Adjuvan terapisi
Tedaviye dirençli depresyonda psikoterapi, lityum veya aripiprazol gibi ilave tedavilerin eklenmesi 2019 itibariyle zayıf bir şekilde desteklenmektedir.[1]
Doz arttırımı
Bir antidepresanın dozajını artırmak, yeterli tedavi süresinden sonra yanıt vermeyen depresyonu tedavi etmek için yaygın bir stratejidir. Bu stratejiyi kullanan uygulayıcılar genellikle kişi dayanılmaz yan etkiler bildirene, semptomlar ortadan kalkana veya doz güvenli kabul edilen sınıra yükselene kadar dozu artıracaktır.
Farklı ilaç kullanmak
İnsanları farklı bir SSRI'ya geçirmenin etkinliği için destek vardır; bir SSRI aldıktan sonra yanıt vermeyen kişilerin %50'si ikinci bir tür aldıktan sonra yanıt vermiştir. Tedaviye dirençli depresyonu olan kişilerin farklı bir antidepresan sınıfına geçirilmesi de etkili olabilir. Bir SSRI aldıktan sonra yanıt vermeyen kişiler moklobemid veya trisiklik antidepresanlara, bupropion veya bir MAOI'ye yanıt verebilir.[2]
Psikoterapi
Tedaviye dirençli depresyon vakalarında psikoterapinin etkililiğine dair yetersiz kanıt bulunmaktadır.
Elektrokonvülsif Terapi
EKT, TRD için belirlenmiş en iyi tedavi seçeneğidir, ancak nörofizyolojik etki mekanizması henüz açıklığa kavuşturulmamıştır. EKT, baskın olmayan sağ hemisfer ve tepe noktasına (yani tek taraflı EKT) veya bitemporal olarak (çift taraflı EKT) bir dizi yüksek frekanslı elektrik darbesi olarak verilir. EKT'de, korteks üzerindeki tekrarlayan elektriksel uyarım, piramidal hücre ateşlemesinin tetiklenmesiyle sonuçlanarak kortikal aktivitenin genelleşmesine ve tipik olarak 30-60 saniye içinde kendi kendine sonlanan genelleştirilmiş, tonik-klonik nöbet üretimine neden olur.
Elektrokonvülsif terapi genellikle sadece tedaviye dirençli depresyonun şiddetli vakalarında bir tedavi seçeneği olarak kabul edilir. İlaçların semptomları iyileştirmede tekrar tekrar başarısız olması durumunda ve genellikle hastanın semptomları o kadar şiddetli olduğunda hastaneye yatırıldığında kullanılır. Elektrokonvülsif terapinin intihar düşüncelerini azalttığı ve depresif semptomları hafiflettiği bulunmuştur.
TRD tedavisinde, EKT haftada 2-3 kez uygulanır ve akut seyirler toplam 6-18 seans arasında değişebilir. EKT Araştırma Konsorsiyumu'ndan (CORE) 57 alınan bir rapora göre deneklerin yarısından fazlası ilk hafta içinde iyileşme gösterdi. Diğer çalışmalar, bir veya daha fazla yeterli antidepresan ilaç denemesine yanıt vermeyen hastaların %50'sinden fazlasının EKT'ye yanıt verdiğini bildirmiştir. Meta-analizler, EKT'nin, plasebo ve antidepresan ilaçlardan daha üstün olduğunu göstermiştir.
