Bir insan en fazla kaç yıl komada yaşayabilir?

Aslında bu soru esasında "bir yıldırımın aynı yere kaç kere düşebileceği" kadar belirsiz bir mevzu—teoride sonsuza kadar mümkün olabilir gibi görünse de, pratikte nadir vakalarla sınırlı. Mesela 1940'lardan beri kayıtlara geçmiş bazı sıra dışı durumlar var ki, gerçekten "bu kadarı da olmaz" dedirtiyor. Edwarda O'Bara'nın 42 yıl boyunca diyabetik komada kalması veya Aruna Shanbaug'un 42 yıl süren bitkisel hayattan çıkamaması gibi örnekler, tıp literatüründe parmakla gösterilir.^[1] Bir bakıma "uzay boşluğunda sürüklenmekle" eşdeğer bir deneyim: Vücut hala burada ama zihin, derin bir karanlıkta gezinip duruyor.

Tıbbi açıdan komanın derinliği ve süresi genellikle Glasgow Koma Skalası (GCS) gibi nicel ölçüm yöntemleriyle (3'ten 15'e kadar puanlama) takip ediliyor. Koma süresi uzadıkça, beyin dokusunda oluşan hasarı "" ve zamanı "" alırsak; kabaca şeklinde logaritmik veya üssel bir denklemle ifade etmek mümkün oluyor. Burada sabit bir orandır (örneğin tıbbi müdahale kalitesi, hastanın genel sağlık durumu vb. parametreleri yansıtıyor), beyin hasarının derecesini, ise zamanın kendisini temsil ediyor. Yani hasar ne kadar büyükse ve süre ne kadar uzarsa, uyanma olasılığı da o kadar hızlı düşüyor. Tabii bu formül, gerçekte tüm detayları yansıtmasa da fikir vermesi açısından yararlıdır diye düşünüyorum.

Elbette bu kadar uzun komada kalmak sadece istisnai durumlarla sınırlı. "Normal" sayılabilecek bir senaryoda, koma birkaç günden birkaç haftaya kadar uzayabiliyor. Hatta bazen "eve geç geldim, şöyle bir yarım saat kestirdim" demekle kıyaslanamayacak kadar kısa sürüyor çok ciddiyim: Özellikle kafa travmalarında ve bazı hastalıklarda, yoğun tıbbi destekle hasta bir hafta bile dolmadan bilincini geri kazanabiliyor. Ama ne zaman ki koma haftaları, ayları, hatta yılları buluyor, işte o vakit "mucize bekleme" dönemi başlıyor. Çünkü tıp bilimi diyor ki, dört ayı aşan beyin hasarı kaynaklı komalarda tam iyileşme şansı zaten %15'in altına düşüyor...

Kim bilir belki bir gün bu denklemlerin denklem olmaktan çıktığı, bilincin derinliklerinden insanları çekip alan teknolojilerle tanışırız. Şimdilik tarih bize 40+ yıllık kayıtlar sunuyor ve bu bile hayli "gerçek üstü" duruyor.