Küba ve Uruguay'ın COVID-19 ile Mücadele Başarısının Sırrı: Komşuları Hala Salgınla Boğuşuren, Bu 2 Ülke Salgını Nasıl Alt Ediyor?
Bu içerik tıp ve sağlık ile ilişkilidir. Sadece bilgi amaçlı olarak hazırlanmıştır. Bireysel bir tıbbi tavsiye olarak görülmemelidir. Evrim Ağacı'ndaki hiçbir içerik; profesyonel bir hekim tarafından verilen tıbbi tavsiyelerin, konulan bir teşhisin veya önerilen bir tedavinin yerini alacak biçimde kullanılmamalıdır.
Bu haber 4 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
Amerika Birleşik Devletleri ve Brezilya ve diğer Amerika kıtası ülkelerinde koronavirüs vakaları artarken, bazı Amerika ülkelerinin virüsü frenlemek ve ölümleri sınırlandırmak için bir takım stratejiler geliştirdiği görülüyor.
29 Haziran itibariyle, Amerika’da, dünya verilerinin de yarısına tekabül eden, 5 milyondan fazla teyit edilmiş COVID-19 vakası ve yaklaşık 250.000 COVID-19’a bağlı ölüm kayıtlara geçmiştir. 9 Haziran'da, Birleşik Amerikan Sağlık Örgütü (PAHO) müdürü Carissa Etienne, koronavirüsün birçok ülkede katlanarak yayılacağı uyarısında bulunmuştu.
Fakat birkaç ülkede manzara oldukça farklı. Florida International Üniversitesi’nden Michael Bustamante’ye göre 11.3 milyon insanın yaşadığı bir ada olan Küba, salgını yönetme başarısı konusunda beklenmedik bir örnek. Şöyle diyor:
Devlet tarafından dağıtılan ürünler için oluşan uzun kuyruklar, sosyal mesafelendirme ve bireysel izolasyonu zorlaştırabiliyor. Dahası, ülkenin sağlık sistemi, bir bütün olarak Küba ekonomisinin karakteristiği olan kıtlık ve maddi eksikliklerden muzdarip.
Amerika kıtalarının en yaşlı nüfusuna sahip olan Küba'nın giderek yaşlanan bir nüfus profiline sahip olması, İtalya’dan 11 Mart’ta gelen ilk COVID-19 vakasıyla birlikte, Küba'nın salgından çok sert bir şekilde etkileneceği yönünde bir endişeye yol açmıştı.
Buna rağmen Küba, 1 Temmuz 2020 itibariyle sadece 2348 teyit edilmiş vaka ve COVID-19’a bağlı 86 ölüm bildirmiştir.
Küba'nın Başarısının Sırrı
Küba, sağlık sistemi materyallerindeki eksiklerini, dünyada hasta başına düşen en yüksek doktor oranı olan 1000 hastaya 8.19 personel oranıyla telafi etmektedir. Karşılaştırmak gerekirse: Brezilya’da bu oran, 1000 hastaya karşılık 2.15 doktor ve Amerika Birleşik Devletleri’nde ise 1000 hastaya karşılık 2.6 doktordur.
İlk vaka rapor edilmeden önce, Küba devleti, doktor, hemşire ve tıp öğrencilerinden oluşan ekipleri, kapı kapı dolaşarak, solunum yetmezliği semptomlarını tespit etmek ve vatandaşlarını salgına dair bilgilendirmek üzere sevk etti. Bu ekipler, şüpheli COVID-19 vakalarını, devlet kontrolündeki karantina merkezlerine göndermekle kalmayıp; son dönemdeki tüm temaslarını da takip etti. Sao Paulo Eyalet Üniversitesi’nden Amilcar Perez-Riverol şöyle diyor:
Gerçekten güçlü bir ilk sağlık müdahale sistemi, salgını kontrol etmede önemli bir etken olmuştur. Devlet, bu konuda erken hareket ettiği için, tebriği hak ediyor. İlk vaka tespit edilmeden iki ay önce, tüm sağlık sistemini, tanılamaya uygun hale gelecek şekilde hazırladılar.
Uruguay Örneği
Uruguay’da ise salgını önlemek için Küba gibi bir otoriter devlet sistemi yoktur. Uruguay’ın ayrıca, kayıtlara geçmiş bir milyondan fazla vaka ile Güney Amerika’nın en yoğun salgın bölgesi olan Brezilya’yla da oldukça işlek bir kara sınırı mevcut.
Buna rağmen, 1 Temmuz itibariyle Uruguay sadece 936 vaka ve 27 COVID-19’a bağlı ölüm bildirmiştir. Brezilya’nın bir milyon kişide 6370 vaka ve 285 COVID-19’a bağlı ölüm oranıyla kıyaslandığında, Uruguay’da bu oran, bir milyon kişide 936 vaka ve 7 COVID-19’a bağlı ölüm olarak karşımıza çıkmaktadır.
Uruguay’da, belki de şaşırtıcı bir şekilde, zorunlu karantina uygulamasına dahi gidilmemiştir. 13 Mayıs tarihinde ülkenin ilk COVID-19 vakası onaylandığında, başkan Luis Lacalle Pou sınırları ve okulları kapatıp, sosyal aktiviteleri durdurmakla yetindi. Pou ayrıca, halkın, mümkünse kendilerini tecrit etmelerini öneren “gönüllü karantina” uygulamasını ilan etti.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Uruguay temsilcisi Giovanni Escalante, Uruguay hükümetinin halktan, kendi kendisini tecrit etmelerini istemesinin gerekmediğini, zira halkın gönüllü olarak bunu yaptığını söylüyor.
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Küba ve Uruguay'dan Öğreneceklerimiz
Küba gibi Uruguay da erkenden harekete geçti. Escalante’ye göre, Uruguay hükümeti, Dünya Sağlık Örgütü’nden en iyi test uygulanış yöntemleri ve bir takım eğitimler için yardım talep etti. Ayrıca test laboratuvarı sayısını 25 kat arttırırken, kendi bilim insanlarını tecrübe edinmeleri için Brezilya’ya yolladı.
Uruguay, her yeni COVID-19 vakası başına 162 test gerçekleştirerek, Güney Amerika’daki ülkeler arasında, test uygulama konusunda en yüksek oranı elde etmiştir. Escalante şöyle diyor:
Halk ile açık bir iletişim kanalı kurmanın ötesinde, bu ülkelerin COVID-19 başarısından çıkarılması gereken dersler vardır. Çok iyi bir iletişim stratejisi takip ettiler ve çok net bir mesajları vardı.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 30
- 7
- 4
- 4
- 3
- 3
- 3
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- Çeviri Kaynağı: New Scientist | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/11/2024 13:35:23 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9066
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in New Scientist. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.