Antimon

Özellikler

Antimon, sembolü "Sb" ve atom numarası 51 olan kimyasal bir elementtir. Antimonun erime ve kaynama noktaları sırasıyla, 630.74°C ve 1950°C olarak bilinmektedir. Bilinen iki farklı allotropik antimon formu mevcuttur. Bunlar, sabit metalik form ve amorf gri form olarak isimlendirilir. Sabit metalik form, amorf gri forma kıyasla doğada daha yaygın şekilde bulunur. Aynı zamanda son derece kırılgandır. Kesintili kristal dokuya ve metalik parlaklığa sahip, beyaz bir metaldir. Oda sıcaklığında hava ile oksitlenmez. Ancak, ısıtıldığında parlak bir şekilde yanar ve beyaz renkte Sb₂O₃ dumanları çıkarır. Isıyı ve elektriği iyi derecede iletmez.

Bulunma Sıklığı ve Üretimi

Antimon, yer yüzünde arsenik kadar bol miktarda bulunur. Yer kabuğunun ortalama olarak her tonuna yaklaşık bir gram katkıda bulunur. Metal formundaki küçük doğal birikintileri bulunmuştur ancak çoğu zaman minerallerde bulunur. Bunlardan en önemlisi stibnit, Sb₂S₃'tür. Cezayir, Bolivya, Çin, Meksika, Peru, Güney Afrika ve Balkan Yarımadası'nın bazı kısımlarında stibnit yatakları bulunur. Bakır ve kurşun üretimi esnasında kullanılan stibnit, az miktarda geri kazanılabilir. Üretilen tüm antimonların yaklaşık yarısı, sertlik sağlamak için antimon eklenmiş eski pillerden ve hurda kurşun alaşımlarından geri kazanılır.

Uygulama ve Kullanım Alanları

Antimon, alaşımlarda sertliği ve mekanik mukavemeti artırmak için yaygın olarak kullanılmaktadır. Yarı iletken endüstrisinde kızılötesi dedektörler, Hall bazlı cihazlar ve diyotlar için kullanılır. Metal formu ve bileşikleri de piller, mermiler, kablo kılıfları, camlar, seramikler, boyalar ve çömleklerde kullanılır. Antimon ve bileşiklerinin çoğu zehirlidir.

Tarihi

Antimon ve bileşiklerinin varlığı çok uzun zamandır biliniyor. Bunun en büyük örneklerinden biri, Louvre Müzesi içerisinde bulunan ve antimondan yapılmış 5.000 yıllık bir vazodur. Antimon sülfür (Sb₂S₃), Mısır papirüsünde bahsedilen bir bileşiktir. MÖ 6. ve 7. yüzyıllarda varlığını sürdüren Keldani uygarlığı, sarı renkteki kurşun antimonu kullandı. Bu, Babil'deki Nebuchadnezzar (MÖ 604-561) zamanında yapıldığı düşünülen dekoratif tuğlaların içeriğinde de bulundu. Orta çağda bazı bileşikleri medikal bir hap olarak kullanılmasına rağmen, esas olarak kurşunu sertleştirmek için yaygın olarak kullanıldı.

Etimolojisi

Antimon, "tek başına bulunmayan bir metal" anlamına gelir ve Yunanca "anti-monos" kelimesinden türetilmiştir. Sembolü, mineral olan stibnitten gelir.

Önlem ve Güven

Antimon ile çalışan kişiler antimon tozlarını soluyarak çeşitli etkilere maruz kalırlar. Antimonun karıştığı ortamdaki havayı solumak, suyu içmek ya da temas ettiği besini tüketmek çeşitli temas yöntemlerinden bazılarıdır. Gaz fazındaki hidrojene bağlanan antimonu solumak, alakalı sağlık problemlerinin çoğunun temel sebebidir.

İlginç Bilgiler ve Diğer

• Eski Mısırlılar ve Hindular, siyah göz makyajı yapmak amacıyla kullandıkları "kohl" üretiminde ana bileşen olarak toz stibnit kullanıyorlardı.