Temizlikçi Balıklar Mercan Resiflerinin Mikrobiyal Çeşitliliğini Şekillendiriyor!

Balıklar cilt bakımı yaptırmak istediklerinde nereye giderler dersiniz? Mercan resifleri, balıklar için doğal "güzellik salonları" gibidir. Bu güzellik salonları, küçük "temizlikçi" balıkların kendilerine hizmet etmesini bekleyen balık "müşteriler" ile dolu, hareketli sosyal aktivite alanlarıdır.

Tıpkı bir araba yıkama ekibinin Buick marka bir arabanın her köşesini temizlemesi gibi bu küçük balıklar da müşterilerinin etrafında ve bazen ağzının içinde özenle çalışıp müşterilerinin pullarındaki bakterileri ve parazitleri özenle temizliyor. Hatta bazen bu minik temizlikçiler, müşterilerine sürtünerek rahatlatıcı bir masaj bile yapıyor. Peki acaba bu güzellik salonlarını temizlik dışında resif boyunca mikropların ve bakterilerin yayılmasında da iyi veya kötü bir rol oynuyor olabilir mi? Örneğin tıpkı yoğun sağlık klinikleri gibi hastalık taşıyan mikropların yayılmasına neden oluyorlar? Yoksa faydalı mikroorganizmaların resif sakinleri arasında paylaşılmasını mı sağlıyorlar? Bu soruların cevabı, mercan resiflerini koruma ve yeniden canlandırma çabaları açısından büyük önem taşıyor.

Marine Ecology Progress Series dergisinde yayınlanan bir çalışma, bu güzellik salonlarının mercan resifindeki mikrobiyal çeşitlilik üzerindeki etkisini ilk kez inceliyor.^[1] Çalışmada Kaliforniya Üniversitesi, Davis ve Woods Hole Oşinografi Enstitüsü, Miami Üniversitesi Rosenstiel Deniz, Atmosfer ve Yer Bilimleri Fakültesi'nden uzmanlar yer alıyor. Kalifornia Üniversitesi Davis Bodega Deniz Laboratuvarı’ndan yardımcı doçent ve National Geographic'ten çalışmanın baş yazarı Anya Brown, şöyle anlatıyor:

Bir resifte mikropların ya da patojenlerin nasıl yayıldığını anlamak, canlıların bu durumdan nasıl etkileneceğini çözmek için çok önemli olabilir. Örneğin, mikropların mercan beyazlamasında rol oynadığını biliyoruz. Bu çalışma, temizlik istasyonlarının mikropların resif boyunca nasıl hareket ettiğini araştırmak için kullanılabileceğine dair ilk adımı atmamızı sağlıyor.

Araştırmanın odak noktasında oldukça çalışkan olan temizlikçi gobi balıkları bulunuyor. Parmağınız büyüklüğünde olan bu pembe balıklar, vücutları boyunca uzanan renkli şeritleriyle dikkat çekiyor. Bilim insanları, bu balıkların mikrobiyal çeşitliliği nasıl etkilediğini görmek için Haziran 2021'de Karayipler’deki Porto Riko ve St. Croix adalarındaki iki mercan resifinde bazı temizlik istasyonlarından gobileri geçici olarak uzaklaştırdı. Araştırmacılar, daha sonra gobilerin bulunduğu ve bulunmadığı bölgelerdeki suyun besin düzeylerini ve mikrobiyal yapısını da inceledi. Bu karşılaştırmaya temizlik gobilerinin sıkı müşterileri olan papaz balıkları da dahil edildi.

Ekip, hem Porto Riko'da hem de St. Croix'de temizlikçi balıkların bulunduğu yerlerin bu balıkların olmadığı yerlere kıyasla daha fazla ziyaretçi aldığını belirledi. Ayrıca, temizlikçi balıklar papaz balıkları ve resif mikrobiyal çeşitliliğini etkiliyordu ancak bu etkinin boyutu, yüzey tipine ve resif ortamının özelliklerine göre değişiyordu. Araştırmacılar, her resifin kendine özgü bir mikrobiyal imzaya sahip olduğunu, bunun nedeninin müşteri balıklarin sayısının, besin ve sudaki bakteri yoğunluğunun bölgelere göre değişiklik göstermesi olduğunu belirtiyor. Yazarlar, çalışmanın temizlikçi balıkların yarattığı diğer potansiyel etkileri ve resifin mikrobiyal çeşitliliğini şekillendirmedeki rollerini anlamak için daha fazla çalışma yapılması gerektiğini vurguluyor. Çalışmanın yazarlarından Miami Üniversitesi’nden Deniz Biyolojisi Profesörü Paul Sikkel şöyle anlatıyor:

Mercan resiflerinde genellikle büyük canlılara odaklanıyoruz ama bu çalışma, balıklar gibi minik organizmaların ne kadar büyük bir etkiye sahip olabileceğini ve sağlıklı resif ekosistemlerinin işleyişine yardımcı olmada ne kadar önemli olduklarını gösteriyor. Çalışmamız, genel olarak parazitler ile beslenmeleri ve diğer balıkların stresini azaltmaya yardımcı olmaları ile bilinen temizlikçi balıkların mikroplar ve çevresindeki mercan resifi ortamı üzerindeki etkilerini ölçen ilk saha çalışmasıdır.

Çalışmaya katkı sunan diğer isimler arasında Woods Hole Oşinografi Enstitüsü'nden Amy Apprill ve Jeanne Bloomberg, Miami Üniversitesi’nden Gina Hendrick ve Matthew Nicholson, Portekiz Porto Üniversitesi’nden Marta Soares ve Raquel Xavier bulunuyor.

Mercan resiflerinin görünmeyen kahramanları olan bu minik temizlikçiler, sadece temizlik yapmakla kalmıyor, aynı zamanda resiflerin sağlığını da şekillendiriyor olabilir. Onları daha yakından tanımak, okyanuslarımızı korumak için atılacak yeni adımların anahtarı olabilir.