Salgın Sırasında Sahile Gitmek, Denize veya Havuza Gitmek Güvenli mi? Peki Ya Düğün Yapmak, Saç Kestirmek, Otelde Kalmak veya Kamp Yapmak?
Yazın Yapılan Aktiviteler Ne Kadar Güvenli? Uzmanlar, COVID-19 Salgını Sırasında Yapılabilecek 14 Yaz Aktivitesini Risk Sırasına Diziyor!
Birçoklarımız için aylarca süren bir karantina döneminden geçtik. Dışarı çıkıp, yazın tadını çıkarma dürtüsü çok güçlü. Ama güvenli olan şeyler neler? Bir enfeksiyon hastalıkları ve toplum sağlığı uzmanı panelinden, yaz aktivitelerini risklerine göre sıralamalarını istedik. Bu aktiviteler arasında park/bahçelerde toplanmaktan, halka açık havuzlarda bir gün geçirmeye ve farklı ailelerle bir tatil evini paylaşmaya kadar birçok aktivite yer alıyor.
Ama büyük bir uyarıda bulunalım: Sizin bireysel riskiniz, yaşınıza, sağlığınıza, bölgenizde virüsün ne kadar yaygın olduğuna ve bu aktiviteler sırasında ne tür önlemler aldığınıza göre değişecektir. Dahası, birçok bölgede burada tanımlanan aktiviteler halen sınırlandırılıyor olabilir; dolayısıyla bölgesel kuralları ve gelişmeleri takip etmeyi unutmayın.
Ve şunu da anlayın: Dışarı çıkıp da hastalığa yakalanma riskinizin sıfır olduğu hiçbir durum bulunmuyor. Ülkeler iş yerlerini ve kamusal alanları geri açmaya başladıkça, neyin güvenli olup neyin olmadığını kestirme görevi her bir bireye düşecek. Uzmanların düşünme biçimini anlamak, bu aktiviteler sırasındaki riskleri kestirmenizi kolaylaştırabilir. Ohio State Üniversitesi'nden epidemiyolog Dr. William Miller şöyle diyor:
Bulaş riskini tek bir kalıp ile düşünmek mümkün: zaman, mekan, insanlar ve yerler.
Ana kural ise şu: Enfekte olmuş insanlarla daha fazla zaman geçirir ve onlarla daha dar bir mekanda bir arada kalırsanız, enfeksiyon riskiniz artıyor. Daha fazla sayıda insan ile etkileşime geçmek riskinizi arttırıyor ve daha kapalı yerler, daha açık yerlere göre daha tehlikeli. Chicago Tıp Üniversitesi'nde hastane epidemiyologu ve bulaşıcı hastalıklar uzmanı olarak çalışan Dr. Emily Landon şöyle diyor:
Her zaman açık mekanları, kapalı mekanlara tercih edin. Her zaman maske takmayı, maske takmamaya tercih edin. Ve her zaman daha az sayıda insan ile daha geniş alanlarda buluşmayı, daha çok insanla daha dar alanlarda buluşmaya tercih edin.
Hangi Yaz Aktivitesi Daha Riskli?
1. Arka Bahçede Bir Diğer Aile ile Buluşmak: Düşük-Orta Risk
Küçük bir grupla geniş bir dış mekanda buluşmak çok riskli değil. Ancak uzmanlar, güvenliğinizin kimi davet ettiğinize ve onların hastalık konusundaki davranışlarının neler olduğuna bağlı olarak değişebileceği konusunda uyarıyorlar. Oregon Sağlık & Bilim Üniversitesi'nde pediyatrik enfeksiyon hastalıkları uzmanı olan Dr. Judith Guzman-Cottrill şöyle diyor:
Eğer bahçenize davet edeceğiniz aile, sosyal mesafelendirme kurallarına uyduysa, söz konusu aktivite daha düşük riskli olacaktır.
