Koca Ayak: Ormanlarda Gezen Bir Ayı-İnsan Karışımı Canavarı Var Mı?
Koca Ayak (Bigfoot, aynı zamanda Sasquatch olarak da bilinir) söylentiye göre Pasifik Kuzeybatı'da gezinen, güyha büyük bir maymunumsu-insansıdır. Buna benzer yaratıkların var olduklarına dair fiziksel kanıtlar yetersizdir, ancak Koca Ayak meraklıları var olduğuna dair ikna olmuşlardır ve onlara göre bilim de yakında bunu kanıtlayacaktır.
Koca Ayak daha çok Kuzeybatıda görülmesine rağmen, bu yaratıkların tüm ülkenin etrafında görüldüğüne dair raporlar edilmiştir. Ormanda vahşi adamların olduğuna dair bir sürü yerli mit ve efsane bulunmaktadır, ancak Koca Ayak sadece 50 yıldır bilinmektedir. Koca Ayak'a duyulan ilgi hızlı bir şekilde 20. yüzyılın ikinci yarısında arttı. Zamanındaki magazin makaleleri tarafından yayılmasıyla, en erken olanı Aralık 1959 tarihinde gerçek bir makalede geçen sene Bluff Creek'de (Kaliforniya) büyük ve gizemli ayak izlerin bulunduğunu yazıyordu.
Eğer Koca Ayak'a inanmıyorsanız, yalnız olmadığınızı söyleyebiliriz. 2007 senesinde Baylor Din Anketine göre Amerikalıların sadece yüzde 16'nın Koca Ayak'ın ''kesinlikle'' ya da ''muhtemelen'' var olduğunu, yüzde 44'ün ''büyük ihtimalle'' olmadığını ve yüzde 40'ın ''kesinlikle var olmadığını'' söylemiştir (buna çelişkili olarak bu insanların neredeyse iki katı kadarı hayaletlere veya astrolojiye inanmaktadır).
Görgü Kanıtı
Bugüne kadar Koca Ayak için en yaygın kanıt görgü tanıkların raporlarıdır. Ne yazık ki bu, kanıtların en zayıf türüdür. Psikologlar ve polisin de bildiği gibi bu herkesçe bilinen görgü tanıkların ifadeleri güvenilmezdir ve insanlar gördükleri şeyler konusunda onları tasvir etmekle pek başarılı değildirler. Hele az ışıkta ve uzak bir mesafedeyken (birçok Koca Ayak raporun olduğu gibi) ağaçların ve yeşilliklerin arasında bir şey var olduğu iddia ediliyor iken...
Herkes yanılabilir ve pilotlar, polis, rahipler ile kamu görevlileri bir istisna değildir. Koca Ayak araştırmacıların çoğu insanların gördüklerinin büyük bir çoğunluğu ile ya hatalı ya da sahte olduğu konusunda itiraf ederler (bazı tahminlere göre bu itiraflar %95'e yakındır). Yine de, onlar Koca Ayak'ın kolayca açıklanamaz olan birkaç raporun içinde küçük bir miktarda var olup gizlendiğine dair ısrarcı davranırlar.
Fotoğrafik Kanıt
Koca Ayak'ın en ünlü kısa filmi 1976 senesinde Roger Patterson ve Bob Gimlin tarafından çekilmiştir. Bluff Creek, Calif.'te çekilen bu filmde kara, insan-boyutunda ve insan-şeklinde bir figürün açıkta adım adım geçtiğini göstermektedir. Filmdeki o kare şöyledir:
Sahte olduğu düşüncesi yaygın olsa da bu bugüne kadar Koca Ayak için en iyi kanıt olmuştur. Yine de bu filmin geçerliliğine sert bir darbe olmaktadır: Eğer gerçek ise ve bu Koca Ayak yaratıkları ellerinde kameraları olan insanların önlerinde geziniyorlar ise, Lyndon Johnson'un yönetiminden beri bugüne kadar daha iyi filmlerin ortaya çıkmaması şüphe uyandırıcıdır.
Bu günlerde herkesin ceplerinde 5 megapikselli, HD kameralı iPhone'lar ya da diğer cihazlar bulunmaktadır. Tarihte hiçbir zaman bu kadar çok insanın neredeyse her zaman üzerinde olan bu kadar yüksek-kaliteli kameraları olmamıştır. Eğer Koca Ayak var ise, mantıken seneler geçtikçe fotoğrafa dayalı kanıtların artması gerekirdi. Ancak bu hiç olmamıştır. İnsanların, arabaların, dağların, çiçeklerin, güneşin batışı, geyiklerin ve geriye kalan her şeyin fotoğrafları seneler geçtikçe daha da keskinleşti ve berraklaştı; ancak Koca Ayak dikkate değer bir istisnadır.
