Kambriyen Patlaması Sırasında Hayvan Şubeleri 5 Kat Hızlı Evrimleştiler!
Einstein'ın "Evren'deki En Büyük Kuvvet" Olarak Tanımladığı "Bileşik Faiz" Kavramı, Evrim ile İlgili Bize Neler Öğretebilir?
Bu haber 11 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
Uyarı: Bu haberi okumadan önce, lütfen buraya tıklayarak Kambriyen Patlaması ile ilgili yaygın soru işaretlerinin cevaplarını öğrenebilir ve halk arasında oldukça çarpık bir şekilde anlatılan konunun bilimsel yüzünü anlayabilirsiniz. Sonrasında bu haberimizde ele alacağımız makalenin, Kambriyen Patlaması ile ilgili geriye kalan nadir soru işaretlerinden birisini nasıl çözdüğünü daha iyi anlayabilirsiniz.
***
Modern hayvan türlerinin günümüzden yarım milyar yıl önce, evrimin "Büyük Patlaması" olarak bilinen Kambriyen Patlaması'nda son derece hızlı bir şekilde ortaya çıkması, Charles Darwin'den bu yana evrimsel biyologları şaşırtmaktaydı.
Londra Doğa Tarihi Müzesi'nden Greg Edgecombe, Adelaide Üniversitesi'nden Julien Soubrier ve Flinders Üniversitesi'nden Mike Lee tarafından Current Biology dergisinde yayımlanan makalede, Kambriyen Dönemi'ndeki bu hızlı evrimin, evrimleşme oranlarındaki göreceli olarak küçük artışın, 20-30 milyon yıl boyunca korunması ile açıklanabileceğini ileri sürdüler.
Dikkate değer süreler boyunca oluşan ufak değişimler, bir araya gelerek büyük farklar yaratabilirler: Albert Einstein bunu, "bileşik faiz" olarak tanımladı ve "evrendeki en güçlü kuvvet" olarak açıkladı. Bu gözlemi, evrimsel biyolojiye de uyarlanabiliyor.
Günümüzden 530 milyon yıl önce, gelişmiş hayvan türlerinin neredeyse aynı zamanda ortaya çıkmasına Kambriyen Patlaması adı veriliyor.
Jeolojik olarak "kısa" sayılabilecek 20 milyon yıl civarında bir süre içerisinde, tam anlamıyla tüm modern hayvan şubeleri evrim sahnesine çıkmıştır: eklembacaklılar (bugün böcekler, denizel eklembacaklılar ve araknidler ile temsil edilirler), yumuşakçalar (midyeler, salyangozlar, ahtapotlar ve mürekkepbalıkları) ve kordalılar (su fıskiyeleri ve omurgalılar)...
Bu daha tanıdık formlar haricinde bir de oldukça "çılgın" canlılar da evrimleşmişti: Opabinia (5 gözü ve saplı bir çenesi vardı), Diania (yürüyen bir kaktüse benziyordu) ve Anomalocaris (bir ıstakozun kafasının bir mürekkep balığına monte edildiğini hayal edin) gibi...
Evrimin Büyük Patlamasını Hesaplamak
Evrimin büyük patlaması, bilim insanlarını yüzlerce yıldır büyülemekte ve şaşırtmaktadır. Bazı bilim insanları (çok az bir delile dayanarak) hayvanların bu dönemde ışık hızında evrimleştiklerini iddia ettiler; bugünkü evrim hızından yüz binlerce kat hızlı şekilde...
Bu durum, Charles Darwin'i kesinlikle rahatsız etti, çünkü kademeli değişimleri açıklayan doğal seçilime dayanan evrimin bu kadar hızlı değişimleri açıklayamayacağını düşünüyordu. Bunun yerine, türlerin daha yavaş ve yumuşak bir şekilde evrimleşmesi gerektiğini düşünüyordu. Bu tür kafa karışıklıkları ve bilinmeyenler, evrimin karşıtları tarafından düzenli olarak manipüle edildi ve kullanıldı.
Bu zaman dilimindeki evrim hızını ölçmenin ciddi anlamda zor olmasının basit bir nedeni var: Bu tür hesaplar, sıra dışı miktarda fosil kaydına ihtiyaç duyar.