Riski neler değiştirebilir? Riski azaltmak için yiyecek, içecek ve çatal-bıçak biri aletleri paylaşmaktan kaçının. Sadece içeceklerin değil, her şeyin konuklar tarafından getirilmesini isteyin. St. Louis Washington Üniversitesi'nde pediyatrik enfeksiyon hastalıkları uzmanı olan Dr. Andrew Janowski şöyle diyor:
Yemeklerin kendisi bir risk unsuru değil; ancak tabaklar ve çatal-bıçak gibi araçların paylaşılması sonucu bunlara ortak olarak dokunulması risk oluşturabilir.
Harvard Tıp Fakültesi hekimlerinden ve kamu sağlığı araştırmacısı Dr. Abraar Karan ise şöyle diyor:
Alkol tüketimine dikkat edin, çünkü sarhoş olmak sizi sosyal mesafelendirme kuralları konusunda hataya daha açık hale getirebilir. Ayrıca insanların tuvalete gitme ihtiyacını da [dolayısıyla ortak yüzeylere temas etme riskini de] arttırır. Diğer insanlarla aynı evi paylaşmaya başladığınız anda, risk profiliniz de yükselişe geçer.
Bazı uzmanlar, yüz maskeleri kullanmayı öneriyorlar; ancak Landon'a göre yiyip içerken bir maskeyi takmayı sürdürmek pek gerçekçi değil. (...)
2. Bir Restoranda Yemek Yemek: Orta-Yüksek Risk
Landon, uyarıyor:
İç mekanlarda yemek yemek halen yapabileceğiniz en riskli şeylerden birisi. Sorun şu: İnsanlar, restoranlarda gereğinden fazla zaman geçirmeye meyilliler. Dolayısıyla masalar arası mesafe iyi ayarlanmış olsa bile, maruz kalma süresi uzuyor. Dahası, konuşma sırasında da bir miktar virüs saçılıyor gibi gözüküyor.
Riski neler değiştirebilir? Janowski, risk seviyesinin, restoranın pandemiye ne kadar adapte olduğuna bağlı olduğunu söylüyor. Dükkanlar masa ve sandalyelerin sayısını azaltmalı ve aralarındaki mesafeleri açmalı. Garsonlar maske takmak zorunda olmalı ve el yıkama istasyonlarına erişimleri kolayca sağlanmalı.
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Ayrıca Janowski'ye göre restoranlar, çatal-bıçak-tabaklar için tek kullanımlık seçenekler sunmalı, böylece aynı yüzeye tekrar dokunma riski olmamalı. Ek olarak, içecek istasyonları veya büfe masaları gibi self-servis uygulamalarının tamamını durdurmalı. Landon, şöyle diyor:
Eğer bir restorana gidecek olursanız, dış mekanlarda masa bulmaya çalışın. Ben olsam, sadece kendi ailemden bireylerle yemeğe çıkardım; çünkü aksi takdirde, bir dizi diğer insanla yan yana ve yakın mesafede otururken maskemi çıkarmak zorunda kalırdım.
3. İç Mekanlarda Dini Buluşmalara Katılmak: Yüksek Risk
İbadet hizmetleri, farklı ailelerden insanların iç mekanlarda uzun süreler bir arada kalmasına neden olmaktadır. Chapel Hill'deki North Carolina Üniversitesi'nden epidemiyolog Kimberly Powers, şöyle diyor:
Çok kısa sürede çok sayıda insanın enfekte olması için gereken şartların hepsi, ibadetler sırasında sağlanıyor.
Kiliselerde başlayan salgınlara işaret ediyor: Örneğin taşra bir Arkansas kilisesinde ibadet eden 92 kişiden 35'i COVID-19'a yakalandı.
Şarkı söylemek (gerek ibadet edenlerce, gerekse de korolarca) yüksek risk unsuru. Birden fazla uzman, Washington eyaletindeki bir koro provası sırasında katılımcıların yarısının hastalandığına dikkat çekiyorlar.
