Dişlerimiz neden tek tek ve birbirinden ayrık? Yani neden bir sürü dişimiz var da ağzımızı boydan boya kaplayan tek parça bir dişimiz yok?

Çünkü dişler, farklı yönde evrimleşmiş pullardan ibaretler ve pullar, vücudun hareket edebilmesi için parçalı olmak zorunda. Dişler de pullardan evrimleştiği için tek tek ve ayrık olacak biçimde evrimleştiler. Sonradan çenedeki konumlarına bağlı olarak farklı görevlere sahip olacak biçimde (azı dişleri, köpek dişleri, vs.) değiştiler.

Unutmayın: Dişler insanda evrimleşmiş bir adaptasyon değil. Balıklarda evrimleşip, balıkların bütün torunlarına miras kalmış bir özellik. Dolayısıyla diş evrimini anlamak için insana bakamayız. İnsan, çoook uzun bir mirasın 300.000 yıllık, ufacık bir parçasından ibaret. Dişlerin evrimini anlamak için, dişlerin ilk evrimleştiği 400 milyon yıl öncesine bakmamız gerekiyor.

Mesela Cambridge Üniversitesi'nden bir araştırma ekibinin 2017 yılında yayınladığı bir araştırma, dişlerin muhtemelen eski balıkların pürüzlü pullarından, özellikle köpekbalıkları ve patenler gibi kıkırdaklı balıklarda bulunan dermal dişçiklerden evrimleştiğini gösterdi.^[1] Floresan belirteçler kullanan uzmanlar, dermal dentiküller denen bu ilkel pulların dişlerle aynı tip hücrelerden (spesifik olarak "nöral krest hücrelerinden") evrimleştiğini keşfetti. Dermal dentiküller de dişlerin çoğunu oluşturan sert kalsifiye doku olan dentinden oluşuyor.

Çalışmaya göre çenesiz olan ve filtreleme yoluyla beslenen omurgalılardan, dişleri olan çeneli omurgalılara geçiş, giderek daha karmaşıklaşan avlanma süreçlerini mümkün kıldı. Günümüzde bu ilkel pul yapıları, diğer balık türlerinde kaybolan birçok eski özelliği koruyan köpekbalıkları ve Rajidae ailesinden vatozlarda hala bulunuyor!