Bir olasılık da bir çeşit doğaüstü açıklamanın olmasıdır, bu da Koca Ayak'ın bir şekilde özel ve bilinmeyen bir tür ışık dalgasını yayarak ne kadar iyi bir kamera olursa olsun açıklanamaz bir şekilde her zaman fotoğraflardaki odağın dışına çıkmaktadır. Ancak daha mantıklı ve bilimsel bir açıklama daha var: bu şeylerin var olmadığı! Üstelik fotoğrafların da neredeyse her zaman bariz bir şekilde birer sahtekarlık ya da yanlış tanımlanmış cisimler olduğu gerçeği...
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Anlaşılamayan Somut Kanıt
Emektar Grover Krantz ''Big Footprints'' (Büyük Ayak İzleri, Johnson Books 1992) adlı kitabında sözde Koca Ayak'ın saçı, dışkısı, deri kazıntıları ve kanı hakkında yazmıştır: "Bu objelerin genel kaderi hep aynıdır: ya hiçbir şekilde bilimsel açıdan incelenmiyor, ya bu çalışmaların dokümanları kayboluyor ya da bu dökümanlar hiç elde edilemiyor. Birçok durumda yasal analizler yapılınca, eldeki materyalin ya sahte çıkmaktadır ya da belirlenemez olduğu anlaşılmaktadır."
Bilimsel analizlerle kesin bir sonuca varıldığında örneklerin sürekli olarak sıradan kaynakların olduğu ortaya çıkmaktadır: "Koca Ayak saçı"nın Kanada geyiği, ayı ya da inek saçı olduğu ortaya çıkmıştır. Bir başka örnek: "Koca Ayak kanı" şanzıman yağı olduğu ortaya çıkmıştır. Bazen sözde Koca Ayak örnekleri DNA analizlerine tabi tutularak "bilinmeyen" ya da "tanımlanmamış" olarak kabul edilmektedir. Ancak ''bilinmeyen'' ya da "tanımlanmamış" sonuçları "Koca Ayak" demek değildir. Bir DNA örneğinin bilinemez olmasının bir sürü sebebi bulunmaktadır, bu da kirletilmiş olması çevresel koşullar tarafından fazlasıyla bozulmuş olmasıdır. Ya da en basit şekliyle laboratuvarın kıyaslamak için kullandığı referans örneklerin arasında olmayan bir hayvandan gelmiştir. Karşılaştırabileceğimiz bir Koca Ayak DNA referans örneğimiz yoktur bu yüzden kesin bir benzerlik olamaz.
Hatta, genetik bizlere Koca Ayak'ın varlığı konusunda şüphe duymamız için bir başka sebep daha sunmaktadır: Sadece bir tane anlaşılamaz bir yaratık olamaz. Türün devamlılığını sağlayabilmek için genetik çeşitlilik açısından on binlercesi olması gerekirdi. Oralarda bir yerlerde bu kadar çok sayıda olmalarıyla mutlaka bu yaratıklardan birisinin bir avcı tarafından öldürülmesi ya da bir karayolda bir motosiklet kullanıcısı tarafından çarpılması ya da bir tırmanıcı veya bir çiftçi tarafından (kaza, hastalık veya ileri yaş sebebiyle) ölü bulunması gerekirdi. Ancak hiçbir ceset, kemik ya da herhangi bir şey bulunamamıştır.
Sahtekarlar gerçeklerle sahte olan şeylerin arasındaki problemi çözme konusunda iyice ortalığı karıştırdılar. Düzinelerce insan Koca Ayak izlerini, fotoğraflarını ve diğer her türlü Koca Ayak kanıtını kendileri oluşturduklarını itiraf ettiler. Rant Mullens adında bir adam 1982 yılında arkadaşlarıyla beraber büyük Koca Ayak izlerini oyduklarını ve bu izleri onlarca sene boyunca kullandıklarını belirtti. Hangiler gerçektir? Hangileri sahtedir? Birçok zaman sözde "Koca Ayak uzmanları" bile anlayamamaktadır.
İyi kanıtların yokluğu Koca Ayak hayranlarının heyecanını azaltmamıştır; araştırmaya devam edebilmek için ihtiyaç duydukları her şey raporlarda, bulanık fotoğraflarda, yetersiz saç örneklerinde ve ayak izlerindedir. Daha iyi kanıtlar gelene kadar, eski kanıtlar yeniden ele alınacak ve yeniden incelenecektir - ve Koca Ayak'ın yaşadığı kanıtlanıncaya dek, bu araştırma devam edecektir.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 3
- 1
- 1
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- Çeviri Kaynağı: LiveScience | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/11/2024 11:34:23 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/1252
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in LiveScience. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.