Riski neler değiştirebilir? Karan'a göre insanlar doğru bir şekilde sosyal mesafelendirme kurallarına uyarlarsa, maske takarlarsa, şarkı söylemekten uzak dururlarsa risk azalabilir. Janowski ise, ibadet sırasında ortak nesnelerin kullanılmasından uzak durulmasını öneriyor. Guzman-Cottrill ise şöyle diyor:
İbadet mekanları duruma adapte olurlarsa, risk azalır. Örneğin benim kilisem, geçtiğimiz hafta bireysel servis yapmaya başladı. Kilise, katılımı sınırlandırmak için 25 kişilik gruplara rezervasyon yapmaya başladı. Katılımcıların sağlıklı olması, yüz maskesi takması ve en az 2 metre aralıklarla oturması gerekiyor.
4. Popüler Bir Sahilde veya Havuzda Günü Geçirmek: Düşük Risk
Uzmanlara göre, sosyal mesafelendirme kurallarına uyulduğu müddetçe bu, oldukça düşük riskli bir aktivitedir. Suyun kendisi risk teşkil etmez. Janowski şöyle diyor:
Sırf suyun devasa hacminden ötürü bile virüs seyreltilmiş olacaktır ve bu, sudan virüs kapmayı çok olasılık dışı yapmaktadır.
Riski neler değiştirebilir? Buradaki anahtar soru, diğer insanlara ne kadar yakın olduğunuzdur. Georgetown Üniversitesi Tıp Merkezi Küresel Sağlık Bilimleri ve Güvenliği Merkezi müdürü Rebecca Katz, şöyle soruyor:
Kendi aileniz dışındaki her bir bireyden en az 2 metre uzakta durabileceğinizi garanti edebilecek misiniz?
Sahil ve havuzların kalabalık olabilen giriş-çıkışlarına ve tuvaletlerine dikkat edin. Hem karada, hem de suda sosyal mesafeyi korumayı sürdürün. Landon, şöyle diyor:
Benim havuz ve sahillerdeki en büyük endişem, çocuklar. Havuzlarda herkesle arkadaş olmaya yatkınlar. Eğer büyükanneyi bir pazar günü ziyaret etmek istiyorsanız ve bu sizin aileniz için önemli bir faktörse, çocuklarınızın başka ailelerin çocuklarının civarında koşturmasını istemezsiniz.
Tüm Reklamları KapatBu açıdan sahiller, havuzlardan daha iyidir; çünkü daha geniş alanlar sunarlar. Sabah erkenden veya akşama doğru gidin, çünkü bu zamanlarda sahiller daha az kalabalık olacaktır. Özellikle de konukları için mesafeyi ayarlamaya çalışan sahilleri tercih edin.
5. 10'dan Fazla Konuğun Olduğu Dış Mekan Kutlamaları (Örneğin Düğünler): Orta-Yüksek Risk
Aileye dönük kutlamalar genellikle yazları yapılan aktivitelerdir; ancak şu anda çok ciddi riske sahiptirler. Birçok düğün şimdiden ertelendi ve bu kararı alan çiftler, tamamen haklılar. Harvard hekimi Karan şöyle diyor:
Dış mekanlar riski azaltıyor; ancak insanlar kutluyor ve içiyorlarsa, sosyal mesafeyi düzgün şekilde koruyor olmaları pek beklenemez. Bu tür etkinlikler genelde çok kalabalıklaşmaya meyillidir ve insanlar, uzun uzadıya yüz yüze sohbetler ederler.
UNC epidemiyologu Powers, konuk listesi ne kadar genişse, onlardan birinin enfeksiyonu taşıma ihtimalinin o kadar yüksek olduğunu söylüyor.
