Ara Geçiş Türleri, Hatta Alemleri: Hayvan ve Bitkilerin Ortak Atası Hakkında Bilgiler

Hayvanlar ve bitkiler, öyle eski zamanlarda birbirinden ayrılmıştır ki; ortak ataları ne hayvandır, ne de bitki. Ortak ataları, bazı bakteri türleridir. Zira bundan yaklaşık 3.5 milyar yıl önce, doğada sadece bakteriler vardır; ne bitkiler ne de hayvanlardan bahsedilebilir.

Protistalar dediğimiz krallık, resmi olmayan dilde, şu şekilde tanımlanır: "Bitki, mantar ve hayvan olmayan tüm ökaryot canlılar." Çünkü bu krallıktaki (alemdeki) canlıların çoğu hem bitkilere ait hem de hayvanlara ait özelliklere sahiptir. Yani elimizde, bitkiler ile hayvanlar arası geçiş yapan devasa bir alem vardır; bırakın bir ya da birkaç türü... 

Örneğin çok meşhur bir protista olan Öglena (Euglena), bir bitki gibi fotosentez yapabilmektedir. Aynı zamanda bu ökaryotik tek hücreli canlıların pek çok türünde "göz noktası" denen bir organel yapı bulunur. Bu nokta, en ilkel göz olarak görülmektedir ve ışığa duyarlıdır. Sadece ışığın daha şiddetli olduğu yönü algılamayı sağlar. Öglena da bunu kullanarak daha bol ışığa yönelebilir, tıpkı bir hayvan gibi aktif hareket ile ışık kaynağına yaklaşabilir ve tıpkı bir bitki gibi fotosentez yaparak besinini üretebilir.

Bir algden örnek verelim, Science Daily'de 20 Haziran 2007 tarihinde yayınlanmış bir makale... Doğada bulunan bazı alg türleri, "mixotroph" dediğimiz ve hem ototrof, hem heterotrof beslenme biçimlerine sahipler. Yani hem kendi besinlerini üretebiliyorlar, hem de avlanabiliyorlar.

Aynı sitede yayınlanan bir diğer makaleye göre, Chlamydomonas reinhardtii isimli bir yeşil alg türü, hem hayvanlara, hem de bitkilere ait genleri taşımaktadır. Bu, ortak atalarından beri hayatta kalabilmesiyle açıklanabilir. Bildiğiniz üzere türleşme gerçekleştikten sonra ortak ata hayatta da kalanabilir, soyu tükenebilir de.

Bunun yanı sıra, mantarlar da ilginç bir geçiş olarak karşımıza çıkmaktadırlar. Hayvanlar, genel olarak serbest hareket edebilen, avlanan (heterotrof) türlerdir. Bitkiler ise genellikle sabit olan ve kendi besini üreten (ototrof) türlerdir. Ancak mantarlar, bitkiler gibi sabit olmakla birlikte, kendi besinlerini üretemezler; tıpkı hayvanlar gibi. Mantarlar, besinlerini vücutları dışarısında sindirirler (dışarı salgı) ve sonra parçalanmış besinler "yerler". 

Yani bitkilerle hayvanlar arasındaki geçiş türleri yok olmamıştır; hala aramızdadırlar. Ancak iki dev alemin ortak atası, bundan 3.5 milyar yıl kadar öncesine dayanmaktadır: Minik bakterilere. Burada farklılaşma başlamış, günümüze kadar bir kol hayvanlar alemini, bir kol bitkiler alemini oluşturmuştur. Ancak arada kalan türler de mantarlar, protistalar gibi alemleri oluşturmuştur.