Şu anda bile çeviri programları ve dil öğrenme uygulamaları yüzünden milyonlarca öğretmen, çevirmen ve tercüman işsiz kalıyor, sokaklarda koşuyorlar! Shakespeare'in eserlerini artık yapay zeka çeviriyor, diplomatik görüşmeler Google Translate ile yapılıyor, hatta bebekler anadillerini bile ChatGPT'den öğreniyor! Korkun, ey insanoğlu, yakında hepimiz robotların kölesi olacağız ve tek bildiğimiz dil "01001101" olacak...
Şaka bir yana :) hayır abartılı derecede bir değişim olacağını düşünmüyorum. Hatta Evrim Ağacı youtube kanalında yapay zekânın Amerika'dakl çevirmenlik oranları özelinde bir bilgi vermişti. Yapay zeka ile alakalı bir videosuydu. Düşüşün aksine yükseliş yaşanıyor ve yükselmesi de bekleniyormuş. Ki bu bilginin doğruluğunu hiç araştırmaya bile vakit harcamadım, birincisi Çağrı'nın sunduğu bilgiler çok yüksek ihtimalle bilimsel gerçekler üzerinden oluyor, ikincisi bu bilginin doğruluğunu araştırmaya ihtiyaç duymuyorum çünkü zaten yapay zekanın burayı ele geçirmesi olası değil. Merak etmeyin çok daha uzun süreler boyunca insanlar dil öğrenmeye devam edecek, çünkü yapay zekâ denen şey, çoook uzun bir süre boyunca insanların kavrayabildiği şeyleri kavrayamayacak.
Bazı diller ölecek evet, bu zaten olması gereken bir şey. Tıpkı biyolojik evrimde olduğu gibi diller de sürekli bir değişim ve dönüşüm içinde. Bazıları güçlenir, bazıları zayıflar ve sonunda yok olur. Bu doğal bir süreçtir ve tarih boyunca defalarca yaşanmıştır. Latincenin akıbetini hatırlayın. Bir zamanlar Batı dünyasının lingua francası olan bu dil şimdi sadece bazı akademik çevrelerde ve Vatikan'da konuşuluyor. Peki Latincenin ölümü insanlık için bir felaket mi oldu? Hayır. Tam tersine Latince'nin mirası bugün konuştuğumuz birçok modern dile zenginlik kattı.
Dillerin ölümü kültürel çeşitliliğin azalması anlamına gelmez. Aksine yeni dillerin ve lehçelerin ortaya çıkması için alan açar. Teknolojik gelişmeler diller arası etkileşimi artırarak yeni dil formlarının ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu tıpkı biyolojik evrimde olduğu gibi dilsel çeşitliliği zenginleştiren bir süreçtir. Yapay zeka bu süreci hızlandırabilir, ancak yönlendiremez. Sonuçta dilin evrimi insan etkileşimine bağlıdır ve bu etkileşim yapay zeka tarafından tamamen taklit edilemez.
Unutmayın dil sadece bir iletişim aracı değildir. Aynı zamanda kimliğimizin, kültürümüzün ve tarihimizin bir parçasıdır. Bir dili kaybetmek, bir geçmişi, bir mirası kaybetmektir. Ancak bu kayıp yeni başlangıçlar için de bir fırsattır. Yapay zeka çağında bile, insanlık dil aracılığıyla kendini ifade etmeye, kültürünü yaşatmaya ve geleceğini şekillendirmeye devam edecektir.
Yapay zeka Türkiye'de de çevirmenlik alanında bir işsizliğe yol açmadı. Niteliksiz ve yapay zekâ gibi çeviri yapanlar elendi maalesef, ona yapabileceğimiz bir şey yok. Bir insan bir işi yapıyorsa tüm gücüyle, tüm isteğiyle yapmalı. Eğer varını yoğunu çevirmenliğe yatırıp hâlâ başaramıyorsa, o zaman o kişinin işi çevirmenlik değildir, farklı bir yöne kendisini yönlendirmelidir. Şu anda tanıdığım onlarca çevirmen ve benim çalıştığım çevirmenlerin birçoğu halinden memnun. Çünkü pazarda sadece adam gibi çeviri yapanlar kaldı. Zaten niteliksiz bir çeviri yapılacaksa az biraz yapay zeka kullanmayı bilen kendisi halledebiliyor, dışarıya aman bu çevirmen iyi çevirir mi, param boşa gitmesin gibi dertlere bürünmüyor. Eğer nitelikli bir çeviri yapılacaksa da zaten o çeviri yapacak olan kişi kalitesini öyle ya da böyle belli ediyor. Ayrıca fiyatları da yüksek tutabiliyorlar. Hatırlayın, Covid döneminde herkes freelance çalışmaya başladı, fiyatlar dip yaptı. Bir de üstüne yapay zeka çıkınca insanlar işte şimdi bittik diye düşünmeye başladı, ama hiç öyle olmadığı ortaya çıktı. Ben günde 12 saat çalışıyorum, kadın 2 günde bir 6 saat çalışarak benim kazandığım parayı kazanıyor :D Üstelik evden çalışıyor. Hele bir de lokalizasyon alanında geliştirdiysen kendini tadından yenmez. Ama işte dediğim gibi, işinde iyi olman gerekiyor. İşinde iyi olmak istemeyen sadece işimi yapıp geçeyim diyenler, sadece yapay zeka yüzünden değil, herhangi bir şey yüzünden işinden olabilir. O yüzden sadece yapay zeka yüzünden bu insanlar işsiz kaldı demek doğru olmaz.