Riski neler değiştirebilir? Tehlike, buluşmaya katılanların sayısına ve birbirlerine ne kadar yakın mesafede durduklarına göre büyük oranda değişiyor. Landon şöyle diyor:
- Dış Sitelerde Paylaş
Eğer bir kutlama düzenlemeyi planlıyorsanız, küçük bir kutlama yapın ve çoğu yakın akraba olan konuklar seçin. Diğer komünitelerden insanları bir araya getirmek çok yüksek riske neden oluyor. Eğer insanlar diğer yerlerde arabayla veya uçakla seyahat edecek olursa, büyük oranda hastalığı da kutlamanıza davet etmiş oluyorsunuz.
Ayrıca yakın akrabalarınızı, hele ki daha yaşlı veya altta yatan diğer hastalıkları olan akrabalarınızı davet ederken de iki defa düşünün. İnsanlar, sağlıkları için iyi olmadığını bildikleri halde kutlamalara katılma baskısı hissedebilirler - ve özellikle de bu baskı, onlara güvenlik önlemleri alacağınızı söylediğinizde artabilir. Chicago'da yaşanan en büyük ölüm kümelerinden birisi, bir cenazeye katılan bir aile üyesinin diğer katılımcılara virüsü saçması sonucu yaşandı.
6. Umumi Tuvalet Kullanımı: Düşük-Orta Risk
Landon, şöyle diyor:
Tuvaletler, hastalık aktarımını önleyecek biçimde tasarlanmışlardır. Diğer insanların kakasından kapabileceğiniz çok sayıda hastalık vardır; ancak neredeyse hiçbir zaman bu yaşanmaz, çünkü tuvaletler, kolayca temizlenebilecek sert yüzeylerle inşa edilirler [Ç.N. Bu argümanın Türkiye için ne kadar geçerli olduğu konusunda okurlarımızı uyarmak isteriz].
Washington Üniversitesi'nden Janowski ise şöyle diyor:
Risk, bölgedeki COVID-19 vaka sayısına ve tuvaletin ne kadar temiz olduğuna göre değişiyor. Bir tuvalette birden fazla yüksek riskli ortak yüzey bulunmaktadır.
Henüz sifon çekme sonucunda virüsün aerosol olarak yayılıp yayılamayacağına yönelik yeterince kanıt bulunmuyor. Landon, şöyle diyor:
Norovirüs gibi diğer virüsler sifon çekme sonucu aerosol olarak yayılabilir; ancak tuvaletler temiz tutulduğu sürece norovirüs, çoğu zaman bu şekilde yayılmaz.
Amerikan Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi (CDC) ise, dışkıların COVID-19'a sebep olup olamayacağı konusunun net olmadığı konusunda uyarıyor.
Riski neler değiştirebilir? Miller'ın söylediğine göre risk, daha küçük, daha yoğun ve az havalandırılan tuvaletlerde artıyor. Örneğin otoyolların kenarındaki benzin istasyonlarındaki tuvaletler gibi...
Temiz gözüken; tuvalet kağıdı, sabun ve kağıt havlu gibi hijyen ürünleri eksiksiz olan tuvaletleri tercih edin. Diğer insanlarla tuvalet sırasına girmekten kaçının ve eğer diğer insanlarla 2 metreden yakın mesafelerde bir arada uzun süreler bulunmayın. Tuvaletten sonra ellerinizi yıkayın ve herhangi bir yüzeye dokunacak olursanız, mutlaka el dezenfektanı kullanın.
7. Bir Arkadaşınızın Ev Tuvaletini Kullanmasına İzin Vermek: Düşük Risk
Landon, bunun büyük bir risk olduğunu düşünmüyor:
Tuvalette olan her neyse, tuvalet havalandırması tarafından emilecektir ve sert yüzeyleri de kolaylıkla temizleyebilirsiniz.
Miller da buna katılıyor:
Bir fan çalıştırabilirsiniz, hava akışı sağlamak için sonrasında kapıyı açık bırakabilirsiniz ve tuvaleti sonradan temizleyebilirsiniz. Ve eğer tuvaleti, arkadaşınızdan hemen sonra kullanacaksanız, sadece elinizi iyice yıkadığınızdan emin olun.
