İşlevsel 6 Parmaklılık: Çok Parmaklılık (Polidaktili), Kimi Zaman İşlevsel Olabilir!

Çok parmaklılık olarak bilinen, bilimsel adıyla polidaktili, özellikle insanlarda, köpeklerde ve kedilerde görülen doğuştan gelen bir genetik bozukluktur. Parmakların, normal sayısından fazla oluşması durumudur. Polidaktilinin zıttı, oligodaktili, yani eksik parmaklılıktır.

Polidaktiliye neden olabilecek 39 farklı mutasyon tanımlanmıştır. Bu genlerin polidaktili tipleriyle ile doğrudan ilişkisinin zamanla açıklanması beklenmektedir.

Oluşan fazla parmaklar kimi zaman eklemsiz oluşabilirler. Çok nadiren de olsa tüm parmakların birey tarafından kontrol edilebildiği ve bireye fayda sağladığı bilinmektedir. Dolayısıyla zaman zaman da olsa, nadir faydalı ani etkili mutasyonlardan biri olarak görülebilir.

Ekstradan oluşan parmak en sık küçük parmağın yanında, daha nadir olarak baş parmağın yanında, en nadirse ortadaki 3 parmağın yanında oluşmaktadır. Küçük parmağın evrimsel süreçte körelmesinin ve genlerin birbirleriyle olan ilişkisinin bu mutasyonların sıklığı ile bir alakası olup olmadığı net değildir.

Bilinen en çok sayıda ekstra parmakla doğan insanlardan biri, 2010 yılında Hindistan'ın Uttar Pradesh eyaletinde hayata gelen Akshat Saxena'dır. Saxena'nın her iki elinde 7'şer parmak, her iki ayağında 10'ar parmak bulunmaktadır ve toplamda 34 parmağı bulunur.

2016 yılında Hong Kong'da doğan Hong Hong ise 15 el parmağı, 16 ayak parmağı, 4 avuç içi ve her iki elinde de başparmak olmadan doğmuştur.

Ekstra Parmaklar Faydalı Olabiliyor!

Bu ekstra parmaklar çoğu zaman doktorlar tarafından doğumdan sonra alınsa da, birçok vakada bunun yapılmadığı bilinmektedir (doktora gidilmemesinden, ameliyattan korkulmasından ya da erişimin olmamasından ötürü) Çok parmaklılık, ülkemizde de görülmekte olan bir genetik bozukluktur. Örneğin şuradaki haberde görebileceğiniz gibi Ahmet Gazanfer isimli insanın hem ellerinde hem de ayaklarında 6'şar parmak bulunmaktadır ve bu parmakları kontrol edebilmektedir.

2014 Dünya Kupası'nın düzenlendiği Brezilya'daki bir aile, son derece ilginç bir mutasyon olan polidaktiliye neden olan mutasyonu ailecek taşıyor. Her bir bireyinin ellerinde fazladan 1 adet parmak var. Ancak asıl ilgi çekici olan, bu parmakların tamamen işlevsel olması. Yani ani bir mutasyonun hiçbir soruna neden olmaksızın, bariz ve köklü bir değişim yaratmasına rağmen işlevsel, hatta faydalı olabileceğinin bariz örneklerinden birisi.

Normalde mutasyonlar evrime neden olmazlar. Mutasyonlar sadece çeşitlilik yaratırlar; ki burada gördüğümüz 6 parmaklılık, "parmak sayısı" bakımından çeşitliliktir. Ancak mutasyonlar genellikle ani etkilere neden olmazlar. Mutasyonların halk arasındaki hatalı algısı, ya bilimle ilgili bilgi düzeyleri aşırı kıt olanların yalanlarından, ya da hayal gücü aşırı geniş insanların sanat eserleri olan X-Men, Spiderman gibi çizgi filmlerden kaynaklanmaktadır. Aslında mutasyonların ezici bir çoğunluğu nötrdür veya nötre yakındır. Birden fazla nötr mutasyon bir araya gelerek uzun vadede olumlu ya da olumsuz (çoğunlukla seçilimin etkisi dolayısıyla olumlu) değişimler yaratabilirler. Ani etkili olan mutasyonların büyük bir kısmı zararlıdır, çünkü evrimsel süreçte sıçramalara neden olurlar ve seçilimin etki etmesine zaman kalmaz.

Ancak kimi zaman, burada da spesifik bir örneğini göreceğimiz gibi, ani etkili mutasyonlar da faydalı ya da en azından işlevsel olabilirler. Ani mutasyonların faydalı etkilerini genellikle daha basit yapılı prokaryotlarda veya böcekler gibi omurgasızlarda görürüz. Ökaryotik ve yüksek yapılı canlılarda ani faydalı mutasyonların sayısı çok daha azdır; ancak yok değildir. Fakat zaten evrim için önemli olan nötr ve nötre yakın mutasyonlar olduğu için, ani mutasyonlar pek de ilgi konusu değildirler. Mutasyonlarla ilgili daha fazla bilgi almak için:

Bu videonun ilginç taraflarından biri de, mutasyonların faydalı olması bir yana, kalıtsal olmasıdır. Yukarıdaki videodan da izleyebileceğiniz gibi, mutasyonların evrimsel anlamı olabilmesi için üreme organlarında, üreme hücrelerinde, zigotta veya zigottan sonra oluşan ilk birkaç bölünmüş hücre grubunda meydana gelmesi gerekir (ki gerçekten de en sık olarak buralarda mutasyonlar sabitlenir).

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Yani burada gördüğümüz polidaktili mutasyonu da, bu şekilde meydana gelmiş bir mutasyondur ve gelecek nesillere aktarılmaktadır. Bu aileden gelecek soy hatlarında bu parmak sayısı giderek artabilir ve popülasyonun önemli bir kısmını işgal edebilir.

Eğer ki vahşi hayatta olsaydık, 5 parmaklılık ile 6 parmaklılığın uyum başarısına katkılarına bağlı olarak seçilimin etkisiyle biri tamamen diğerinin yerini alabilirdi veya türleşmeye giden bir çatal oluşabilirdi. Şu anda hayatta kalıp ölme durumumuz pek fazla fiziksel özelliklerimize bağlı olmadığı için, böyle bir evrimsel değişim de bekleyemiyoruz. Ancak genetik sürüklenme ve normal şekilde soy hatlarının devam etmesi, 6 parmaklılığın popülasyona yüzlerce yılda yayılması için yeterli olacaktır.