Ne yazık ki, EKT kamuoyunda yaygın bir damgalanma yaşadı. Bu durum muhtemelen tedavinin invaziv doğası ve büyük ölçüde medyada daha sonraki olumsuz ve aşağılayıcı tasvirlerden kaynaklanıyordu . Bunlardan biri de EKT'nin psikotik veya duygusal bir hastalığı olmayan bir bireye davranışsal kontrol biçimi olarak uygulanan bir ceza olarak tasvir edildiği Guguk Kuşu'nun Üzerinden Uçan Bir filmdi. Erişilebilirlik ve hafıza yan etkileri riski nedeniyle erişimin kısıtlanmasıyla birlikte, bu damgalanma EKT'nin MDD'li bireylerin istisnai olarak küçük bir oranına uygulanmasıyla sonuçlandı. Aslında, Amerikan sağlık sigortası veri tabanlarında yakın zamanda yapılan bir araştırma, ruh hali bozukluğu olan yaklaşık 1 milyon hastanın yalnızca %0,25'inin EKT aldığını tespit etti. EKT'nin bu büyük ölçüde yetersiz kullanımı, bilişsel yan etki profilini azaltmada önemli ilerleme kaydedilmesine ve nöbet eşiği titrasyonu, son derece tolere edilebilir anestezik ajanların dahil edilmesi ve prosedür çevresi bakımda iyileştirmeler gibi EKT yöntemindeki değişikliklere rağmen devam etmektedir. Ancak 2001 yılında Amerikan Psikiyatri Birliği, EKT'nin şiddetli ilaç direnci olan hastalarda veya psikiyatrik durumun "yaşamı tehdit edici" olduğu durumlarda "son çare" senaryolarından daha sık kullanılması gerektiğini öneren kılavuzu yayınladı.[8]
*TRD:Tedaviye Dirençli Depresyon
Esketamin
Esketamin, 2019 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde ve başka yerlerde tedaviye dirençli depresyon için burun spreyi olarak onaylanmıştır.[6]
Kanada Ruh Hali ve Kaygı Tedavileri Ağı (CANMAT), esketamini depresyon için üçüncü basamak tedavi olarak önermektedir.[7]
Kaynaklar
- R. Strawbridge, et al. (2019). Augmentation Therapies For Treatment-Resistant Depression: Systematic Review And Meta-Analysis. The British Journal of Psychiatry, sf: 42-51. doi: 10.1192/bjp.2018.233. | Arşiv Bağlantısı
- R. C. Shelton, et al. (2010). Therapeutic Options For Treatment-Resistant Depression. CNS Drugs, sf: 131-161. doi: 10.2165/11530280-000000000-00000. | Arşiv Bağlantısı
- Jabeen Begum, MD. Electroconvulsive Therapy (Ect) For Depression. Alındığı Tarih: 4 Temmuz 2024. Alındığı Yer: WebMD | Arşiv Bağlantısı
- Siegfried Kasper. Treatment-Resistant Depression - The Role Of Psychotherapy In The Management Of Treatment-Resistant Depression.. Alındığı Tarih: 4 Temmuz 2024. Alındığı Yer: onlinelibrarywiley doi: 10.1002/9781118556719. | Arşiv Bağlantısı
- D. Voineskos, et al. (2020). Management Of Treatment-Resistant Depression: Challenges And Strategies. Neuropsychiatric Disease and Treatment, sf: 221. doi: 10.2147/NDT.S198774. | Arşiv Bağlantısı
- U.S. Food and Drug Administration. Fda Approves New Nasal Spray Medication For Treatment-Resistant Depression; Available Only At A Certified Doctor’s Office Or Clinic. (6 Mart 2019). Alındığı Tarih: 4 Temmuz 2024. Alındığı Yer: U.S. Food and Drug Administration | Arşiv Bağlantısı
- J. Swainson, et al. (2020). The Canadian Network For Mood And Anxiety Treatments (Canmat) Task Force Recommendations For The Use Of Racemic Ketamine In Adults With Major Depressive Disorder: Recommandations Du Groupe De Travail Du Réseau Canadien Pour Les Traitements De L’humeur Et De L’anxiété (Canmat) Concernant L’utilisation De La Kétamine Racémique Chez Les Adultes Souffrant De Trouble Dépressif Majeur. SAGE Publications, sf: 113-125. doi: 10.1177/0706743720970860. | Arşiv Bağlantısı
- D. Voineskos, et al. (2020). Management Of Treatment-Resistant Depression: Challenges And Strategies. Neuropsychiatric Disease and Treatment, sf: 221. doi: 10.2147/NDT.S198774. | Arşiv Bağlantısı