Riski neler değiştirebilir? Janowski, arkadaşınızın enfekte olmasına rağmen asemptomatik olabileceği konusunda uyarıyor.
Bir arkadaş kullandıktan sonra tuvaleti temizlemek makul bir uygulama olur. Özellikle de kapılar, tuvalet, musluk gibi sık dokunulan yüzeyleri...
8. Bir Diğer Aile ile Bir Tatil Evine Gitmek: Düşük Risk
Uzmanlar, eğer her iki aile de tatil öncesinde karantinada kaldıysa ve diğer insanlarla temaslarını kısıtladılarsa, riskin oldukça düşük olduğunu söylüyorlar. Miller şöyle diyor:
Eğer bir aile çok aktifse veya ebeveynlerden birisi, diğer insanlarla çok fazla temas etmeyi gerektiren bir işe sahipse, o zaman risk de artar.
Landon'a göre bu tür bir tatil planı iyi olabilir; özellikle de ev, şehirden uzaktaysa ve diğer insanlarla çok fazla temas yaşanmayacaksa...
Riski neler değiştirebilir? Landon, tatil planı yapmadan önce diğer aileyle konuşmayı ve hem tatil öncesindeki 2 hafta boyunca hem de tatil süresince alınacak önlemler konusunda aynı fikirde olduğunuzdan emin olmayı öneriyor. Hiç kimsede hastalık emaresi olmadığından emin olun ve eğer herhangi birinde böyle bir semptom varsa; o kişiler evde kalmalıdır. Miller şöyle diyor:
Eve geldikten hemen sonra, sık dokunulan büyük yüzeyleri temizleyin. Tatilden birkaç gün öncesinde dış dünya ile teması ne kadar azaltırsanız, risk o kadar düşük olur.
9. Bir Otelde Kalmak: Düşük-Orta Risk
Uzmanlar arası görüş birliği, otellerin göreli olarak düşük riskte olduğu yönünde; özellikle de sıklıkla odanızda kalmayı seçiyorsanız. Lobi, jimnastik salonu, restoran ve asansör gibi ortak alanlarda geçirdiğiniz zamanları en aza indirmelisiniz; çünkü buralarda bulaş ihtimali çok daha yüksektir.
Riski neler değiştirebilir? Televizyonun uzaktan kumandasını ve diğer ortak kullanılan unsurları silmek için dezenfektan mendiller taşıyın. Ayrıca Miller, yatak çarşaflarının da değiştirilmesini öneriyor; çünkü her konuktan sonra yıkanmıyor olabilirler. Otelin COVID-19 protokollerini öğrenmeyi unutmayın, çünkü hemen hemen her otelin yeni kuralları var. Miller, şöyle diyor:
Asansörlerden uzak durun! Asansöre binmeniz gerekirse, tuşlara parmağınızla değil, serçe parmağınızın veya yüzük parmağınızın eklem kısmıyla basın.
Diğer öneriler: Restoranda yemek yerine, oda servisi rica edin. Kapalı mekanlarda egzersiz yapmaktan uzak durun ve halka açık yerlerde maske takın.
10. Berber ve Kuaföre Gitmek: Orta-Yüksek Risk
Karan, şöyle diyor:
Bir saç kesimi sırasında yakın temas vardır ve berber/kuaför, çok yakın bir mesafede nefes alıp vermek zorundadır. Bu, bildiğimiz kadarıyla virüsün ana bulaşma yöntemidir ve bez maskeler kesinlikle bunu önlemek konusunda iyi değildirler.
