Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Genlerin Değişimi Nasıl Olur ve Evrim Buna Bağlı Olarak Nasıl Gerçekleşir?

Genlerin Değişimi Nasıl Olur ve Evrim Buna Bağlı Olarak Nasıl Gerçekleşir? Pixabay
3 dakika
33,497
Evrim Ağacı Akademi: Evrimi Anlamak Yazı Dizisi

Bu yazı, Evrimi Anlamak yazı dizisinin 23. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan ""Tesadüf" Geliyor, Kaçın! Bilimde "Şans" ve "Tesadüf" Kavramlarına Yer Yok mu?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat

İlk olarak bazı kavramsal düzeltmeler yapmak istiyorum: "Evrim'in aktarımı" şeklinde bir kullanım doğru değildir. Doğru kullanım şudur: "Genetik materyalin aktarımı". Evrim, bu aktarım süreci boyunca gerçekleşen birikimli değişimin genel adıdır.

Önemli nokta şu: Genlerimiz dış dünyayı "algılamıyor". Zira sizi oluşturan her şey ama her şey, baktığınızda "cansız" diyeceğiniz ve gerçekten de cansız olan atomlar ve moleküllerdir. Bunların farklı birleşimleri sonucu karbonhidratlar, yağlar, proteinler, vb. oluşur. Bunların toplamına ve bunlar arasındaki toptan ilişkiye ise biz "canlılık" diyoruz. Halbuki "canlı" ve "cansız" diye bir kavram aslında yoktur. Ama bu işin çok farklı bir boyutu olduğu ve ayrı bir notu hak ettiği için bu noktayı atlıyorum. Burada bilmeniz gereken, genlerimizin ya da herhangi bir başka yapı taşımızın çevreyi ve ortamı algılamadığıdır.

Tüm Reklamları Kapat

Peki bu değişim nasıl gerçekleşiyor? Şöyle: Mutasyonlar veya crossing-over, transpozonal sıçramalar ve benzeri rastlantısal olaylar sonucu genlerimiz sürekli olarak ve matematiksel bir rastlantısallık dahilinde değişmektedir. Veri olarak, sadece mutasyonlar, günde ortalama 10.000 kere gerçekleşmektedir, tek bir insanda. Bunlara mayoz sırasında meydana gelen crossing-over'daki genetik değişimleri, her an meydana gelebilecek olan transpozonal sıçramaları, vs. de eklemek gerekir. İşte bunların sonucunda, bir türe ait pek çok farklı çeşit meydana gelir. İnsanların hiçbirinin birbirine benzememesi bundandır. Aslında hayvanların tümü içinde, pek çok farklılık vardır, sadece bunları bizim gözümüz alışık olmadığı için göremeyiz. Tıpkı Çinli olmayanlar "Çinlilerin hepsi aynı!" iddiası gibi. Aslında Çinliler de -örneğin- Türklerin hepsini birbirine benzetir ya da Almanların... Bunun sebebi, onların içerisinde yaşamamamız veya basitçe Çinli olmamamızdır. Benzer şekilde, ahtapotlar ya da güvercinler arasındaki fiziksel farklılıkları da bir bakışta görmemiz zordur; ancak ehli veya çabalayan bir göz bunu görebilecektir.

