Komplo Teorisi Dedektörü: Komplo Teorilerini Nasıl Tespit Edebilirsiniz?
Suya florürün katılmasını topluma karşı işlenen en büyük dolandırıcılığın olduğuna inanan bir avukatla karşılaşmıştım. Diğer kişiler de JFK (John Kennedy), RFK (Robert Kennedy), MLK Jr. (Martin Luther King Jr.), Jimmy Hoffa ve Prenses Diana'nın kimler tarafından öldürüldüklerini anlatarak beni saatlerce nefes kesici hikayeleriyle güldürdüler.
Aynı şekilde Federal Reserv'in, Yeni Dünya Düzeni'nin, Trilateral Komisyon'un, Dış-işleri Meclis'in, Yale Üniversitesi'nin gizli topluluğu olan Skull and Bones'un, Tapınak Şövalyeleri'nin, Masonların, İlluminati'nin, Bilderberg Grub'un, Rothschild'ların, Rockefeller'lerin ve Siyonistler'in hain planlarına dair bahsettiler. Bunlara inananların sayısı o kadar fazla ki, Dünya'yı nasıl ele geçireceklerine dair bir toplantı yapmak isteseler Madison Sqaure Garden gibi devasa bir spor kompleksinde buluşmaları gerekecek.
Yine de, eldeki bütün teorileri bir kenara atamayız çünkü gerçek komplolar bazen olabilmektedir. Bunun yerine bir komplo teorisinin nasıl yanlış olabileceğine dair bazı ipuçlarına bakacağız.
Komplo Teorisi Dedektörü
Bir iddia birazdan okuyacağınız özelliklerin ne kadar fazlasına sahiplerse o zaman o iddiaların gerçekçiliği bir o kadar olasılıksız olacaktır.
- Komplo için sunulan kanıtın normalde ilişkilendirilmemesi gereken olayların arasındaki şekillere bakılarak "noktaların birbiriyle bağlantılı" olarak gösterilmesi.
- Ek Bilgi: Bu bağlantıları destekleyecek herhangi bir kanıt yokken yerine komployla uyuşacak kanıtları (başka bağlantılarla uyuştukları halde, yada rastgele olmalarına rağmen) öne sürmek komplo teorisinin büyük ihtimalle yanlış olduğunu göstermektedir.
- Komployu gerçekleştirebilecek kişilerin neredeyse süper-insan gücüne sahip olmaları.
- Ek Bilgi: Yüksek mevkide bulunan kişiler gerçekte sandığımız kadar güçlü değillerdir.
- Komplonun karmaşık olması ve başarılabilmesi için birçok sayıda şeye bağlı olması.
- Benzer şekilde komplo için birçok sayıda kişinin ortak bir kararla sır tutması.
- Ek Bilgi: Ne kadar çok insan dahilse, komplonun kendisi bir o kadar gerçek-dışı olmaktadır.
- Komplonun bir ulusun, ekonominin yada siyasi sisteminin ele geçirilmesiyle ilgili olması.
- Ek Bilgi: Eğer dünyayı ele geçirmekten söz ediyorsa, komplonun kendisi büyük ihtimalle doğru değildir.
- Komplonun aslında gerçek olabilecek küçük olaylardan gerçek olma olasılığı düşük olan büyük olaylara çevirmek.
- Komplonun gerçekte zararsız ve önemsiz olaylara kötümser ve haince anlamlar yüklemesi.
- Komplonun gerçek verilerin ve yapılan incelemelerin arasındaki farkı ayırt etmemesi ve olasılık derecelerine yada gerçeklik oranlarına değinmemesi.
- Komplo teorisyenleri hiçbir fark görmeden bütün hükumetlerden yada özel gruplardan şüphe etmesi.
- Ek Bilgi: Bu doğru ve yanlış komploların arasındaki farkların anlaşılmamasına yol açmaktadır.
- Komplo teorisyenin alternatif açıklamaları reddetmesi, sunulan tüm kanıtları kenara itmesi ve sadece kendi görüşleriyle uyuşabilecek ve gerçek olarak sayabilecek verilerin peşinden gitmesi.
Politikacıların bazen yalan söyledikleri yada şirketlerin ara sıra hile yaptığı bilinse bile bunlardan her olayın aslında kötü bir komplonun sonucu olduğu çıkarımını yapmak doğru değildir. Bazen bazı şeyler "sadece olur" ve beyinlerimiz bu tarz verileri anlamlı birer şekle (açıklama) büründürür.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 19
- 8
- 6
- 5
- 4
- 3
- 3
- 2
- 1
- 0
- 0
- 0
- Çeviri Kaynağı: Michael Shermer Blog | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/11/2024 17:13:12 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4019
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in Michael Shermer Blog. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.