İnsan Saç Renginin Evrimi: Farklı Saç Renkleri Nasıl ve Neden Evrimleşti?

Sadece koyu saç rengi özelliği bulunan insanların olduğu bir dünyayı hayal edin. Öncül insanlardan, modern insanların ortaya çıktığı dönemlere kadar dünya, buna benzemekteydi.

İlk hominidlerin Afrika'da yaşıyor oldukları bilinmektedir. Afrika'nın ekvator çevresindaki bölgeleri yıl boyunca direkt güneş ışığı almaktadır. Bu da insan evrimini etkiler ve insan pigmentlerinin olabildiğince koyu olmasını sağlayan doğal seçilimin işlemesine sebebiyet verir. Melanin gibi, koyu pigmentler, zararlı ultraviyole ışığının saçlar ve deriden geçerek vücudu etkilemesini engeller. Daha koyu ten veya saç, bireyi Güneş ışığından daha iyi koruyacaktır.

İnsanlar, dünyanın diğer bölgelerine göç ettikçe, dolayısıyla koyu rengin seçilimi yönündeki baskı azaldıkça daha açık ten ve saç renkleri artmış ve daha fazla görülür olmuştur.

Aslında, insanların Batı Avrupa ve İskandinav Bölgeleri'ne göç etmesiyle, insanlar yeterli seviyede D vitamini ihtiyacını karşılayabilmek için daha da açık ten rengine sahip olmak yönünde evrimleşti. Deri ve saçlardaki koyu renkli pigmentler, istenmeyen zararlı mor ötesi ışınlarına engel olurken, aynı zamanda güneş ışığının hayatta kalmak için önemli olan diğer bileşenlerini de engellerler.

Ekvator yakınında bulunan ve Güneş ışığını direkt alan bölgelerde, D vitamini elde etmek bir problem değildir. Ancak, insanlar ekvatorun daha kuzeyine (veya güneyine) göç ettikçe, güneş ışığı miktarı yıl boyunca değişiklik gösterir. Kışın, insanların dışarı çıkıp gerekli yapı maddelerini sağlayacağı Güneş ışığının görülme saatleri çok azdır. Bu dönemlerdeki soğuğu ve dışarı çıkmanın nahoşluğunu hesaba katmasak bile.

Bu toplumların, göç eden ataları daha soğuk iklimlerin olduğu bölgelere yerleşmişlerdir, bu da seçilim baskısının da azalmasıyla derideki ve saçlardaki pigmentlerin nesiller boyunca soluklaşmasına ve yeni renk kombinasyonları oluşmasına fırsat verir. Saç rengi poligenik bir özellik olduğu için insanlardaki saç renginin fenotipini birçok gen kontrol eder. Bu da dünyadaki farklı toplulukarda görülen çok farklı renk tonlarının oluşmasının nedenidir. Deri rengi ve ve saç rengi bir şekilde bağlantılı olsa bile, farklı kombinasyonların oluşmasına engel olacak kadar bağlantılı değildir. Dünyada bu farklı tonlar ve renkler görülmeye başlayınca, bu özellikler üzerindeki doğal seçilimin etkisi azaldı ve cinsel seçilimin etkisi arttı.

Bu konuda yapılan araştırmalar, bir popülasyonun gen havuzunda daha az olan saç rengi özelliğine sahip kişileri daha ilgi çekici hale geldiğini göstermektedir. Bu da Kuzey bölgelerdeki daha fazla D vitamini elde etmek için yarar sağlayan sarı saç özelliğinin çok hızlı bir şekilde çoğalmasını sağlamıştır. Bireylerde sarı saç rengi görülmeye başladığında, çevredeki koyu saç rengine sahip bireylere göre cinsel olarak daha çekici hale geldiler. Nesiller sonra, sarı saç daha belirginleşti ve çok çabuk çoğalmış oldu. Daha sonra kuzeydeki insanlar göç etmeye başladı ve diğer bölgelerden kişilerle eşleşerek, farklı saç renk tonlarının oluşmasını sağladılar.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor. Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak... Daha fazla göster

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Kızıl saç ise, bu süreçte oluşan bir DNA mutasyonunu sonucu ortaya çıkmıştır. Neandertaller ayrıca, Homo sapiens kuzenlerine göre daha açık saç renklerine sahip gibi görünmektedirler. Bu iki farklı tür arasında gen akışı ve eşleşme olduğu düşünülmektedir. Bu da büyük olasılıkla, daha farklı tonlarda saç renklerinin oluşmasına katkı sağlamış olabilir.