Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Kambriyen Patlaması Sırasında Hayvan Şubeleri 5 Kat Hızlı Evrimleştiler!

Einstein'ın "Evren'deki En Büyük Kuvvet" Olarak Tanımladığı "Bileşik Faiz" Kavramı, Evrim ile İlgili Bize Neler Öğretebilir?

4 dakika
22,613
Kambriyen Patlaması Sırasında Hayvan Şubeleri 5 Kat Hızlı Evrimleştiler!
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 11 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Uyarı: Bu haberi okumadan önce, lütfen buraya tıklayarak Kambriyen Patlaması ile ilgili yaygın soru işaretlerinin cevaplarını öğrenebilir ve halk arasında oldukça çarpık bir şekilde anlatılan konunun bilimsel yüzünü anlayabilirsiniz. Sonrasında bu haberimizde ele alacağımız makalenin, Kambriyen Patlaması ile ilgili geriye kalan nadir soru işaretlerinden birisini nasıl çözdüğünü daha iyi anlayabilirsiniz.

***

Modern hayvan türlerinin günümüzden yarım milyar yıl önce, evrimin "Büyük Patlaması" olarak bilinen Kambriyen Patlaması'nda son derece hızlı bir şekilde ortaya çıkması, Charles Darwin'den bu yana evrimsel biyologları şaşırtmaktaydı.

Tüm Reklamları Kapat

Londra Doğa Tarihi Müzesi'nden Greg Edgecombe, Adelaide Üniversitesi'nden Julien Soubrier ve Flinders Üniversitesi'nden Mike Lee tarafından Current Biology dergisinde yayımlanan makalede, Kambriyen Dönemi'ndeki bu hızlı evrimin, evrimleşme oranlarındaki göreceli olarak küçük artışın, 20-30 milyon yıl boyunca korunması ile açıklanabileceğini ileri sürdüler. 

Dikkate değer süreler boyunca oluşan ufak değişimler, bir araya gelerek büyük farklar yaratabilirler: Albert Einstein bunu, "bileşik faiz" olarak tanımladı ve "evrendeki en güçlü kuvvet" olarak açıkladı. Bu gözlemi, evrimsel biyolojiye de uyarlanabiliyor.

Günümüzden 530 milyon yıl önce, gelişmiş hayvan türlerinin neredeyse aynı zamanda ortaya çıkmasına Kambriyen Patlaması adı veriliyor.

Jeolojik olarak "kısa" sayılabilecek 20 milyon yıl civarında bir süre içerisinde, tam anlamıyla tüm modern hayvan şubeleri evrim sahnesine çıkmıştır: eklembacaklılar (bugün böcekler, denizel eklembacaklılar ve araknidler ile temsil edilirler), yumuşakçalar (midyeler, salyangozlar, ahtapotlar ve mürekkepbalıkları) ve kordalılar (su fıskiyeleri ve omurgalılar)...

Tüm Reklamları Kapat

Bu daha tanıdık formlar haricinde bir de oldukça "çılgın" canlılar da evrimleşmişti: Opabinia (5 gözü ve saplı bir çenesi vardı), Diania (yürüyen bir kaktüse benziyordu) ve Anomalocaris (bir ıstakozun kafasının bir mürekkep balığına monte edildiğini hayal edin) gibi...

Evrimin Büyük Patlamasını Hesaplamak

Evrimin büyük patlaması, bilim insanlarını yüzlerce yıldır büyülemekte ve şaşırtmaktadır. Bazı bilim insanları (çok az bir delile dayanarak) hayvanların bu dönemde ışık hızında evrimleştiklerini iddia ettiler; bugünkü evrim hızından yüz binlerce kat hızlı şekilde...

Bu durum, Charles Darwin'i kesinlikle rahatsız etti, çünkü kademeli değişimleri açıklayan doğal seçilime dayanan evrimin bu kadar hızlı değişimleri açıklayamayacağını düşünüyordu. Bunun yerine, türlerin daha yavaş ve yumuşak bir şekilde evrimleşmesi gerektiğini düşünüyordu. Bu tür kafa karışıklıkları ve bilinmeyenler, evrimin karşıtları tarafından düzenli olarak manipüle edildi ve kullanıldı.

Bu zaman dilimindeki evrim hızını ölçmenin ciddi anlamda zor olmasının basit bir nedeni var: Bu tür hesaplar, sıra dışı miktarda fosil kaydına ihtiyaç duyar.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.

Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Atasal ve torunsal türleri gözlemleyebilmek ve zaman değişimlerini ölçebilmek için çok iyi bir şekilde korunmuş ve düzenli bir zaman aralığına yayılmış fosil kayıtlarına ihtiyacımız vardır. Ne yazık ki Kambriyen'in fosil kayıtları oldukça bozuktur. İyi durumdaki fosiller zaman ve mekan konusunda dağılmış vaziyettedirler, bu da, kayalara bakarak evrimsel değişim hızlarını okumayı neredeyse imkansız yapar.

