Güneş Lekeleri: Güneş'teki Siyah Noktalar Nedir?
Mehmet Ergün
Yukarıdaki Güneş fotoğrafında gördüğünüz siyah kısımlar "Güneş Lekeleri"dir. Bunlar, Güneş'in fotosfer tabakasında görülen geçici olgulardır. Güneş'in manyetik aktivitesi nedeniyle kimi noktalarda sıcaklığı azalır; bu kısmen soğuk bölgeler siyah gözükür; aslında halen çok ama çok sıcaktırlar.
Güneş patlamalarının şiddeti ne kadar çok artarsa, Güneş lekelerinin sayısı da o kadar artmaktadır. Güneş'in bu aktivasyonu (hareketliliği) bir döngü (evre) halindedir. Ortalamada her 11 senede bir, Güneş'in aktivasyonu artış gösterme eğilimindedir. Bu döngüyü tamamladıktan sonra ise Güneş tekrardan eski haline dönmektedir.
Bu Güneş lekeleri genellikle sadece birkaç günde veya en geç birkaç ayda yok olurlar; kalıcı değillerdir. Ayrıca bunlar statik lekeler de değillerdir; Güneş yüzeyinde hareket ederler ve bulundukları bölgelerin fiziksel özelliklerine bağlı olarak daralıp genişleyebilirler. İlk oluştuklarında saniyede birkaç yüz metre hızla kayabilirler; ancak sonradan hızları genellikle düşer.
Güneş noktaları, Güneş'in fotosfer tabakasında oluşan geçici olaylardır. Dışarıdan simsiyah noktalar olarak gözlenirler. Çok yoğun manyetik aktivite dolayısıyla oluşurlar. Bu manyetik aktivite, yüzey sıcaklığının belli noktalarda düşmesine neden olur. Bunlar da dışarıdan siyah olarak gözükür. Aslında siyah değildirler; sadece etraflarındaki bölge çok parlak olduğu için bize siyah gibi gözükürler. Aslında 2700 ila 4200 santigrat derece arasında değişen sıcaklıklara sahiptirler. Etrafları ise 5.550 derece civarında olduğu için siyah olarak algılanır. Aslında bir Güneş noktasını etrafından izole edebilecek olsak, gökyüzünde Ay'dan daha parlak gözükürdü.
Güneş noktaları 16 kilometre ila 160.000 kilometre arasında değişen bir çapa sahip olabilir (Dünya'nın çapı 12.000 kilometre kadardır). Çok büyük olanları bazen bir teleskop gerekmeksizin bile gözlenebilir. Çoğu zaman Güneş noktaları çiftler halinde oluşur.
Güneş lekeleri, Güneş'in manyetik faaliyetinin daha yüksek olduğu bölgelerin belirteçlerinden birisidir. Genellikle bu bölgelerde, yukarıdaki fotoğrafta da görülen Güneş patlamalarının olması tesadüf değildir. Bu konuyla ilgili daha fazla bilgiyi buradaki yazımızdan alabilirsiniz.
Tarihte ilk Güneş lekesi tanımına Milattan Önce 800'lü yıllarda Çin'de yazılmış olan Değişimler Kitabı'nda rastlıyoruz. Batı literatüründeki ilk örnek ise Milattan Önce 300'lerde Antin Yunan âlimlerinden, Platon ve Aristo'nun öğrencisi Theophrastus'a aittir.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
24
-
17
-
15
-
10
-
8
-
5
-
3
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
- J. M. Vaquero. Sunspot Observations By Theophrastus Revisited. (1 Haziran 2007). Alındığı Tarih: 30 Mayıs 2019. Alındığı Yer: Harvard University | Arşiv Bağlantısı
- B. Harris. How Are Magnetic Fields Related To Sunspots?. (9 Kasım 2007). Alındığı Tarih: 30 Mayıs 2019. Alındığı Yer: NASA | Arşiv Bağlantısı
- J. E. Mossman. A Comprehensive Search For Sunspots Without The Aid Of A Telescope, 1981-1982. (1 Ocak 1989). Alındığı Tarih: 30 Mayıs 2019. Alındığı Yer: NASA ADS | Arşiv Bağlantısı
- HAO. History Of Solar Physics: A Time Line Of Great Moments. (30 Mayıs 2019). Alındığı Tarih: 30 Mayıs 2019. Alındığı Yer: High Altitude Observatory | Arşiv Bağlantısı
- Wikipedia. Sunspot. (22 Mayıs 2019). Alındığı Tarih: 30 Mayıs 2019. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/11/2024 11:51:53 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4579
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
