Yarasalardaki Yeni Virüsler Maymunlara Sıçrayarak İnsanlar İçin Risk Oluşturuyor!
Eurekalert
- Basın Bildirisi
- Zooloji
- Bilim Haberciliği
Amerika'nın tropik bölgelerinde yaşayan yarasalar, kızamık gibi hastalıklara yol açan morbillivirüs adlı RNA virüsleri taşıyor. Ancak bu virüslerin diğer memeli türlerine yayılmasında yarasaların rolü hâlâ net değil. Charité - Universitätsmedizin Berlin ve Alman Enfeksiyon Araştırmaları Merkezi öncülüğündeki uluslararası bir araştırma ekibi, Nature Microbiology dergisinde yayınladıkları makalede Brezilya ve Kosta Rika'daki yarasa ve maymunlarda morbillivirüslerin yayılımını inceledi.[1] Çalışma sonucunda yeni virüs türleri ve virüslerin yarasalardan diğer memeli türlerine geçtiğini keşfeden ekip, bu konak değişimlerinin olası tehlikelerine karşın virüsleri daha yakından izlemenin gerekliliğine dikkat çekiyor.
Morbillivirüslerin neden olduğu hastalıklar arasında en bilinen örnekleri arasında insanlarda kızamık, sığırlarda sığır vebası ve etoburlarda köpek gençlik hastalığı sayılabilir. Sığır vebası başarıyla yok edilmiş olsa da diğer morbillivirüsler hem insan sağlığı hem de çiftlik hayvanları için önemli bir tehdit oluşturmaya devam ediyor. Çeşitli memeli türleri arasındaki geniş dağılımlarına rağmen, ana konakçıları, coğrafi dağılımları ve yeni türlere sıçrama potansiyelleri hakkındaki bilgiler oldukça sınırlı.
Yeni araştırmada, Brezilya ve Kosta Rika’da 1.600'den fazla yarasa incelendi. Araştırmacılar, daha önce bilinmeyen morbillivirüslere ait enfeksiyon bulgularına pek çok yarasa türünde rastladı. Bunlar arasında, kan emme davranışı nedeniyle diğer hayvanlarla daha kolay temas kuran vampir yarasalar da vardı. Bu yarasalar kan emerek beslendikleri için diğer hayvanlarla daha çok temas ediyor. İncelenen vampir yarasaların üçte birinde yeni keşfedilen morbillivirüse karşı antikorlar vardı. Bu durum, bu tür enfeksiyonların yaygın olduğunu ve genellikle ölümcül olmadığını gösteriyor.
Ayrıca Brezilya'da ölen vahşi maymunlarda da morbillivirüse rastlandı. Virüslerin ölüme yol açtığına dair bir kanıt olmasa da, genetik analizler maymunlardaki virüslerle yarasalardakiler arasında yakın bir akrabalık olduğunu ortaya çıkardı. Laboratuvar testleri, yarasa morbillivirüslerinin aksine, maymun morbillivirüslerinin kızamık virüsüyle aynı hücre reseptörünü kullanabildiğini gösterdi. Bu da insanlara bulaşma riski olabileceğine işaret ediyor. Yapılan ek testler, daha önce geçirilmiş kızamık veya köpek gençlik hastalığı enfeksiyonları sayesinde oluşan antikorların, yarasa morbillivirüslerini etkisiz hale getirebildiğini ortaya koydu. Bu bulgu, çapraz bağışıklık ile aşı geliştirme sürecini hızlandırabilir. Charité - Universitätsmedizin Berlin'de doktora sonrası araştırmacı ve çalışmanın ilk yazarı Dr. Wendy K. Jo şunları söylüyor:
Maymunlardaki morbillivirüsler insanlardaki kızamık reseptörünü kullanabilse de insanlar için bir tehdit oluşturup oluşturmadıklarını belirlemek için henüz çok erken. Bununla birlikte, bu çalışma yabani hayvanlardaki bu tür virüslerin izlenmesinin ne kadar önemli olduğunu bir kere daha gösteriyor.
Çalışmadaki evrimsel analizler, yarasa morbillivirüslerinin yanı sıra etoburlardan ve toynaklı hayvanlardan gelen virüslerin de geçmişte birkaç kez tür engelini aştığını gösteriyor. Bu geçişler, yarasalardan domuzlara ve maymunlara virüs sıçramasını da içeriyor. Benzer şekilde yarasaların dahil olduğu konak değişimlerinin, yakın geçmişte SARS ve Ebola gibi insan hastalıklarının ortaya çıkmasına yol açtığı düşünülüyor. Charité – Universitätsmedizin Berlin ve Alman Enfeksiyon Araştırma Merkezi'nde yeni ortaya çıkan enfeksiyonları araştıran bu çalışmanın lideri Profesör Jan Felix Drexler şunları söylüyor:
Sonuçlarımız, morbillivirüslerin yarasalarda daha önce düşünülenden daha yaygın ve daha çeşitli olduğunu ve nadir de olsa başka hayvanlara da bulaşabildiğini gösteriyor. Bu panik yapmak için bir neden değil, ancak bu konuda uyanık olmamız için açık bir çağrı.
Araştırmacılar, son olarak yabani hayvanlardaki patojenlerin daha yakından izlenmesinin, hedefe yönelik risk değerlendirmeleri yapılmasının ve uzun vadede hem insanlar hem de çiftlik hayvanları için aşı gibi koruyucu önlemler geliştirilmesinin gerekliliğinin altını çiziyor.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- ^ W. K. Jo, et al. (2025). Ecology And Evolutionary Trajectories Of Morbilliviruses In Neotropical Bats. Nature Microbiology, sf: 1-16. doi: 10.1038/s41564-025-02005-8. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 26/06/2025 07:56:48 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/20753
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
