Terbiyum

Özellikler

Terbiyum, "Tb" sembolü ile gösterilen ve atom numarası 65 olan kimyasal bir elementtir. Gümüşi beyaz renkte, dövülebilir, sünek ve bıçakla kesilebilecek kadar yumuşak nadir toprak metalidir. Lantanid serisinin dokuzuncu üyesi olan terbiyum, su ile reaksiyona girerek hidrojen gazı üreten oldukça elektropozitif bir metaldir. Terbiyum doğada hiçbir zaman serbest bir element olarak bulunmaz. Ancak; serit, gadolinit, monazit, ksenotim ve euxenite olmak üzere birçok mineralde bulunur.

Fiziksel Özellikler

Terbiyum, pek çok metal gibi gümüş grisi parlaklığa sahiptir. Ancak oldukça yumuşaktır ve bıçakla kesilebilir. Aynı zamanda dövülebilir ve sünektir, yani ince tabakalara dövülebilir ve oldukça kolay bir şekilde tellere çekilebilir. Terbiyumun erime noktası 1.356 °C (2.473 °F) ve kaynama noktası yaklaşık 2.800 °C (5.000 °F) olarak ölçülmüştür. Santimetreküp başına 8.332 gram yoğunluğa sahiptir.

Kimyasal Özellikler

Nadir toprak elementlerinin çoğu gibi, terbiyum da çok aktif değildir. Havadaki oksijen ile çok kolay reaksiyona girmez. Ancak suyla yavaş reaksiyona girer ve asitlerde çözünür.

Bulunma Sıklığı ve Üretimi

Terbiyum, nadir bulunan nadir toprak elementlerinden biridir. Fakat, yer kabuğunda gümüşün iki katı kadar bulunmaktadır. Doğada serbest bir element olarak bulunamaz, ancak birçok mineralde bulunur. En önemli cevherleri monazit, bastnazit ve serittir. Ana maden bölgeleri Çin, ABD, Hindistan, Sri Lanka, Brezilya ve Avustralya'dır. Terbiyum dünya rezervlerinin yaklaşık 300.000 ton olduğu tahmin edilmektedir. Üretimi ise yılda 10 ton kadardır.

Uygulama ve Kullanım Alanları

Terbiyum nadir ve pahalı bir elementtir. Bu nedenle çok az ticari kullanımı vardır. Bazı küçük kullanımları lazerlerde, yarı iletken cihazlarda ve renkli televizyon tüplerindeki fosfordadır. Katı hal cihazlarında yüksek sıcaklıkta çalışan yakıt hücrelerinin stabilizatörü olarak da kullanılır.

Tarihi

Element, 1843'te İsveçli kimyager Carl Gustaf Mosander tarafından, yitriya adı verilen ağır nadir toprak fraksiyonunda keşfedildi, ancak varlığı en az 30 yıl boyunca doğrulanamadı ve 1905'e kadar saf hali elde edilemedi. Terbiyum birçok nadir toprak madeninlerinin bulunduğu bölgelerde bulunur.

Etimolojisi

Terbium ismini İsveç, Ytterby'den almıştır.

Önlem ve Güven

Terbiyumun Sağlığa Etkileri

Terbiyumun biyolojik bir rolü yoktur, yutulduğunda hafif toksik olabilir. Terbiyum tozu ve bileşiği cilt ve gözlerle temas ederse çok tahriş edicidir. Toksisitesi detaylı olarak araştırılmamıştır.

Terbiyumun Çevresel Etkileri

Terbiyum, bitkiler veya hayvanlar için hiçbir çevresel tehdit oluşturmaz.

İlginç Bilgiler ve Diğer

• Yttria adını, bu küçük İsveç köyü yakınlarındaki bir madende keşfedilen bir mineralden (iterbite, şimdi gadolinit olarak değiştirildi) türetildiği için Ytterby'den almaktadır.
• Terbiyum da, erbiyum (Er), itriyum (Y) ve iterbiyum (Yb) gibi Ytterby'den sonra adlandırılmıştır. Üç element daha - tulium (Tm), gadolinyum (Gd) ve holmium (Ho) - ilk olarak orada bulunmuştur. Bu kadar küçük bir yer için, Ytterby tartışmasız periyodik tablodaki en önemli yerdir.
• 1843'te bir element olarak keşfedilmiş olmasına rağmen, saf terbiyum, 20. yüzyılda iyon değişim yöntemleri uygulanana kadar izole edilememiştir.