yeterlilikleri konusunda bilgi verir. Aynı şekilde “yararlı genler” konusunda, tıpkı doğrudan fayda modelinde olduğu gibi dişilerin eş seçiminde dikkatli olması, yavrusunun hayatta kalma şansını, verimliliğini, ve üreme şansını arttırdığından dolayı doğal seçilim ve cinsel seçilim rolleri arasında varsayılan doğrudan bir ilişkiyi kanıtlar niteliktedir...

Yazının Devamı için evrim ağacı sitesinde bulunan makaleye gidebilirsiniz. Altta kaynak bölümüne ekledim.