Janowski'nin söylediğine göre bu aktivite, listedeki en yüksek riskli 1-2 aktiviteden birisi, çünkü saçınızı kestirirken berber/kuaförden 2 metreden daha uzak mesafede durmanız imkansızdır. Şöyle diyor:
Bulaşmanın yaşanması için tek olması gereken, tek bir adet hasta ama semptomsuz çalışanın olmasıdır. Birdenbire müşterilerin hemen hepsi yüksek bulaş riski ile yüzleşmek zorunda kalırlar.
Riski neler değiştirebilir? Landon'a göre, eğer hem siz hem de berberiniz/kuaförünüz maske takıyorsa ve hele ki COVID-19 sizin yaşadığınız bölgede çok yaygın değilse, risk o kadar da yüksek olmayabilir. Şöyle diyor:
Çalışanlarını korumak için koruyucu ekipman giymeyi ve el dezenfektasyonunu zorunlu kılan saç ve bakım salonları veya berberleri tercih edin. Çalışanlarını koruyanlar, sizi de korumuş oluyorlar.
Karan ise şöyle diyor:
Berber veya kuaförde geçirdiğiniz sürenin sadece iş ile sınırlı kaldığından emin olun. Berberler/kuaförler bunu çok seviyor olsa da, yakın mesafede sohbet etmeyin. Şu anda bunu yapmanın sırası değil.
11. Alışveriş Merkezine Gitmek: Değişken Risk
Bunun ne kadar riskli olduğu, ne tür bir alışveriş merkezinden söz ettiğimize, ne kadar kalabalık olduğuna ve orada ne kadar vakit geçirdiğinize göre değişiyor. Miller şöyle diyor:
Yoğun bir şekilde bulunan kalabalıklar içinde risk, dikkate değer miktarda artıyor. Bunu azaltmanın ana yolu, insanların tek bir mekanda çok fazla vakit geçirmesine engel olmak.
Riski neler değiştirebilir? Açık havada olan alışveriş merkezleri, kapalı alanlara sahip alışveriş merkezlerine tercih edilmeli. Benzer şekilde, boş alışveriş merkezleri de kalabalık alışveriş merkezlerinden yeğdir. Landon şöyle diyor:
Restoranların bulunduğu kısımlardan kaçının ve alışveriş merkezine spesifik bir amaç ile gidin. Her ne kadar alışveriş yapmak bir terapi gibi olabilse de, bir şey satın alacaksanız, dükkanın internet sitesinden ürünlere göz atıp, süreyi kısaltmaya çalışın. Ne alacağınızı önceden bilin, dükkana gidip deneyin, alın ve çıkın. Bu sırada maske takın. Mantık şu: İçeri gir, hemen bak, karar ver ve çık.
Bu sırada yakın temastan kaçınmalısınız. Miller şöyle diyor:
Mesafeyi koruduğunuzdan emin olun. Alışveriş merkezlerinin yoğun olabileceği saatlerden kaçının.
Guzman-Cottrill ise el dezenfektanı taşımayı ve bunu sık sık kullanmayı öneriyor. Özellikle de tırabzan veya asansör tuşları gibi yüzeylere dokunduysanız...
12. Gece Kulübüne Gitmek: Çok Yüksek Risk
Tüm uzmanlar, şu anda gece kulüplerine gitmenin aşırı yüksek riskli bir aktivite olduğunda hemfikir. Kalabalıklar, aşırı yakın temaslar, şarkı söyleme, terleme ve kontrolü yitirmeye sebep olan alkol, hastalığın bulaşması için kusursuz bir risk kokteyli. Miller şöyle diyor:
Alkol alan insanlar, kurallara daha az uyarlar ve dans ediyor oldukları için daha derin nefes alıp verirler. Bu da, daha fazla miktarda virüsün dökülmesi demektir. Eğer ortamda 1 tane virüs taşıyıcısı varsa, virüs kolaylıkla yayılacaktır.
Karan ise, halihazırda gece kulüplerinden ve barlardan yayılan salgınlara işaret ederek şöyle diyor
Güney Kore'de de yakın geçmişte gördüğümüz gibi, bu aktivite çok yüksek risk taşıyor. Şu anda barlara ve kulüplere gitmeyin.
