"Wi-Fi" Neyin Kısaltmasıdır? Ne Anlama Gelir? Nasıl Okunur?

Modern yaşamın olmazsa olmazlarından biri internet... İnternetin olmazsa olmazlarından birisi de "Wi-Fi" olarak bildiğimiz teknoloji. Kısaca, "kablosuz internet". Aslında tek kablosuz internet teknolojisi Wi-Fi değil. 2G, 3G, 4G ve LTE de kablosuz internete bağlanmak için kullanabileceğiniz sistemler. Ancak güvenilirlik, hız ve süreklilik söz konusu olduğunda hiçbiri Wi-Fi ile yarışamıyor. İyi ama bu Wi-Fi nedir? Ne anlama gelir? Neyin kısaltmasıdır?

Wi-Fi Nedir?

İlk olarak Wi-Fi, Türkçeye "Wi-Fi Birliği" olarak çevrilebilecek Wi-Fi Alliance firması tarafından üretilen bir yerel alan ağı kablosuz iletişim teknolojisidir (WLAN). Wi-Fi, söz konusu birliğin WLAN teknolojileri dahilindeki ticari bir ürünüdür. Yani her Wi-Fi WLAN teknolojisidir; ancak her WLAN teknolojisi Wi-Fi olmak zorunda değildir (3G gibi örneklerde olduğu gibi). Wi-Fi, 2.4 ve 5 gigahertzlik radyo frekanslarını kullanarak iletişimi sağlar. Elektrik ve Elektronik Mühendisleri Enstitüsü (IEEE) tarafından belirlenen 802.11 standartları üzerine inşa edilmiş bir teknolojidir. 

Elbette her teknolojide olduğu gibi avantajlar ve dezavantajlarla birlikte gelmektedir. Kablosuz olması, laptoplar gibi ergonomik ve etkili araçların internete kolayca bağlanabilmesini sağlaması, WPA2 gibi göreli olarak güvenli şifreleme teknolojilerini barındırması gibi birçok avantajı olduğu gibi; çalışma spektrumunun ve çalışma sınırlarının tüm Dünya'da aynı standartlarda olmaması, bazı iletişim ağı sınırlarını beraberinde getirmesi, bazı güvenlik protokollerinin çok kolay bir şekilde kırılabilmesi, başka cihazların elektromanyetik dalgalarından etkilenmeye açık olması gibi sıkıntıları da bulunmaktadır. Mühendisler sürekli olarak bu teknolojiyi daha iyi hale getirmek için uğraşmaktadırlar.

Tüm bunlar teknik bazı arka plan bilgileriydi. Konu çok fazla detaya sahip olduğu için derinlere girmeyeceğiz. Ancak birçoğumuzun sürekli kullandığı ancak muhtemelen anlamını hiç düşünmediği "Wi-Fi" kısaltmasının ne anlama geldiğinden de bahsetmek istiyoruz. Cidden, hiç düşündünüz mü? "Wi-Fi" ne demektir? 

Wi-Fi Ne Demek?

İngilizce bilenler ilk kısımda hiç zorlanmayacaktır: Wireless (İngilizcede "kablosuz" anlamına gelen sözcük). Peki ya "Fi"? O ne demek? Bu işlerden birazcık anlayan birisi, "Fidelty" (İngilizcede "sadakat", "bağlılık" anlamına gelen sözcük) olduğunu düşünebilir. Ancak bu doğru mu?

Hayır. İşin ilginç tarafı, Wi-Fi sözcüğü hiçbir şeyin kısaltması değil! Ne Wireless'ın, ne de başka bir kelimenin (her ne kadar kulağa öyle gelse de)... Wi-Fi Alliance'ta çalışan ve Kablosuz Ethernet Uyumluluk Birliği'nin (Wireless Ethernet Compatibility Alliance) kurucularından olan Phil Belanger, daha önceden bu konuda net bir açıklama yaptı:

Wi-Fi tamamen saçma bir sözcük. Herhangi bir kısaltma değil. Hiçbir anlamı da yok. Birliğin kurucu üyeleri olarak birliğimizin logosu ve ismi için Interbrand isimli reklam firmasıyla anlaştık. Eh, nihayetinde bu teknoloji için IEEE 802.11b Direct Sequence isminden çok daha akılda kalıcı bir isme ihtiyacımız vardı.

Böylece bu reklam firması, "Wi-Fi" sözcüğünü doğurdu. Aslında sözcük, "High Fidelity" kalıbının kısaltması olan "Hi-Fi"ın birazcık oynanmış hali... Hi-Fi, ses teknolojilerinde düşük kaliteli olanlara kıyasla yüksek kaliteli olan, düşük gürültü ve bozulmaya sahip olan, daha isabetli frekans tepkilerine ulaşabilen stereo sesleri ayırt etmek için kullanılan bir kalıp. "Yüksek kalite" gibi düşünebilirsiniz. Ancak Wi-Fi'ın bununla doğrudan bir alakası yok, aradaki sadece bir benzerlik.

Sorun şu ki, Wi-Fi birliği çok çok kısa bir süreliğine de olsa, ismin halk arasında yerleşmesi için "Standard For Wireless Fidelity" (Kablosuz Bağlılığın Standardı) sözlerini firma mottosu olarak kullandı. Bu da, Wi-Fi'ın "wireless fidelity" sözcüklerinin kısaltması olduğu fikrini güçlendirdi. Ancak birlik kurucularından Alex Hills de böyle bir kısaltma olmadığını belirtiyor.

Wi-Fi Nasıl Okunur?

Bu sözcüğün okunması konusunda da geniş bir çeşitlilik bulmak mümkün: "vayfay", "vifi", "vayfi" gibi birçok versiyon bulunuyor. Peki doğrusu hangisi?

Eğer sözcük "Wireless Fidelity"nin (Okunuş: "vayırlıs fidelitiy") kısaltması olsaydı, ilginç bir şekilde "vayfi" diye okumamız gerekebilirdi. Buna rağmen, hatalı bir şekilde Wi-Fi'ın bir kısaltma olduğunu düşünen İngilizce konuşan insanların büyük bir çoğunluğu "vayfay" şeklinde okuyor. Çünkü dilde bulunan birçok yaygın kalıba (örneğin "my pie" gibi) uyduğunu düşünüyorlar. "Vifi" okunuşu ise büyük oranda Türkçeleştirmenin bir sonucu.

Dünya'da en yaygın ve en isabetli kullanımın "vayfay" şeklindeki okunuş olduğunu söyleyebiliriz. Eğer tamamen Türkçe kullanmak isterseniz ise en iyi tercihiniz kablosuz internet kalıbını kullanmak...