İşte bu rastgele meydana gelen saysız varyant (çeşit) doğa karşısında bir nevi sınava tabidir. Çünkü bu çeşitlilik genellikle rastgele meydana gelmektedir. Ancak doğa koşulları belirli anlar dahilinde, belirgindir. Örneğin şu anda, normal şartlar altında, 20 kilogram olarak meydana gelen bir köpek yavrusu, sezaryenle müdahale edilmediği sürece ölecektir, çünkü annesinin karnından çıkamaz. Yani embriyolojik gelişim sırasında, gebelik sürecinin sonundaki kiloyu kontrol eden veya bu özellik üzerinde etkisi olan genlerin rastlantısal değişimi, 20 kg.'lık bir yavruyu meydana getirebilir; ancak bu yavru doğada elenir. Ya da kısa boylu zürafalar dallara uzanamaz veya kolay çiftleşemez (dişiler uzun boyluları seçmektedir) ve bu yüzden er ya da geç elenirler. Örnekler sonsuz sayıda arttırılabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Bu sebepten ötürü, rastgele meydana gelmiş olan varyantlardan bir kısmı, doğaya adapte olamadıkları için elenirler. Elenmek, ölmek ya da üreyememek şeklinde görülebilir. Bunlardan birinin meydana gelmesi, kendisindeki bu çeşitliliği var eden genlerin yavrulara aktarılamaması demektir (çünkü bu "zayıf" birey ölür ya da üreyemez). Böylece o "çeşit", yok olur. Öte yandan, genlerindeki çeşitlilikten dolayı doğal ortama daha çok adapte olacak şekilde var olan bir bireyin genleri onun hayatta kalmasına veya üremesine katkı sağlar. Böylece o değişmiş gen daha çok yavruya aktarılır.

Bu şekilde birikimli bir ilerleme meydana gelir ve nesiller sonunda, popülasyonlarda sürekli olarak (ortam koşullarının değişmediği varsayılırsa) belirli bir yöne doğru bir gen birikimi oluşur. İşte Evrim, budur. Çünkü belirli bir nesil sonunda, artık canlılar o kadar çok değişir ki (çünkü Evrim -örneğin- zürafanın sadece boynu üzerinde değil, vücudundaki hemen her olgu üzerinde farklı şekillerde etkilidir ve bu etkilerin toplamı göz önüne alınmalıdır) bir süre sonra bu genlerin birikimi sonucu değişen bireyler, atalarıyla (incelediğimiz popülasyonun ilk baştaki bireyleriyle) çiftleşememeye başlarlar; çünkü üreme mekanizmaları da değişmetkedir. Buna biz "türleşme" diyoruz.

Uzun lafın kısası, genler "değişmeleri gerektiğini anlamıyor"lar. Genler, rastlantısal olarak değişiyorlar. Daha sonra bu değişim, doğada "test ediliyor". Eğer ki değişim canlıya fayda sağlıyorsa, gelecek nesillere daha çok aktarılabiliyor ve birikiyor. Eğer ki gen zararlıysa, canlı eleniyor ve o gen aktarılamıyor, birikemiyor. Evrim de bu şekilde, her zaman o andaki ortama en adapte olabilmiş bireylerin hayatta kalmaları ve üremeleriyle çok dağınık bir patika üzerinde ilerliyor. Bu bağlamda, beynin son derece sıradan bir organ olduğunu ve genler üzerinde hiçbir etkisi olmadığının açık olduğunu düşünüyorum.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Evrimi Anlamak Yazı Dizisi

Bu yazı, Evrimi Anlamak yazı dizisinin 23. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan ""Tesadüf" Geliyor, Kaçın! Bilimde "Şans" ve "Tesadüf" Kavramlarına Yer Yok mu?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
11
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 14
  • Bilim Budur! 9
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 7
  • Muhteşem! 3
  • Güldürdü 1
  • İnanılmaz 1
  • Umut Verici! 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Üzücü! 1
  • Grrr... *@$# 1
  • İğrenç! 1
  • Korkutucu! 1
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 13:58:30 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/83

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Genlerin Değişimi Nasıl Olur ve Evrim Buna Bağlı Olarak Nasıl Gerçekleşir?. (18 Mayıs 2011). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/83
Bakırcı, Ç. M. (2011, May 18). Genlerin Değişimi Nasıl Olur ve Evrim Buna Bağlı Olarak Nasıl Gerçekleşir?. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/83
Ç. M. Bakırcı. “Genlerin Değişimi Nasıl Olur ve Evrim Buna Bağlı Olarak Nasıl Gerçekleşir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 18 May. 2011, https://evrimagaci.org/s/83.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Genlerin Değişimi Nasıl Olur ve Evrim Buna Bağlı Olarak Nasıl Gerçekleşir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, May 18, 2011. https://evrimagaci.org/s/83.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close