Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
1

COVID-19 aşıları anormal kan pıhtılaşmasına (tromboz) neden olur mu?

4,614 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
2 Cevap

Pfizer/BioNTech gibi mRNA aşıları veya Türkiye'de de uygulanan Sinovac aşısı (inaktif aşılar) ile tromboz arasında herhangi bir ilişki bulunmamaktadır. Ayrıca COVID-19'a yakalanmak; venöz tromboemboli riskini aşıya kıyasla 9 kata kadar, trombositopeni riskini aşıya kıyasla 3 kata kadar daha fazla artırmaktadır.[4]

Tromboz vakalarına bir mRNA aşısı değil, her ikisi de viral vektör aşısı olan Janssen (Johnson & Johnson) ve Oxford/AstraZeneca aşılarında rastlanmıştır. Bu durumda bile tromboz vaka sayısı düşüktür: J&J aşısında bu oran, 8.7 milyonda 28 (milyonda 3) olarak ölçülmüştür.[1] Bu, milyonda 1'lik arka plan vaka oranından yüksek olmasına rağmen, aşıyı olmamak için yeterli sebep olarak görülmediğinden, ABD'de bu aşının uygulanmasına devam edilmektedir. Türkiye'de Janssen veya Oxford/AstraZeneca aşısı uygulanmamaktadır.

Tüm Reklamları Kapat

Tromboz (veya trombosis), kan pıhtısının kan damarlarını tıkaması durumudur. Bunun sonucunda kalp krizi, inme ve benzeri enfarksiyonlar meydana gelebilir. Normalde travma, hareketsizlik, genetik hastalıklar, otoimmün hastalıklar, obezite, hormon tedavisi, doğum kontrol hapları, gebelik, sigara, kanser ve ileri yaş nedeniyle oluşur. Tromboz semptomları arasında bir uzuvda ağrı ve şişme, göpüs ağrısı, vücudun bir tarafında uyuşukluk veya zayıflık, zihin durumunda ani değişimler bulunur. Çoğu durumda CT, MRI veya ultrason yoluyla teşhis edilir. Ayrıca D-dimer kan testi gibi testlerle de teşhis edilebilir.

Tromboz ile birlikte sık görülen bir durum, trombositopeni olarak bilinen düşük kan trombosit sayısıdır. Normalde mikrolitre başına 150.000-450.000 arasında olması gereken trombosit sayısı 150.000'in altına düşecek olursa trombositopeni olunur. Kandaki trombosit oranının mikrolitrede 10.000'in altına düşmesi halinde tehlikeli iç kanamalar görülebilir ve nadiren de olsa ölümcül beyin kanamalarına yol açabilir. Buna trombositopenili tromboz sendromu (İng: "Thrombosis with thrombocytopenia syndrome" veya kısaca "TTS") adı verilir.

Tüm Reklamları Kapat

ABD'de 7 Mayıs 2021 itibariyle uygulanan 8.739.657 J&J/Janssen aşısında sadece 28 vakaya rastlanmıştır.[1] Aynı dönemde 135.725.061 kişiye Pfizer/BioNTech aşısı, 110.124.671 kişiye Moderna aşısı uygulanmıştır. Her iki mRNA aşısı için de toplamda 0 adet TTS vakası bildirilmiştir.

İngiltere'deki vakalarda yapılan bir diğer analizde, 31 Mart 2021 itibariyle uygulanan aşılarda 79 tromboz vakasına rastlanmıştır (bunlardan 51'i kadınlardadır ve 13'ü ölümle sonuçlanmıştır; 28'i erkeklerdedir ve 6'sı ölümle sonuçlanmıştır).[2] Bu oran, 100.000'de 1.1 seviyesindedir ve yaşla birlikte 100.000'de 0.2 seviyesine kadar azalmaktadır. Kıyas olması bakımından, doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda tromboz riski 100.000'de 60 civarındadır.[3]