Riski neler değiştirebilir? Bu aktiviteyi şu anda makul kılabilecek hiçbir durum bulunmuyor. Eğer dans etmek istiyorsanız, yakın çevrenizle evinizde bir parti verin ve o şekilde dans edin. Eğer dış mekanda, ufak bir grup ile, 2 metre kuralına uyarak dans edecekseniz, bu da daha düşük riskli bir tercih olabilir.
13. Kamp Yapmak: Çok Düşük Risk
Georgetown'dan Katz şöyle diyor:
Yaz faaliyetleri söz konusu olduğunda, kamp yapmak virüs açısından en düşük riskli faaliyet olacaktır. Sonuçta dışarıdasınız ve izole haldesiniz.
Miller da buna katılıyor; ancak bir grup ile gidecek olursanız, kampçı dostlarınıza güvenebileceğinizden emin olmanız konusunda uyarıyor. Onlar, sosyal mesafelendirme kurallarına uyuyorlar mıydı? Eğer uymuyorlarsa, virüsün asemptomatik yayıcıları olabilirler.
Riski neler değiştirebilir? Tabii ki, tam olarak ne yaptığınıza bağlı olarak kamp sırasında da risk faktörleri oluşabilir. Katz şöyle soruyor:
Ailenizle, izole ve dış bir mekanda mı kamp yapıyorsunuz? Bu, en düşük riskli senaryodur. Ama eğer kalabalık bir kamp alanında, ortak tuvaletleri ve komünal piknik alanlarını kullanarak kamp yapıyorsanız, risk daha yüksektir. Tabii ailenizden olmayan kişilerle aynı çadırda uyumak da bulaşma ihtimalini arttırır.
Sonuç olarak: Bir aktivitenin kendisi düşük riskli olabilir; ancak bu aktiviteyi hangi insanlarla, ne mesafede yaptığınız, riski arttırabilecektir.
14. Dış Mekanlarda Egzersiz Yapmak: Düşük Risk
Bir grup sporu yapmadığınız sürece, dışarıda egzersiz yapmak sosyal mesafeyi korurken gevşemenin bir yolu olabilir. Uzmanlar, golf ve tenis gibi sporların, basketbol veya futbol gibi temas sporlarından daha güvenli olduğunda hemfikir. Karan şöyle diyor:
Şahsen ben, bulaş riskleri hakkında daha iyi bir fikrimiz olana kadar temas sporlarından uzak dururdum.
Peki ya koşmak? Powers şöyle diyor:
Eğer insanların birbirine sürtünecekleri kadar kalabalık bir patikada değilseniz, bence koşu yapmak şu anda harika bir egzersiz yöntemi.
Riski neler değiştirebilir? Faaliyete ne kadar çok kişi dahil olursa, risk o kadar yüksektir. Diğer insanlarla yakın mesafede iken virüsü bulaştırma ihtimaliniz vardır (asemptomatik olsanız bile!); dolayısıyla sosyal mesafelendirme kurallarına uyamıyorsanız, maske takmanız önerilir.
Risk, spora göre çok fazla değişmektedir. Landon şöyle diyor:
Basketbol gibi bir spor sorunludur. Çünkü topa dokunuyorsunuz, birbirinizin suratına nefes veriyorsunuz. Dolayısıyla bu tür sporları sadece kendi hane halkınızdan bireyler ile oynamalısınız. Tenis ise çok daha düşük risklidir. Taraflar, birbirinden uzak ve ayrıktır. Bu, mutlak sosyal mesafelendirmedir.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 107
- 23
- 17
- 15
- 14
- 5
- 5
- 2
- 1
- 0
- 0
- 0
- Çeviri Kaynağı: NPR | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/12/2024 08:16:13 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8874
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in NPR. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.