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Atasal ve torunsal türleri gözlemleyebilmek ve zaman değişimlerini ölçebilmek için çok iyi bir şekilde korunmuş ve düzenli bir zaman aralığına yayılmış fosil kayıtlarına ihtiyacımız vardır. Ne yazık ki Kambriyen'in fosil kayıtları oldukça bozuktur. İyi durumdaki fosiller zaman ve mekan konusunda dağılmış vaziyettedirler, bu da, kayalara bakarak evrimsel değişim hızlarını okumayı neredeyse imkansız yapar.
Evrim Ağacının Dalları
Sözünü ettiğimiz makalenin ekibi, Dünya tarihinin bu önemli noktasındaki evrimsel hızları ölçmek için yeni bir yöntem kullandı: canlı hayvanları kullanmak! Tıpkı astronomların, Evren'in kökenleri hakkında çıkarımlarda bulunabilmek için günümüzdeki doğayı ve galaksilerin hareketlerini kullanması gibi, biz de Kambriyen Patlaması (modern hayvanların kökeni) hakkında bilgi edinmek için anatomiden, genlerden ve günümüzdeki hayvanların evrimsel izlerinden faydalanabiliriz.
Ekip, Kambriyen'den beri baskın olan ve günümüzdeki hayvan türlerinin %80'ini oluşturan eklembacaklılara odaklandı. Eklembacaklıların detaylı bir evrim ağacını oluşturduk ve günümüzdeki türlere bakarak, bu ağacın her bir dalı üzerinde ne kadar değişim olduğunu çıkardılar. Daha sonrasında, fosilleri, DNA'yı ve bunlara destek olan bir süper-bilgisayarı kullanarak, her bir kolun ne kadar hızla evrimleştiğini analiz ettiler.
Ortaya çıkan sonuç, Kambriyen türlerinin günümüz türlerinden sadece 5 kat daha hızlı evrimleştiğini gösterdi. Bu oldukça hızlı; ancak bundan önce uydurulan evrim hızı tahminlerine yakın bile değil. Daha önemlisi, bu miktardaki bir evrim hızı, Darwin'in doğal seçilimi ile tamamen uyumlu. Örneğin, günümüzde yeni bir adayı işgal eden memeli türlerinin, anakarada kalan atalarına kıyasla birkaç kat hızlı evrimleştiği, bilinen bir gerçektir.
Bu Patlamayı Ne Ateşledi?
Bu süre zarfında meydana gelen hızlı (ancak imkansız olmacak kadar hızlı) evrimi ne tetikledi? Oyunu değiştirecek kadar önemli olan birçok adaptasyon (görme, avlanma, çukur kazma ve aktif olarak yüzme) bu dönemde evrimleşti.
Bu inovasyonlar türlerin sömürebilmeleri için yepyeni yaşam alanları yaratmaktadır. Dolayısıyla, avlar ile avcılar arasındaki "silahlanma yarışı"nı tetiklemektedir. Bu tür köklü inovasyonların evrimsel etkileri, uzun yıllar boyunca yankısını sürdürmüş olmalıdır. Her ne kadar Kambriyen Patlaması jeolojik ölçekte küçük bir zaman dilimi gibi gözükse de, yine de çok geniş bir zaman aralığını kapsamaktadır.
20 milyon yıl boyunca etki eden 5 kat hızlı evrimsel değişim, aslında 100 milyon yıllık bir değişime bedeldir. Bu da, çok büyük miktarda evrim demektir: balinalar ve yarasalar, kemirgen-benzeri bir atadan 65 milyon yıl içerisinde farklılaşarak evrimleşmiştir.
Bu, Darwin'in ikilemini çözmektedir: orta miktarda hızlanmış evrimsel süreç, Kambriyen boyunca 20 milyon yıl kadar sürdürüldüğünde, kolaylıkla bu kadar geniş bir modern hayvan çeşitliliğinin nasıl oluştuğunu açıklamaktadır.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 9
- 4
- 3
- 3
- 2
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- Türev İçerik Kaynağı: Science Alert | Arşiv Bağlantısı
- Rates of Phenotypic and Genomic Evolution during the Cambrian Explosion, et al. (2013). M. S. Y. Lee. Current Biology, sf: 1889-1895. | Arşiv Bağlantısı
- S. C. Morris. (2006). Darwin's Dilemma: The Realities Of The Cambrian ‘Explosion’. Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 13/12/2024 02:24:07 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/1398
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.