20 Temmuz 2021'de yayınlanan ve Pfizer/BioNTech aşısını (BNT162b2) olan, 778.534'ü 2 doz aşılı 945.941 kişiyi, Oxford/AstraZeneca aşısı (ChAdOx1) olan 426.272 kişiyi, COVID-19 hastalığına yakalanan 222.710 kişiyi ve pandemi-öncesi durumu incelemek üzere kullanılan 4.570.149 kişiyi içeren bir çalışmada:[4]

  • Pfizer/BioNTech aşısında 1. dozdan sonra venöz tromboembolizm (VTE) riski %29 (1.29 kat) artmış, 2. dozdan sonra aşı önceki duruma göre %10 azalmıştır (0.9 kata gerilemiştir). Yani 2 doz aşı tamamlandıktan sonra venöz tromboembolizm riski, aşı olmadan öncesine göre azalmıştır.
  • Oxford/AstraZeneca aşısının tek dozundan sonra venöz tromboembolizm riski %15 (1.15 kat) artmıştır.
  • COVID-19 hastalığına yakalananlar için venöz tromboembolizm riski %804 (8.04 kat) artmıştır. Bu durum, 2. doz Pfizer aşısını olanlardan 9 kat yüksektir.

Aynı çalışmada trombositopeni riski de incelenmiştir:[4]

  • Pfizer/BioNTech aşısında 1. dozdan sonra trombositopeni riski %35 (1.35 kat) artmış, 2. dozdan sonra biraz gerileyerek aşı öncesine göre %19 (1.19 kat) artmıştır.
  • Oxford/AstraZeneca aşısının tek dozundan sonra trombositopeni riski %3 (1.03 kat) artmıştır.
  • COVID-19 hastalığına yakalananlar için trombositopeni riski %352 (3.52 kat) artmıştır. Bu durum, 2. doz Pfizer aşısını olanlardan 3 kat yüksektir.

Özetle, pıhtılaşmadan korkan bir hastanın COVID-19'dan korkması gerekmektedir; aşılardan değil.

1,586 görüntülenme

Kaynaklar

  1. CDC. Thrombosis With Thrombocytopenia Syndrome (Tts) Following Covid-19 Vaccination. (12 Mayıs 2021). Alındığı Tarih: 28 Temmuz 2021. Alındığı Yer: CDC | Arşiv Bağlantısı
  2. R. T. Hunter. (202). Thrombosis After Covid-19 Vaccination. BMJ. doi: 10.1136/bmj.n958. | Arşiv Bağlantısı
  3. Ø. Lidegaard, et al. (2009). Hormonal Contraception And Risk Of Venous Thromboembolism: National Follow-Up Study. BMJ. doi: 10.1136/bmj.b2890. | Arşiv Bağlantısı
  4. E. Burn, et al. (2021). Thromboembolic Events And Thrombosis With Thrombocytopenia After Covid-19 Infection And Vaccination In Catalonia, Spain. The Lancet. | Arşiv Bağlantısı
Bu cevabın içeriği ve doğruluğu, Evrim Ağacı editörleri tarafından kontrol edilmiş ve onaylanmıştır. Ayrıca bu cevap, COVID-19 ve Aşılar soru dizisi içinde yer almaktadır.
2
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Görkemli Mareşal
Araştırmacı
Orijinal Soru: Covid 19 aşıları pıhtılaşma yapar mı?

Yapar, ancak Türk Tabipler Birliğinin aktardığı bilgiye göre bu yanlızca milyonda bir gerçekleşir.[1] Bu konuda uzmanlar; Pıhtı olasılığının çok düşük olduğunu, korunma olasılığının daha yüksek olduğunu belirtiyor.

Kaynaklar

  1. Türk Tabipleri Birliği. Covid-19 Aşıları Ve Sık Sorulan Sorular. (28 Haziran 2021). Alındığı Tarih: 14 Temmuz 2022. Alındığı Yer: Türk Tabipleri Birliği | Arşiv Bağlantısı
0
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close