Evrim Ağacının Dalları

Sözünü ettiğimiz makalenin ekibi, Dünya tarihinin bu önemli noktasındaki evrimsel hızları ölçmek için yeni bir yöntem kullandı: canlı hayvanları kullanmak! Tıpkı astronomların, Evren'in kökenleri hakkında çıkarımlarda bulunabilmek için günümüzdeki doğayı ve galaksilerin hareketlerini kullanması gibi, biz de Kambriyen Patlaması (modern hayvanların kökeni) hakkında bilgi edinmek için anatomiden, genlerden ve günümüzdeki hayvanların evrimsel izlerinden faydalanabiliriz.

Ekip, Kambriyen'den beri baskın olan ve günümüzdeki hayvan türlerinin %80'ini oluşturan eklembacaklılara odaklandı. Eklembacaklıların detaylı bir evrim ağacını oluşturduk ve günümüzdeki türlere bakarak, bu ağacın her bir dalı üzerinde ne kadar değişim olduğunu çıkardılar. Daha sonrasında, fosilleri, DNA'yı ve bunlara destek olan bir süper-bilgisayarı kullanarak, her bir kolun ne kadar hızla evrimleştiğini analiz ettiler. 

Ortaya çıkan sonuç, Kambriyen türlerinin günümüz türlerinden sadece 5 kat daha hızlı evrimleştiğini gösterdi. Bu oldukça hızlı; ancak bundan önce uydurulan evrim hızı tahminlerine yakın bile değil. Daha önemlisi, bu miktardaki bir evrim hızı, Darwin'in doğal seçilimi ile tamamen uyumlu. Örneğin, günümüzde yeni bir adayı işgal eden memeli türlerinin, anakarada kalan atalarına kıyasla birkaç kat hızlı evrimleştiği, bilinen bir gerçektir.

Bu Patlamayı Ne Ateşledi?

Bu süre zarfında meydana gelen hızlı (ancak imkansız olmacak kadar hızlı) evrimi ne tetikledi? Oyunu değiştirecek kadar önemli olan birçok adaptasyon (görme, avlanma, çukur kazma ve aktif olarak yüzme) bu dönemde evrimleşti.

Bu inovasyonlar türlerin sömürebilmeleri için yepyeni yaşam alanları yaratmaktadır. Dolayısıyla, avlar ile avcılar arasındaki "silahlanma yarışı"nı tetiklemektedir. Bu tür köklü inovasyonların evrimsel etkileri, uzun yıllar boyunca yankısını sürdürmüş olmalıdır. Her ne kadar Kambriyen Patlaması jeolojik ölçekte küçük bir zaman dilimi gibi gözükse de, yine de çok geniş bir zaman aralığını kapsamaktadır.

Tüm Reklamları Kapat

20 milyon yıl boyunca etki eden 5 kat hızlı evrimsel değişim, aslında 100 milyon yıllık bir değişime bedeldir. Bu da, çok büyük miktarda evrim demektir: balinalar ve yarasalar, kemirgen-benzeri bir atadan 65 milyon yıl içerisinde farklılaşarak evrimleşmiştir.

Bu, Darwin'in ikilemini çözmektedir: orta miktarda hızlanmış evrimsel süreç, Kambriyen boyunca 20 milyon yıl kadar sürdürüldüğünde, kolaylıkla bu kadar geniş bir modern hayvan çeşitliliğinin nasıl oluştuğunu açıklamaktadır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
15
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 9
  • Muhteşem! 4
  • İnanılmaz 3
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • Bilim Budur! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: Science Alert | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 13/12/2024 02:24:07 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/1398

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Taklit
Sars Virüsü
Salgın
Hücre
Göğüs Hastalığı
Gazetecilik
Şiddet
Ribozim
Nükleer Enerji
Kuantum Fiziği
Aminoasit
Afrika
Organ
Periyodik Cetvel
Malzeme
Bilim İnsanı
Fosil
Organizma
Hava
Yörünge
Komplo Teorisi
Yaşanabilir Gezegen
Bilim Tarihi
Kurbağa
Kadın Doğum
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
M. Lee, et al. Kambriyen Patlaması Sırasında Hayvan Şubeleri 5 Kat Hızlı Evrimleştiler!. (16 Eylül 2013). Alındığı Tarih: 13 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/1398
Lee, M., Bakırcı, Ç. M. (2013, September 16). Kambriyen Patlaması Sırasında Hayvan Şubeleri 5 Kat Hızlı Evrimleştiler!. Evrim Ağacı. Retrieved December 13, 2024. from https://evrimagaci.org/s/1398
M. Lee, et al. “Kambriyen Patlaması Sırasında Hayvan Şubeleri 5 Kat Hızlı Evrimleştiler!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 16 Sep. 2013, https://evrimagaci.org/s/1398.
Lee, Mike. Bakırcı, Çağrı Mert. “Kambriyen Patlaması Sırasında Hayvan Şubeleri 5 Kat Hızlı Evrimleştiler!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, September 16, 2013. https://evrimagaci.org/s/1398.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close