Güneş ve Dünya arası mesafe en fazla yaklaşık 152 milyon km iken en uzak mesafe yaklaşık 147 milyon km olur.[1]
Dünya'yı yatay olarak tam ortasından kestiğini düşündüğümüz hayali bir çizgimiz vardır. Buna Ekvator çizgisi deriz. Genellikle kullanılan Dünya haritası üzerinde Ekvator çizgisinin yukarı bölümüne Kuzey Yarım Küre, aşağı bölümüne ise Güney Yarım Küre deriz. Türkiye, Kuzey Yarım Küre'de bulunur. Kuzey Yarım Küre kış mevsimini yaşarken Güneş'e uzaklığı yaklaşık 152 milyon km olur. Bu, yaklaşık en yakın mesafe! Ama kışın her yer karla kaplı olur. Soğuktan donarız veya kartopu oynarız. Güneş'e en yakın mesafede olmamıza rağmen kış mevsimi yaşıyoruz. Peki, bu neden böyle? Eksen eğikliği. Dönme ekseni ile ekliptik düzlem arasındaki yaklaşık 23° 26 dakikalık (26') açıdır.[1]
21 Aralık, Kuzey Yarım Küre için kış mevsimi başlangıcıdır. Kartopu oynadığımız, kardan adam yaptığımız mevsim. Dünya'nın Güneş'e en yakın tarihte olmasına rağmen Eksen eğikliği sayesinde kış mevsimini yaşıyoruz. Bu sırada Kuzey Yarım Küre'ye Güneş ışınları, bu tarihte en küçük açıyla gelir ve bunun sonucunda daha az ısınır. Nedeni ise Güneş ışınları ne kadar küçük açıyla gelirse aydınlanan alanın o kadar fazla olması. Eğer aydınlanan alan fazla olursa birimkareye düşen enerji yani Güneş ışınları miktarı o kadar az olur. Aksine ne kadar dik (fazla) açıyla gelirse aydınlanan alan miktarı o kadar az olur ve birimkareye düşen enerji miktarı daha fazla olur. Ama bizim Dünya'mızın küresel yapısı nedeniyle bu kural biraz devre dışı kalıyor. Yani sadece aydınlanan alan miktarları yer değiştiriyor. Dönelim 21 Aralık tarihine. Güneş ışınları Kuzey Yarım Küre'ye gelebilecek en küçük açıyla gelip daha az alan aydınlatıyor ve bunun sonucunda gece süresi fazla olurken sıcaklıkta düşük oluyor. Aksine 21 Haziran'da Kuzey Yarım Küre'de, Güneş ışınları gelebilecek en dik açıyla geliyor ve bunun sonucunda aydınlanma alanı fazla olurken gündüzler de o kadar fazla oluyor, sıcaklık fazla oluyor.
İşte, bu yüzden mevsimlerin oluşumunda Güneş'e uzaklığımızın pek bir önemi kalmıyor.
Kaynaklar
- Tübitak. Dünya'nın Eksen Eğikliği. Alındığı Tarih: 15 Haziran 2023. Alındığı Yer: Bilim Genç Tübitak | Arşiv Bağlantısı
